Aantekeningen bij de literatuur en de colleges van het vak systeemtheorie en gezinstherapie. Voor precieze inhoud zie de inhoudsopgave die je in de preview kan zien. Mocht je vragen hebben stuur mij gerust een berichtje op stuvia of via app (mijn nummer staat in de PW groepsapp van jaar 2)
,Inhoudsopgave
College 1: Inleiding .................................................................................................................................. 3
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 1: Het werkterrein van de systeemgerichte social
worker.................................................................................................................................................. 7
De wetenschap leert nu: beschaving is een veel dikkere laag dan gedacht (Rutger Bregman) .......... 8
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 3: Het gezin als systeem ............................................. 8
College 2: Verschillende systeemtheorieën........................................................................................... 10
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 2: Systeemtheorieën ................................................ 14
College 3: Dynamische systeemtheorie................................................................................................. 17
Dynamic systems theory and the complexity of change (Thelen)..................................................... 21
A dynamic systems analysis of parent-child changes associated with successful “Real-world”
interventions for aggressive children (Granic et al.) ......................................................................... 23
College 4: Casussen en Communicatie .................................................................................................. 23
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 4: Communicatie, interactie en gesprekstechnieken26
College 5: Bouwstenen en Samenhangende factoren........................................................................... 28
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 5: Bouwstenen van hedendaagse systeemgerichte
interventies........................................................................................................................................ 34
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 6: Samenhangende factoren binnen het
systeemgericht hulpverlenen. ........................................................................................................... 36
College 6: Aanmelding, doel en werkplan ............................................................................................. 38
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 7: Aanmelding, screening en taxatie........................ 43
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 8: Van doel naar werkplan ....................................... 45
College 7: Interventies en Evaluatie ...................................................................................................... 47
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 9: interventies binnen de actiefase.......................... 51
Bijlage 1: Achtergrond van de interventie “Storende en helpende gedachten” ........................... 52
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 10: Interventies met betrekking tot het
suprafamiliare systeem en de omgeving ........................................................................................... 53
Basisboek systeemgericht werken. Hoofdstuk 11: evaluatie en monitoring van het
hulpverleningstraject......................................................................................................................... 55
2
,College 1: Inleiding
Inleiding systeemtheorie
• Alles hangt met alles samen
• Onze gevoelens en gedragingen vinden plaats in een CONTEXT
- Alleen als je ook de context bestudeerd kan je een goed behandelplan opstellen
• Persoonlijkheid en systeemdwang
- Grote IK kleiner dan dat we doen voorkomen
Alles hangt met alles samen
• Jaren 50; individueel georiënteerde therapeuten liepen tegen probleemverschuiving (ene
probleem behandelen, maar dan verschuiving naar een ander probleem) aan:
- Vrouw succesvol behandeld voor frigiditeit → vervolgens blijkt echtgenoot impotent
- Driftbuien ene kind behandeld, andere kind gaat ze vertonen
• Focus hulpverlening van individu naar interacties en patronen binnen gezinnen
• Circulaire causaliteit: verandering in 1 subsysteem beïnvloedt het hele systeem (interacties
tussen twee subsystemen, interacties beïnvloeden elkaar):
• Operation CATDROP in Borneo: https://www.youtube.com/watch?v=17BP9n6g1F0
- Vb. Van da teen systeem al snel uit balans zijn
Invloed context
Voorbeeld van de Breaking Bad. De mans is in verschillende situaties heel anders.
Nog een voorbeeld: http://www.stevenpont.nl/videos/video-2/
Wanneer je heel verlegen bent en je gaat bij de club van allemaal verlegen mensen dan kan het zijn
dat je in die groep juist het minst verlegen bent. Hierdoor kan je ook nog weer meer extravert worden.
Dus je karaktereigenschappen kunnen afhangen van de context, denk aan op je werk vs. in het
weekend in het café.
Systeemdenken versus persoonlijkheidsdenken
• Het persoonlijkheidsdenken doen we al heel erg lang.
• Zie hier Hippocartes, persoonlijkheid hangt af van lichaamssappen
• Nog heel veel andere indelingen
• Bekendste: Big Five
• In de wetenschap erg gericht op het ik, maar in de Tweede Wereldoorlog zijn de mensen aan
het denken gezet. Hoe hebben we het laten kunnen gebeuren dat een groot deel van de
bevolking het allemaal liet gebeuren. Aanleiding voor het meer systeemdenken.
1951: Solomon Asch: Conformeren onder groepsdruk
Lijnen zien, maar deel van de proefpersonen hoorden bij het
experiment. Die gaven het “verkeerde” antwoord. Waarna een
groot deel van de deelnemers ook hetzelfde foute antwoord
gaven, ze gingen als het ware met de groep mee.
Misschien ook afhankelijke van de tijd waarin ze leefden, in
Jaren 80 minder die conformeerden
3
, • Ethische kant
• Lage ecologische validiteit (ver af van dagelijks leven)
- Experimenten in het laboratorium, maar conclusies getrokken over het dagelijksleven
• Effect = child of its time (conformisme verwacht)
Gehoorzamen aan autoriteiten. Oproep experiment over hoe
mensen iets leerden. Mensen werden voor de gek gehouden,
beoordelaar zette ze in een situatie met iemand (een acteur)
anders die ze iets moesten leren en bij elk foute antwoord
kreeg de “acteur” een schok. Mogelijke verklaring van waarom
in de WO2 alles zo werd toegestaan
https://www.youtube.com/watch?v=xOYLCy5PVgM
➔ systeemdwang
GEDRAGSBEPALENDE INVLOED DIE VAN HET SYSTEEM UIT GAAT PERSOONLIJKHEID / “IK” ERG
AFHANKELIJK VAN OMGEVING
De banaliteit van het goede
• Het voorgaande experiment de resultaten daarvan kwamen in een gunstige tijd uit.
• In tijd van de vervolgen van Adolf Eichmann, een handlanger van Hitler
• Hij zij ik volgde gewoon de orders en heb daar verder niet over nagedacht.
• Hanna Arend: Schreef een boek over het proces tegen Adolf Eichmann. “Banaliteit van het
kwaad” een zin uit haar boek. Goede mensen luisteren naar de autoriteit. Er is een lange tijd zo
hierover gedacht… maar Rutger Bregman is hier dieper in gedoken.
Bregman:
• De meeste participanten van Milgram gehoorzaamden niet, het experiment genomen van alle
23 die hij heeft uitgevoerd, waarbij de meeste mensen gehoorzaamden.
• Zij die het wel deden, deden het niet uit onderwerping aan autoriteit maar omdat ze dachten
dat ze het goede deden (de wetenschap vooruit helpen, meer een argument dan
gehoorzamen aan de autoriteit)
• En Eichman was geen gedachteloze robot die alleen maar opdrachten uitvoerde, maar een
fanatieke ideoloog, die dacht dat hij het goede deed
• In nazi Duitsland en in Nederland was het slechte langzaam maar zeker normaal geworden
= de banaliteit van het kwaad (het kwade wordt steeds normaler in die jaren)
Mooie afsluiter: In Denemarken was het nog niet “normaal” dat joden bijv. de winkels niet in mochten.
Hierdoor kon het plan van Duistsland om alle joden in 1 nacht naar Polen af te voeren niet werken. Alle
joden zijn in 1 dag door Denemarken geholpen over het water naar Zweden. Want de mensen in
Denemarken vonden het nog niet normaal dat er wat met joden gebeurde.
Systeemdwang: systeem bepaalt deels gedrag
Wat betekend dat voor de hulpverlening aan gezinnen?
→ oog voor functie gedrag binnen het systeem
• Anorexia als machtsmiddel in de strijd om autonomie
• Gedragsprobleem kind leidt af van huwelijksprobleem ouders
• Innige band tussen moeder en dochter compenseert eenzaamheid moeder
➔ Evenwicht / homeostase
Werkterrein systeemgericht professional H1
• Patronen in de tussenruimte (interacties en de patronen van die interacties)
• In die tussenruimte ontstaan waarden en omgangcodes
- Bijv. Niemand spreekt mama tegen / of als papa thuis komt is iedereen stil
• Verwikkeling van mensen en de geschiedenis die zij samen doormaken (langere tijd met
elkaar te maken hebben)
• Definitie systeem = een eenheid, opgebouwd uit deelverhoudingen waarbij het niet alleen
gaat om de delen op zich of om het geheel, maar om doelgerichte circulaire betrekkingen
tussen dit alles
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dmghoogenberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
