Samenvatting
Samenvatting Lesstof Klinische Chemie
De samenvatting bevat de lesstof van het vak aangevuld met informatie uit het bijbehorende boek. Waarnaast oefenopdrachten en uitwerkingen zijn inbegrepen en een formulelijst.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 46 pagina's
Voorbeeld 6 van de 46 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Klinische ChemieBoek: Clinical Biochemistry, 2nd edition; Oxford University Press, Nessar Ahmed
Naslagwerk: General, Organic and Biochemistry, 10th edition; Denniston (Chapters 19, 21, 22, 23)
Kennen voor tentamen:
- eiwitten en andere stoffen, ook waar deze worden aangemaakt
- werking van renale systeem (nieren)
Inhoudsopgave
Chapter 1 Biochemical Investigations and Quality control.....................................................................3
Waarom biochemische test?..............................................................................................................3
Variatie in bepalingen.........................................................................................................................4
Interpretatie van resultaten...............................................................................................................4
Kwaliteitscontrole...............................................................................................................................4
Evaluatie van een klinische methode.................................................................................................5
Epidemiologie.....................................................................................................................................6
Pearson; Essentials of Human Anatomy and Fysiology...........................................................................6
De Nieren............................................................................................................................................6
De glomerulus.................................................................................................................................7
Medullaire pyramides.....................................................................................................................7
Vorming urine.................................................................................................................................8
Renine-Angiotensin-Aldosteron-Systeem (RAAS).............................................................................10
Chapter 3 Kidney disease.....................................................................................................................10
Nierfunctietestens............................................................................................................................10
Nierziekten.......................................................................................................................................13
Chronisch nierfalen.......................................................................................................................14
Erfelijke nierziekten......................................................................................................................15
Chapter 5 Fluid and Electrolyte disorders.............................................................................................15
De regulering van plasma osmolaliteit.............................................................................................15
Endocrinologie..................................................................................................................................15
Homeostase van water en natrium..............................................................................................16
Balans in water en opgeloste stoffen............................................................................................17
Verstoringen in de regulatie van de plasma osmolaliteit..............................................................17
Osmolaliteitsmeting.........................................................................................................................18
Osmotisch gat...............................................................................................................................19
Alles op een rijtje: Afwijkende elektrolyten......................................................................................19
pH en buffers in het lichaam.............................................................................................................20
, De regulatie van H+ in de nieren..................................................................................................20
Transport van zuurstof.................................................................................................................21
Diagnostiek bloedgassen..............................................................................................................21
Acidose & alkalose............................................................................................................................21
Metabole Acidose.........................................................................................................................21
Respiratoire acidose.....................................................................................................................23
Metabole alkalose........................................................................................................................23
Respiratoire alkalose....................................................................................................................24
Chapter 7 clinical enzymology and biomarkers & Chapter 18 Specific protein markers.......................25
Plasmaeiwitten.................................................................................................................................25
Meting van plasmaeiwitten:.........................................................................................................25
Albumine:.....................................................................................................................................26
Specifieke plasmaeiwitten............................................................................................................26
Enzymacitiviteit................................................................................................................................27
Fosfatase(AF/ AP/ ALP) en transferase (yGT)....................................................................................28
Aminotransferases,...........................................................................................................................28
Markers voor lever...........................................................................................................................29
Bilirubine......................................................................................................................................29
Meting van enzymactiviteit bij bloedonderzoek hartziekten............................................................29
Creatine kinase.............................................................................................................................30
Lactaatdehydrogenase (LDH)........................................................................................................30
Chapter 13 Diabetes mellitus and Hypoglycaemia...............................................................................31
Insuline.............................................................................................................................................31
Diabetes mellitus..............................................................................................................................32
Diabetes mellitus type I................................................................................................................32
Diabetes mellitus type II...............................................................................................................32
Complicaties bij diabetes mellitus................................................................................................32
Diagnose & behandeling Diabetes mellitus:.................................................................................33
Casussen en opdrachten.......................................................................................................................34
Formules en referentiewaarden...........................................................................................................46
,Chapter 1 Biochemical Investigations and Quality
control
Klinische chemie beschrijft de veranderingen in de biochemie van de patiënt bij ziekte. De analytische
chemie van patiënt materiaal.
Waarom biochemische test?
Diagnose en prognose Behandeling Monitoring Screening
Geschiedenis Medicatie Verloop van de Pasgeborenen
Epidemiologie Therapie ziekte Bevolkingsonderzoek
Onderzoek Dieet Complicaties
Differentiële Opname en
diagnose impact van
Voorspellen medicatie
afloop
Het proces:
Klinische vraag > aanvraag > transport > registratie en pre-analyse > analyse > kwaliteitscontrole >
interpretatie > rapportage
Hier bij zijn belangrijke factoren:
De snelheid van transport, betrouwbaarheid, reproduceerbaarheid, relevant en deskundig &
betrouwbaar advies
Welke soorten materiaal kan er binnen komen bij een klinisch chemisch laboratorium?
- Bloed - Zweet (bijv. bij cytische fibrose)
- Urine - Vruchtwater
- Liquor - Speeksel
- Maagsap - Faeces
- Ascites (buikvocht) - Vast weefsel (bijv. nagels, haren)
Buizen voor bloedafname
Kleur dop Toevoeging Uitleg
Blauw Citraat Bezinking en bloedstolling. Citraat vangt calcium reversibel
weg. Let op: citraat is in oplossing. Volumeverhouding bloed:
citraat 9:1 (hemostase) of 4:1 (bezinking)
Geel Serum (3,5 ml) Testen op antistoffen en andere eiwitten. De stolling wordt
Rood Serum (5 ml) begunstigd.
Licht groen Heparine (3 ml) Testen zoals cholesterol, CRP, hormonen, etc. Heparine
Groen Heparine (6 ml) activeert stollingsremmer.
Paars EDTA EDTA vangt calcium irreversibel weg. EDTA wordt gebruikt
voor hemocytometrisch onderzoek. Bloedcellen worden
minder beschadigd door EDTA dan door citraat.
Grijs Natriumfluoride Langer kunnen bewaren van bloed voor een glucosetest
,Variatie in bepalingen
Analytische variatie, éen serum, meerdere bepalingen
Biologische variatie, meerdere sera, meerder bepalingen
Intra-individueel, variatie bij éen persoon.
Inter-individueel, variatie tussen meerdere personen.
Factoren die biochemische waarden kunnen beïnvloeden:
- Leeftijd - Beweging
- Geslacht - Lichaamshouding
- Zwangerschap - Stress
- Voeding, maaltijden/ alcohol - Tijd, dag/ maand / jaar
De variabiliteit van biochemische waardes zijn onder te verdelen in twee groepen: de beïnvloedbare
(zoals beweging, dieet, alcohol) en niet beïnvloedbare veranderlijke waarden (denk aan leeftijd,
geslacht en de menstruatiecyclus).
Interpretatie van resultaten
De normaalwaarde is de 95% die overeenkomt. In een gezonde populatie valt 5% van de individuen
per statistische definitie buiten het normale bereik. Omgekeerd moet statistisch normaal nog niet
optimaal (ideaal) zijn. Daarom worden termen als gemiddeld, referentie interval in plaats van
‘normal range’ gebruikt.
Meting bij dezelfde patiënt:
Nieuwe waarde is afwijkend wanneer verschil met 1 e meting groter is dan 2,8 * overall SD.
Overall SD : √ SD a 2+ SD b2
SDA = SD analytische variatie
SDB = SD biologische variatie
Kwaliteitscontrole
Het geheel van maatregelen waardoor je de betrouwbaarheid van de resultaten goed houd. Dit kan
door interne kwaliteitscontrole, waarbij er monster wordt geanalyseerd waarvan de resultaten
bekend zijn. Of een externe kwaliteitscontrole, waarbij er een monster wordt geanalyseerd waarvan
de resultaten niet binnen het lab bekend zijn.
Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek (SKML) is de organisatie die de
kwaliteit van analytisch werk beoordeeld.
Interne kwaliteitscontrole: waarbij accuraat staat voor de juiste waarden en precies voor hoe dicht
bij elkaar de waarden liggen.
,Monitoring van kwaliteit
Door middel van de Levey-Jennings grafiek: cumulatieve kwaliteitscontrole.
Shift: meer dan 6 waarden achter elkaar
aan dezelfde kant van het gemiddelde
Trend: minstens 6 waarden op een rij in
dezelfde richting.
Op de x-as: alle resultaten zoals ze in de tijd
gemeten zijn van verschillende monsters
Externe controles
De Youden plot: vergelijking van verschillende resultaten met een bekende externe standaard.
De gemeten waarden zijn weergegeven met rode stippen.
De waarden dicht bij lijn 1 (links – rechtsboven) zijn
systematische fouten, beide gemeten waarden zijn te hoog
of te laag.
Dicht bij lijn 2 (links – rechtsonder) willekeurige fouten. Éen
of beide gemeten waarden wijken af, maar niet hetzelfde.
Evaluatie van een klinische methode
Technische of analytische validatie:
- Grenzen aan lineariteit
- Accuratesse en precisie
- Analytische sensitiviteit en specificiteit
Klinische evaluatie en validatie:
- Klinische sensitiviteit en specificiteit
- Positieve en negatieve voorspellende waardes
- Klinische validatie: delta en range checks. Reference ranges
De analytische sensitiviteit en specificiteit
Hoe correct zijn de gemeten waardes? Hierbij staat de sensitiviteit voor de kleinste concentratie die
nog gemeten kan worden. De specificiteit voor alleen het meten van de juiste stof.
De klinische sensitiviteit en specificiteit
Hoe goed is de test (in vergelijk met een bestaande test) om scheiding te maken tussen normaal en
ziek. Hierbij staat de sensitiviteit voor de kans dat de test positief is bij een zieke patiënt. De
specificiteit voor de kans dat de test negatief is bij de gezonde patiënt.
De efficiëntie staat voor de hoeveelheid correcte uitslagen.
Het berekenen van de sensitiviteit, specificiteit en efficiëntie gaat volgens de volgende formules:
TP
Sensitiviteit =
TP+ F P
, TN
Specificiteit=
TN + FP
TP+TN
Efficiëntie=
TP+ FP+TN + FN
Nog een paar waarden:
Prevalentie, hoe vaak een ziekte voorkomt
TP+ FN
prevalentie=
TP+ FP+TN + FN
Positive predictive value (PPV), de kans dat een positieve uitslag ook echt klopt.
TP
PPV =
TP+ FN
Negative predictive value (NPV), de kans dat een negatieve uitslag ook echt klopt
TN
NPV =
TN + FN
Epidemiologie
De prevalentie van een ziekte is het voorkomen op een bepaald moment van het aantal gevallen per
duizend of honderdduizend. De incidentie van een ziekte staat voor het aantal nieuwe gevallen over
een bepaalde tijdruimte.
Pearson; Essentials of Human Anatomy and Fysiology
Het urinaire systeem: De functies van het urinaire systeem zijn het uitscheiden van afvalproducten
van uit het metabolisme en het reguleren van de homeostase.
De organen van het urinaire systeem zijn de nieren (filter), urineleiders (opslag), urine blaas (opslag)
en plasbuis (opslag).
De Nieren
De nieren zijn ongeveer 12 cm en bevinden zich onder de twaalfde en elfde rib, hierdoor krijgen ze
extra bescherming van de ribben.
Functies van de nieren:
Homeostase
- Volume bloedplasma
- Concentraties elektrolyten (o.a. Na+ en K+)
- Stabilisatie pH (uitscheiding H+, resportie HCO3-)
Excretie
- Uitscheiding van o.a. water, ureum en uraat (urine)
Biosynthese
- Renine (enzym), bloeddrukregulatie
- Erythropoietine (EPO, hormoon), de productie van RBC
- Calcitriol, absorptie van calcium in het maagdarmkanaal
- Prostaglandines, diverse functie
Catabolisme (afbraak)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmebouwman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50155 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen