20. Stalking en brandstichting:..................................................................................................................... 56
,1. Forensische psychiatrie:
Twee hoofdactiviteiten:
- Adviseren aan de rechtbank over psychiatrisch zieke verdachten.
- Het behandelen en verplegen van de patiënten binnen een justitiële context, met rapportage
aan de rechtbank of reclassering.
Keuze voor forensisch kader:
Stel iemand heeft verward/crimineel gedrag. De eerste afweging die gemaakt wordt, is in welk
systeem je de betrokkene wil betrekken en het gevaar speelt mee. Er kan gekozen worden voor
crisisopname in de geestelijke gezondheidszorg of inbewaringstelling het strafrechtelijk systeem. De
burgemeester gaat over gedwongen opname.
Zorgtitels:
Er zijn drie deelgebieden van forensische zorg: TBS, het gevangeniswezen en de forensische ggz door het OM. Voor
jeugdigen bestaat het jeugdstrafrecht en civielrechtelijke jeugdbeschermingsmaatregelen vanwege de opvoeding.
- Zorg zonder strafoplegging (strafrechtelijke zorgmachtiging)
- Tbs met dwangverpleging
- Zorg als voorwaarde beslissing rechter of OM
(Onderdeel van een voorwaardelijke strafrechtelijke sanctie kan vrijwillige opneming in een ggz-instelling zijn).
- Zorg in het kader van Forensisch Psychiatrisch Toezicht (uitstroom tbs)
- Zorg in detentie, tijdens tenuitvoerlegging of ISD-maatregel (de ISD-maatregel duurt maximaal 2
jaar).
Type zorg:
- Klinische zorg wordt gegeven in een 24-uurs verblijfssetting waarbij ook behandeling wordt geboden.
- Ambulante zorg wordt de zorg of begeleiding of dagbesteding geleverd zonder dat sprake is van verblijf.
- Verblijfszorg is een vorm van (kleinschalig) wonen waarbij op verschillende niveaus begeleiding en ondersteuning
wordt gegeven.
Combinaties zijn mogelijk.
Indicatiestelling/plaatsing:
De indicatiestelling is nodig om de zorgbehoefte en de beveiligingsnoodzaak van de betreffende justitiabele vast te stellen.
De plaatsing omvat het proces vanaf de afgeronde indicatiestelling tot de start van het zorgtraject. Hierbij moet:
1. De zorg moet passen bij de zorgbehoefte en beveiligingsnoodzaak uit de indicatiestelling.
2. Bereikbaar voor de justitiabele.
3. En tijdig uitgevoerd worden.
Rechtsposities in gedwongen kader:
Er wordt geen vanzelfsprekend verband verondersteld tussen het hebben van een psychische stoornis en het vormen van
een gevaar voor de samenleving of voor zichzelf. Desalniettemin zijn er sinds jaar en dag in Nederland ‘gevaarscriteria’ in
wetten te vinden op basis waarvan forse inbreuken op grondrechten als vrijheid en onaantastbaarheid worden
gelegitimeerd. In geval van verondersteld gevaar kan iemand met een psychische stoornis worden opgesloten of medicatie
krijgen toegediend tegen diens wil, zodat ook het recht op zelfbeschikking (autonomie) wordt ingeperkt. Dit kan zowel via
het strafrecht als het civiele recht (Wet BOPZ WvGGZ). Het civiele traject is bestuursrechtelijk van aard, maar het ligt wel
in de handen van de burgerlijke rechter.
Strafrecht – civiel recht:
, Strafrecht reageert op een gepleegd strafbaar feit, terwijl de civiele weg ook kan indien het gevaar zich nog niet heeft
verwezenlijkt, maar uit een andere vorm van gevaarzetting kan worden afgeleid. Een ander verschil is dat in het civiele recht
ook gevaar voor zichzelf kwalificeert voor gedwongen zorg. Voor het strafrecht is dat niet relevant. Een laatste verschil is dat
in het civiele recht het gevaar moet voortkomen uit een stoornis. In het strafrecht is het gevaar veelal gekoppeld aan een
gepleegd feit of andere factoren die iemand delictgevaarlijk maken en is sanctionering niet zozeer gericht op herstel van de
stoornis maar van voorkomen van herhaling van het delictgedrag.
In het civielrecht kan verplichte behandeling ook buiten een instelling plaatsvinden. En meer betrokkenheid familie e.d. Er is
bij civiel ook een verschil tussen crisismaatregel en zorgmachtiging.
Internationaal:
Artikel 5 EVRM: niemand mag worden ontnomen van zijn vrijheid, tenzij gedetineerd etc.
- Strafrecht is A-grond
- Wet verplichte GGZ is E-grond
- TBS door beide
Artikel 3 EVRM: verbod op vernederende en inhumane behandeling
Artikel 8 EVRM: Privéleven
Artikel 13 EVRM: non-discriminatie
Winterwerp-zaak tegen Nederland: in de praktijk betekent dit dat een geneeskundige verklaring die vereist is in het kader
van gedwongen zorg door een arts of psychiater moet zijn opgesteld. Hierbij blijkt uit een Hongaarse zaak dat er meer
gewicht toekomt aan het gevaar van andere dan gevaar voor zichzelf.
Recente geschiedenis:
Lange tijd was de insteek om justitiabelen buiten de geestelijke gezondheidszorg te houden. Mede omdat uit het oogpunt
van recidivevermindering is dit veranderd. Veel gedetineerden hebben geestelijke problemen en maar weinig krijgen zorg.
Interne en externe rechtspositie:
Twee aspecten zijn van belang. De juridische titel op basis waarvan iemand zijn vrijheid wordt ontnomen of ingeperkt, of op
basis van zorg verplicht wordt. Die titel volgt de persoon. Ten tweede wordt het bepaald door type inrichting waarin men
verblijft.
Wanneer mag je als arts de politie bellen? Want er is beroepsgeheim.
Er moet een concrete dreiging zijn voor een persoon. Dus geen algemene dreiging (iemand komt
op de spoedeisende hulp en roept ik ga iedereen om het leven brengen). Het beroepsgeheim staat
hoog!
Bij kinderen zijn behandelaars wel verplicht te melden bij veilig thuis, tenzij er redenen zijn om dat
niet te doen. Zoals in het geval betrokkene pas net in behandeling is voor agressie en je het
vertrouwen niet al meteen wil ondermijnen.
Er wordt onderscheidt gemaakt tussen een juridisch stoornisconcept en een gedragskundig
stoornisconcept. Dit is van belang om uit te drukken dat het de rechter is die uiteindelijk bepaald of
er sprake is van (verminderde) toerekeningsvatbaarheid. Het rapport van de deskundige behelst
enkel een advies.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demidamoiseaux7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.