Onderwijsweek 3
Uitbreiding en inperking van strafbaarheid
INLEIDING
Deze week wordt de inperking en uitbreiding van strafbaarheid besproken. Met de inperking van
strafbaarheid wordt bedoeld dat sommige mensen een rechtsgeldige reden hebben om aan te nemen
dat bij het vervullen van een delictsomschrijving de wederrechtelijkheid of verwijtbaarheid ontbreekt.
Zo’n reden noemen we een strafuitsluitingsgrond. Met de uitbreiding van strafbaarheid wordt bedoeld
dat er sprake kan zijn van een strafbare gedraging op het moment dat nog niet de gehele
delictsomschrijving is vervuld. In dat geval kan sprake zijn van ‘voorbereiding’, ‘poging’ (dit worden
ook wel de ‘onvoltooide delictsvormen’ genoemd) of ‘deelneming’.
Literatuur:
M.J. Kronenberg & B. de Wilde, Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht, Deventer:
Kluwer 2022, hfst. 4, 5 en 6.
Jurisprudentie:
Uitbreiding van strafbaarheid:
HR 24 oktober 1978, NJ 1979/52 (Uitzendbureau Cito).
HR 2 december 2014, NJ 2015/390 (Overzichtsarrest medeplegen).
Inperking van strafbaarheid:
HR 15 oktober 1923, NJ 1923/1329 (Opticien).
HR 23 oktober 1984, NJ 1986/56 (Bijlmer noodweer).
HR 20 februari 1933, NJ 1933/918 (Veearts) (herhaling t.o.v. onderwijsweek 1).
HR 14 februari 1916, NJ 1916/681 (Melk en water) (herhaling t.o.v. onderwijsweek 1).
Aanbevolen:
V. Veenman, Twee minuten: de fatale overval die Nederland schokte, Just Publishers. Over
(onder meer) het verschil tussen medeplegen en medeplichtigheid.
Documentaire ‘De laatste wens van Moek’. Over een beroep op overmacht in de zin van
noodtoestand.
Stel dat een verdachte niet wist en ook niet kon weten dat een gedraging die hij verrichtte bij wet
verboden was. Op welke strafuitsluitingsgrond zou deze verdachte met de meeste kans op succes een
beroep kunnen doen?
a) Afwezigheid van alle schuld.
b) Overmacht in de zin van noodtoestand.
c) Ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid.
d) Wettelijk voorschrift.
Vraag 2
Op een regenachtige avond loopt Danny vanuit de stad terug naar huis. Eenmaal thuis aangekomen
blijkt dat het voordeurslot is geforceerd en de deur open staat. Ervan uitgaande dat de dief allang
gevlogen is, stapt Danny zijn huis in. Even later hoort Danny geritsel in de meterkast. De inbreker
blijkt zich daar te hebben verstopt. Bij het openen van de kast vliegt de inbreker Danny aan en pakt
hem in een wurggreep vast. De inbreker schreeuwt: “ik maak je dood”. Het lukt Danny de paraplu te
pakken die hij bij thuiskomst in de gang heeft gezet. Danny steekt eenmaal in op de inbreker. De
inbreker laat meteen los en overlijdt later aan zijn verwondingen.
Danny wordt vervolgd voor doodslag (art. 287 Sr). Op welke strafuitsluitingsgrond zou Danny zich
succesvol kunnen beroepen?
a) Danny kan een succesvol beroep doen op noodweer.
b) Danny kan een succesvol beroep doen op noodweerexces.
c) Danny kan zowel een succesvol beroep doen op noodweer als op noodweerexces.
d) Danny kan noch op noodweer noch op noodweerexces een succesvol beroep doen.
Vraag 3
Hilal gaat op 30 december 2018 naar het kerstcircus in Carré. Tijdens een jongleeract met brandende
fakkels gaat het echter mis. Een fakkel raakt een doek dat bij de ingang van de zaal hangt. De brand
grijpt snel om zich heen. Al spoedig worden de bezoekers omgeven door een vlammenzee waardoor
de (nood)uitgangen onbereikbaar zijn geworden. Hilal bedenkt zich geen moment en rent naar de
artiesteningang achter de piste. De deur bij de artiesteningang blijkt echter gesloten te zijn. Hilal
twijfelt niet en trapt de deur in. Nadat de bezoekers in veiligheid zijn gebracht, wacht Hilal een
onaangename verrassing. Zij wordt vervolgd voor vernieling van de deur (artikel 350 Sr).
Hilal stelt ter zitting dat zij vindt dat de kapotte deur niets voorstelt in vergelijking met het belang om
de levens van haar en de andere bezoekers te redden. Op welke strafuitsluitingsgrond doet Hilal een
beroep?
a) Hilal doet een beroep op noodweer.
b) Hilal doet een beroep op onbevoegd gegeven ambtelijk bevel.
c) Hilal doet een beroep op overmacht in de zin van noodtoestand.
d) Hilal doet een beroep op psychische overmacht.
Vraag 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sosa03. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.