Samenvatting hoorcolleges van het vak Psychiatrie voor juristen. Ziektebeelden worden behandeld. Hoorcollege 6 was een gastcollege, dus komt niet voor in de samenvatting.
Wat moet een jurist weten van de vakgebieden psychiatrie en psychologie om het vak van jurist op
een uitstekende manier uit te voeren? Deze vraag staat centraal in de cursus.
Forensische psychiatrie: alles wat raakt aan psychiatrie en het recht.
Op twee manieren te definiëren: in Nederland wordt vaak een definitie gebruikt in engere zin: dat deel
van de psychiatrie waar het strafrecht een rol speelt. Echter, in bredere zin: je kan in Nederland
gedwongen worden opgenomen in het ziekenhuis, zonder een strafbaar feit gepleegd te hebben.
Compos mentis= volledig bij bewustzijn op het moment dat de daad plaatsvindt.
Een psychiater/deskundige mag in zijn advies niet spreken over wat de uitkomst van de uitspraak dient
te zijn. Geen woorden gebruiken als ‘vrijspraak’ o.i.d., maar in eigen vaktermen kan hij de rechter wel
een kant op sturen.
Transculturele forensische psychiatrie: houdt zich bezig met cultuurverschillen tussen de psychiater en
persoon in kwestie. Door cultuurverschillen ontstaan misverstanden.
Personen met een migratieachtergrond zitten gemiddeld twee jaar langer in een tbs-kliniek.
Transculturele competenties.
Culturele empathie.
Keynotes Canvas:
- Inhoudelijk gaat het college verder over de leeropdracht van de leerstoel en wel: de
transculturele forensische psychiatrie.
- Er zijn meer gedetineerden met een migratie-achtergrond in gevangenissen en ook in Tbs-
klinieken dan op grond van demografische gegevens verwacht zou worden. Hun percentages
lopen op tot schattingen van 40-60%.
- De behandeling van Tbs-gestelden met een migratie-achtergrond duurt gemiddeld twee jaar
langer dan die van autochtone Nederlandse tbs-gestelden (8,5 jaar versus 6,5 jaar).
- Er bestaan methoden om de culturele context van onderzochten in kaart te brengen zoals de
“culturele formulering”. Deze is niet alleen van belang voor psychiaters en psychologen maar
kan ook gebruikt worden door de advocatuur om klanten cultureel gezien beter te begrijpen.
- Medicijnen die per abuis bij mensen met een migratie-achtergrond onbedoelde bijwerkingen
kunnen hebben die maken dat iemand ontoerekeningsvatbaar zou kunnen worden
verklaard, mits de psychiater die een Pro Justitia rapport opstelt hier alert op is.
- De wereld van cultuursensitieve diagnostiek en behandeling wordt verkend en het belang
ervan voor kwalitatief goede Pro Justitia rapporten.
Zie ook de collegeslides.
Hoorcollege 2: Psychiatrie en strafrecht
Tbs kan worden opgelegd, maar op ‘vrijwillige’ basis. Een behandeling kan namelijk alleen succesvol
zijn wanneer iemand gemotiveerd is voor de behandeling.
Tbs met dwangverpleging is wel verplicht. Een dader wordt daarbij verplicht verpleegd in een tbs-
kliniek. Daarnaast krijgt de tbs’er een (niet-verplichte) behandeling die gericht is op terugkeer in de
maatschappij.
Psychose:
, Symptomen van een psychose:
- Waan:
Is een (a) persoonlijke overtuiging die (b) in strijd is met de werkelijkheid en (c) oncorrigeerbaar
is noch (d) door het aandragen van feiten die wijzen op het tegendeel (e) noch door logisch
redeneren.
Het is een stoornis van de inhoud van het denken;
- Hallucinatie:
Is een waarneming die (a) voor waar wordt aangenomen en (b) daadwerkelijk wordt ervaren
(c) bij afwezigheid van een corresponderende externe prikkel.
Het is een stoornis van de waarneming.
Niet een normaal verschijnsel binnen de eigen (sub-)cultuur;
In discussie gaan is zinloos, enige wat helpt is antipsychotica (bij bepaalde oorzaken (bijv. drugs) kan
het vanzelf overgaan maar dat is vrij zeldzaam);
Mensen zijn meestal erg angstig en kunnen zich snel bedreigd voelen;
Meeste mensen met psychose zijn schuw en niet agressief, maar toch zijn ze 6x zo vaak agressief dan
mensen die geen psychose hebben.
Psychose gaat vaak samen met drugs en verslavingen.
Schizofrenie
Mensen met schizofrenie worden vaker psychotisch, maar ook tussen de psychoses door gaat het niet
goed.
Positieve symptomen: hallucinaties, wanen, formele denkstoornissen, bizar gedrag, opwinding,
agitatie.
Negatieve symptomen: spraakarmoede, afgevlakt affect, avolitie, anhedonie, sociale isolatie.
De jurist en de psychiatrische diagnose
- Het belang voor de jurist is om te weten hoe de arts een diagnose stelt.
- Het belang voor de jurist is om te weten dat de psychiater afwijkt.
Psychiater = een arts met na de academische opleiding een specialisatie tot psychiater.
Psycholoog = psycholoog met na academische opleiding tot gz-psycholoog, en soms tot klinisch
psycholoog (zie slides vanaf 25).
Een arts en psychiaters diagnosticeren verschillend. Dit komt omdat de ziektes die psychiaters
vaststellen in het brein zitten. Een arts kan bijvoorbeeld suikerziekte diagnosticeren door urine te
controleren. Omdat ziektes in de psychiatrie bijna altijd in het brein zitten, is er geen vaststelling o.b.v.
uiterlijke kenmerken. Een psychiater heeft dus ‘geen gouden standaard’. De psychiater heeft wel een
DSM: een classificatie voor psychische stoornissen.
De plaats van psychiatrie binnen het strafrecht: art. 39 Wetboek van Strafrecht.
Lees artikel die voorgeschreven staat voor deze week! Belangrijk voor een tentamenvraag.
Hoorcollege 3: toerekeningsvatbaarheid
Vandaag: voorwaarden voor strafbaarheid en getrapt beslissingsproces.
Psychiatrisch ziektebeeld: kleptomanie – stelen omdat je ziek bent, niet omdat ze iets willen hebben.
Ziekte bestaat eruit dat je dingen jat. Een drang om iets te pakken, niet goed controleerbaar. Gaat ook
vaak om zaken die ze niet nodig hebben, stelen zonder reden. Het gevoel dat ze erbij hebben vinden
ze niet prettig, op het moment dat ze gestolen hebben ontspannen ze/voelen ze opluchting,
tegelijkertijd schuldig/schaamte. Toch is schuld/schaamte niet sterk genoeg om zich ervan te
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessavanschaik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
