Aantekeningen college 1
Algemene zaken
wat kun je verwachten van dit vak? Inzicht en begrip in onderzoek. Tip: focus
niet alleen maar op de getallen, maar focus ook veel op de concepten en het
begrip van de stof. Daar struikelen de meeste studenten over.
colleges, werkgroepen, tentamen
Wat kun je met dit vak?
1. Onderzoek van anderen beoordelen: vakkennis op peil houden, kaf van het
koren scheiden, kritisch denken
2. Zelf onderzoek doen: universiteit, TNO, CBS, diagnostiek
Wetenschappelijk onderzoek
Welke kenmerken heeft wetenschappelijk onderzoek?
Bestuderen van gedrag doen we allemaal → we zijn allemaal ‘’expert’’
Maar… wat eens aanvaard werd is nu ondenkbaar of discutabel: lijfstraffen op
school, autoritaire opvoeding, pedagogische tik.
Kenmerken van wetenschappelijke kennis:
a. systematische empirisme: je gebruikt je zintuigen en gaat de wereld in om
ouders te bevragen, kinderen te observeren. Je gaat dingen waarnemen op
een systematische manier.
b. publieke verificatie: open keuken, data moet te controleren en onderzoek
te repliceren zijn.
c. oplosbare problemen: sommige problemen kun je niet wetenschappelijk
aanpakken, maar heel veel andere dingen wel.
Onderzoek: hoe, wat en waarom?
Wat is fundamenteel onderzoek?
Fundamenteel onderzoek = onderzoek waar je niet direct praktisch iets mee
kan. Bijv. gericht op de genetische basis, biologische processen, hoe verloopt de
ontwikkeling van een kind?
Aantekeningen college 1 1
, Wat is toegepast onderzoek?
Toegepast onderzoek = praktijkgericht onderzoek, een vraag uit de
werkelijkheid oplossen. Rekening houdend met de ontwikkeling, hoe kunnen we
pesten op school aanpakken?
Fundamenteel en toegepast onderzoek kunnen nooit zonder elkaar, en er zit ook
heel veel tussen in.
Wat is het verschil tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek?
Kwalitatief onderzoek = percepties, exploraties, subjectiviteit, semi-
gestructureerde interviews, inductie et cetera. Is vaker toegepast onderzoek.
Kwantitatief onderzoek = hypothesen toetsen, deductie, objectiviteit, oorzaak-
gevolg, vragenlijsten et cetera.
Beide onderzoeksmethoden willen bijdragen aan de wetenschap, maar beiden
vanuit een andere hoek en met een andere invalshoek. In dit vak gaan we ons
vooral bezighouden met kwantitatief onderzoek.
Welke drie doelstellingen kan onderzoek hebben?
Patronen en fenomenen…
1. beschrijven: hoeveel kinderen hebben een veilige gehechtheid? Hoe ziet
een bepaald fenomeen eruit? → beschrijvend
2. voorspellen: als ik het IQ van een kind weet, kan ik dan iets zeggen over de
leesvaardigheid? Is nog geen causale relatie, het zegt niet perse dat het één
het ander beïnvloed → (cor)relationeel
3. verklaren: hoe komt het dat een kind veilig gehecht is? Hoe komt het dat
sommige kinderen een goede leesvaardigheid hebben en anderen een
slechte leesvaardigheid? → (quasi)experimenteel
Daarna wil je een theorie gaan ontwikkelen en toetsen met betrekking tot deze
patronen en fenomenen.
Welke vier soorten onderzoek zijn er volgens Leary?
Soorten onderzoek (Leary):
beschrijvend onderzoek: omschrijvingen van aantallen
relationeel onderzoek: hangen twee variabelen met elkaar samen?
experimenteel → criteria:
Aantekeningen college 1 2
, aselecte toewijzing: variabelen zijn door elkaar, hebben geen invloed op
de resultaten
controlegroep
bij quasi-experimenteel onderzoek moet je het doen met de groepen die er
zijn, omdat het ethisch niet verantwoord is om aselecte toewijzing te
realiseren.
Wat is een theorie?
Theorie = een stelsel van uitspraken dat de relaties tussen concepten beschrijft
en verklaart.
Wat is een hypothese?
Hypothese = een als voorlopige waarheid aangenomen, maar nog te bewijzen
uitspraak die getoetst wordt. Voorspelt wat er gaat gebeuren, vooraf (a priori),
niet achteraf (post hoc).
Wat is een conceptuele definitie?
Conceptuele definitie = omschrijft het begrip, als het ware uit het
woordenboek.
Wat is een operationele definitie?
Operationele definitie = hoe wordt het gemeten
Begrip zoals bedoeld → operationalisatie → begrip zoals bepaald
Wat kun je op basis van een onderzoek doen?
Wat kun je nu op basis van een onderzoek concluderen? Op basis van één
onderzoek kan je nooit iets concluderen.
Welke problemen zijn er op het gebied van onderzoek doen?
We kunnen een theorie niet logisch bewijzen met empirische ondersteuning voor
hypothesen, alleen falsificeren.
Het praktische probleem van empirisch weerleggen (falsificeren) is dat het ook
zo kan zijn dat je onderzoek niet goed is uitgevoerd. Ook falsificeren op basis
van een onderzoek kan dus eigenlijk niet.
Oplossingen:
meerdere studies → meta-analyses
methodologisch pluralisme: vanuit verschillende gezichtspunten aanvliegen
Aantekeningen college 1 3
, Aantekeningen college 1 4
