Samenvatting
Samenvatting Kwetsbare ecosystemen & Systeem Aarde en de Mens
Hier is een uitgebreide samenvatting van H15 & H16 met veel begrippen en ondersteunende afbeeldingen van biologie van het boek Nectar 5VWO.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 15: Kwetsbare ecosystemen15.1 – Energiestromen
Ecosysteem= een begrensd gebied met een wisselwerking tussen de organismen onderling
(biotische factoren) en hun omgeving (abiotische factoren).
In elk ecosysteem gebruiken organismen energie om organische stoffen te vormen.
Organische stoffen= stoffen die C en H atomen bevatten (gemaakt door organismen). Door
fotosynthese maken planten (en sommige bacterien) m.b.v. zonlicht energierijke glucose
(C6H12O6) uit CO2 en H2O.
CO2 en H2O zijn anorganische stoffen; ze hebben geen C-H-verbindingen en komen vrij in de
natuur voor.
De energie die planten via fotosynthese vastleggen is beschikbaar voor alle andere
organismen in het ecosysteem. Elk organisme gebruikt een deel van de organische stoffen
als bouwstof of als energiebron.
Energiestroom= stroom van energierijke stoffen door de trofische niveaus in een voedselketen
of levensgemeenschap
De producenten leggen energie vast in organische verbindingen (1e plek). Planten zijn foto-
autotrofe organismen; organismen die m.b.v. lichtenergie organische stoffen maken uit
anorganische stoffen. Heterotrofe organismen zijn de consumenten van het ecosysteem. Ze
gebruiken een deel van de organische stoffen uit hun voedsel als bouwstof. Een ander deel is
brandstof (cel processen en lichaamsactiviteiten). Hierbij verlaat een deel van de energie de
consumenten als warmte. Schimmels en bacteriën leven van gestorven organismen en hun
organische afvalproducten. Deze reducenten staan aan het einde van een voedselketen
Uiteindelijk blijven er alleen maar anorganische stoffen over waarbij de vrijgekomen warmte
het ecosysteem verlaat.
Chemosynthese= het opbouwen van organische stoffen uit anorganische m.b.v. energie die
vrijkomt bij een chemische reactie met anorganische stoffen.
Nitrietbacteriën= chemo-autotrofe bacterie die ammoniumionen tot nitrietionen oxideert
en daarbij energie vrijmaakt voor de koolstofassimilatie.
Chemo-autotrofe bacteriën zijn in staat tot chemosynthese. Ze spelen een belangrijke rol
in het hergebruik van stikstof door planten.
15.2 – Populaties
Fitness= het vermogen om bepaalde allelen door te geven aan de volgende generatie.
Een gevarieerde genetische samenstelling van de populaties verhoogt de overlevingskansen
van de populatie.
, Te kleine populatie alle leden nauw verwant inteelt; dieren konden alleen paren met
familieleden. Leidt tot lichamelijke gebreken (mutaties).
Populaties dood door:
- Ziekte
- Predatie; doden van dieren en ze als voedsel gebruiken
- Parasiet; individu dat al of niet tijdelijk in of op een individu van een andere soort, de
gastheer, voorkomt en er zijn voedsel aan onttrekt
- Ongunstige biotische(teken) en abiotische(koude) factoren beïnvloedden de
populatie negatief
Populaties nemen af door sterfte en emigratie.
Populaties groeien door geboorte en immigratie.
Meestal heeft een groot eiland meer habitats en ecologische niches dan een klein eiland
veranderen de omstandigheden op een eiland andere habitats en niches kunnen
ontstaan.
- De grootste biodiversiteit vind je in een landschap waar ecosystemen langzaam in
elkaar overgaan. Het tussenliggende gebied vormt een gradiëntecosysteem;
ecosysteem met geleidelijke veranderingen van soortensamenstelling en
milieufactoren dat zorgt voor een grote biodiversiteit.
Habitat= woonplaats van een soort
Niche= functie van een soort in een levensgemeenschap en de rol van die functie ervan in
het ecosysteem.
- Functie: voedsel zijn voor een ander, een ander opeten.
- Rol: het graven van kuilen, bomen klein houden (geen schaduw meer).
Er is een verband tussen de biodiversiteit en factoren als grootte van een eiland en de
afstand die organismen moeten afleggen om er te komen Eilandtheorie beschrijft dit
verband.
- Dynamisch evenwicht tussen het aantal soorten dat
door immigratie het eiland koloniseert en het aantal
soorten dat uitsterft de plaats van het evenwicht
hangt af van de grootte van het eiland (op een kleiner
eiland kunnen minder soorten leven dan op een groot
eiland), maar kans op uitsterven is hoog op een klein
eiland.
- De afstand van een eiland tot het vasteland is ook belangrijk. Migratie nabijgelegen
eiland -> organismen zijn er snel. Een verafgelegen eiland is lastiger te koloniseren.
Zijn de soorten eenmaal gevestigd op beide eilanden en zijn die eilanden even
groot dan is de kans op uitsterven gelijk (geldt ook voor andere gescheiden
gebieden). Of de soorten ook kunnen blijven op bepaalde gebieden hangt o.a. af van
de concurrentie met andere soorten om habitats en niches.
Founder effect= bij kolonisatie is de allelensamenstelling van de nieuwe populatie minder
gevarieerd dan de allelensamenstelling van de oorspronkelijke populatie (kleine populaties
zijn kwetsbaar).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jonderstal2006. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75057 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen