Psychotherapeutische stromingen
Hoorcollege 1 – 5 juni 2023
Gedragstherapie
Centrale vraag: Waarom vertoont iemand bepaald gedrag?
KLASSIEK CONDITIONEREN (WATSON) - 1
- Je leert doordat je associaties legt
- Je legt een verband tussen geconditioneerde en
ongeconditioneerde stimulus die beide dezelfde respons gaan
oproepen
Generalisatie: je wordt bang voor vergelijkbare dingen
Discriminatie: je maakt onderscheid in waar je wel/niet bang voor ben
Interventie: exposure nieuwe associatie aanleren
OPERANT CONDITIONEREN (SKINNER) - 2
- Gedrag wordt aangeleerd via consequenties
- Op lange termijn werkt belonen beter dan straffen
- Moet je straffen dan is negatieve straf het best
- Als alleen wordt gestraft en niet beloond, zal meer wantrouwen en weerstand
ontstaan
Mogelijke consequenties:
- Positief: iets komt erbij
- Negatief: iets gaat weg
Beloning: zorgen dat het vaker voorkomt
- Positieve beloning: voeg een gewenste stimulans toe (knuffel krijgen)
- Negatieve beloning: haal een aversieve stimulus weg (gordel omdoen zodat piepen stopt)
Straffen: zorgen dat het minder vaak voorkomt
- Positieve straf: voeg een aversieve stimulus toe (slaan, boete geven)
- Negatieve straf: haal een gewenste stimulus weg (rijbewijs afpakken)
R = response = gedrag
Sr = reinforcing stimulus = consequentie (beloning, straf)
Interventie: gewenst gedrag belonen, huidige ‘beloningen’ weg
In het twee-factoren model van Mowrer werken klassiek en operant
conditioneren samen.
MODEL LEREN (BANDURA) - 3
- Gedrag is aangeleerd via observatie
1
,Interventie: gewenst gedrag voordoen
Samenvatting van de modellen:
Mensbeeld behaviorist
- Nature vs. nurture
- Mens is gedetermineerd vs. mens heeft vrije wil
- Mens is maakbaar vs. mens staat vast
Interventies, anti-pestprogramma’s en coaching van leerkrachten zijn gebaseerd op
gedragstherapeutische elementen.
Voorbeeld interventie: YourSkills
- Lastige situaties identificeren
- Nieuwe skill: pauze nemen
- Nieuwe skill: voordoen
- Kind laten herhalen
- Beloning!
- Oefenen in VR
- Beloning!
- Oefenen in VR (moeilijker gemaakt)
- Beloning!
oefenen met vaardigheden
Gedragstherapie:
- Voordelen
o Heel inzichtelijk
o Biedt concrete handvatten
o Laagdrempelig voor cliënten
o Effectief voor veel klachten
- Nadelen
o Negeert gedachten (gaat alleen over gedrag)
o Negeert subjectieve beleving
o Symptoombestrijding?
Aanvullingen literatuur
HOOFDSTUK 1 PSYCHOTHERAPIE
Definitie psychotherapie: vorm van hulpverlening die, via het methodisch toepassen van
psychologische middelen door gekwalificeerde personen, beoogt mensen te helpen hun gezondheid
te verbeteren.
Kenmerken therapeutisch contact:
- Asymmetrische relatie. De therapeut is er voor de client, er is verschil in deskundigheid
- De relatie is een middel, met oog op oplossen of verbeteren van problematiek
- Tijdelijke aard
Functionele relatie
Samenstellende factoren voor alle psychotherapievormen:
2
, - Relatie
- Context
- Verklaring
- Procedure
Therapievormen worden ingedeeld volgens twee hoofdkenmerken:
- Cliëntsysteem: individu/groep
- Werkwijze van de therapeut:
o Psychodynamisch
o Clientgericht
o Gedragstherapeutisch
o Cognitief
o Systeemtheoretisch
Therapeutische behandelingen kunnen worden onderscheiden op basis van:
- Therapeutisch doel:
o Klachtgerichte (genezing) vs. persoonsgerichte (levenskwaliteit) benadering
o Focus van de therapie
- Therapeutische werkwijze:
o Geactiveerde veranderingsprocessen
Affectief: ervaren
Cognitief: begrijpen
Gedragsregulatie: oefenen
o Therapeutische stijl: meegaand vs. sturend
- Therapeutische context:
o Aard therapeutische relatie
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marinda25. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
