Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis tijdvak 5 en 6
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Een samenvatting van vwo geschiedenis tijdvak 5 en 6, voor alle vwo leerlingen met geschiedenis in leerjaar 4 t/m 6
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis Tijdvak 5 en 65.1 De Europese expansie
KA: Het begin van de Europese overzeese expansie
Waarom vonden de ontdekkingsreizen plaats?
Technisch mogelijk, vb scheepsbouw, kompas, Jacobsstaf
Specerijhandel over land werd duur / onmogelijk na 1453: val Constantinopel eigen
zeeroute naar Azië
Goud / zilver (Amerika)
Andere motieven: verspreiden christendom, avontuur, Reconquista (Spanje, Portugal)
Gevolgen van de Europese expansie:
Concurrentie Europese landen lijn van Tordesillas
Europacentrisme
Vernietiging Indiaanse samenlevingen (besmettelijke ziekten)
Ontwikkeling van handelskapitalisme en wereldeconomie (=KA)
Stichting handelsposten / nederzettingen
Inflatie (vanwege goud- en zilverporten) prijsstijgingen sociale onrust
5.2 De Renaissance
KA: Het mens- en wereldbeeld van de Renaissance
KA: De hernieuwende oriëntatie op de klassieke oudheid
Renaissance = wedergeboorte / herontdekking van de klassieke (Grieks-Romeinse) cultuur
- ontstaan in Italië, 15e eeuw
- Mede mogelijk gemaakt door het humanisme = bestuderen van oorspronkelijke klassieke (Grieks-
Romeinse) werken
Middeleeuwen Renaissance
Geloof Kritische houding van humanisten tegenover
de kerk. (bijv. de Bijbel bleek vertaalfouten te
bevatten)
Memento mori (leven gericht op hiernamaals) Carpe diem = pluk de dag
Individu niet belangrijk (geniet van het hier en nu)
Individualisme
Wetenschap: bestudeer de oude geleerden Wetenschap: observeer en experimenteer!
(=deductie) (=inductie)
Kunst Kunst:
heeft met het geloof te maken, geloofstaferelen - Realisme en emotie
- Perspectief (diepte)
- Ook wereldse onderwerpen
- Grieks-Romeinse bouwkunst
Waarom ontstond de Renaissance in Italië:
Rijke stadstaten (bijv. Venetië, Florence, Genua)
- profiteerden van de opkomende handel (kruistochten)
, - stadsbesturen / kooplieden toonden hun rijkdom met kunst (andere levenshouding)
werk voor kunstenaars
1453: val van Constantinopel veel geleerden vluchten naar het westen (Italië)
Romeinse architectuur / gebouwen konden bestudeerd worden en nagevolgd.
5.3 De Reformatie
KA: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
Kritiek op de kerk was er al in de middeleeuwen, maar nooit echt succesvol, vanwege ontbreken
boekdrukkunst.
1517: Luther’s 95 stellingen (kritiekpunten)
Bijv. Rijkdom kerk, slechte opleiding priesters, verkoop van kerkelijke ambten, aflaathandel (door Tetzel),
slechte leefwijze hoge geestelijken, veel kerkregels zijn later bedacht, Bijbel (Latijn) onleesbaar voor gewone
mensen, etc.
Voor Luther was de Bijbel de bron van het geloof. Hij vertaalde de Bijbel in de volkstaal, zodat
iedereen hem kon lezen.
Luther kreeg steun van veel Duitse vorsten, want:
Ze wilden hun invloed op de kerk vergroten.
Veel geld verdween naar de paus in Rome.
1546-1555: oorlog tussen Karel V + katholieke vorsten en protestantse vorsten
1555: Vrede van Augsburg (Wiens gebied, diens godsdienst)
Maatschappelijk gevolg van Luther’s hervorming:
Boerenopstand tegen de lage adel (1524 -1525)
Boeren kregen door verarmde adel steeds meer oude plichten als horigen opgelegd.
Luther steunde de opstand NIET.
Luther Calvijn
De mens heeft invloed op zijn lot (hemel / hel) Geen invloed op het lot (predestinatie)
Gehoorzamen aan de bestuurders Gehoorzaamheid niet altijd verplicht:
Instanties mogen in opstand komen (door god
ingesteld)
Rechtvaardiging Nederlandse
opstand
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marleenmertens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen