10.1 De bevoegdheid van de burgerlijke rechter blz. 356
De rechterlijke macht is opgedragen met ‘de berechting van geschillen over burgerlijke
rechten en over schuldverordeningen’ (art. 112 lid 1 Gw). Aanvankelijk gold aan de termen
‘burgerlijke rechten en schuldverordeningen’ uit art. 112 lid 1 Gw, dat de burgerlijke rechter
alleen in zuiver privaatrechtelijke geschillen uitspraak kon doen. Dit betekent dat de
verhoudingen tussen de partijen privaatrechtelijk moet zijn en staat bekend als de leer van
het fundamentum petendi. In 1915 heeft de Hoge Raad beslist dat niet meer de zuiver
privaatrechtelijke verhouding tussen partijen beslissend was voor de bevoegdheid van de
burgerlijke rechter. Voortaan gold als enig criterium voor diens bevoegdheid dat de eisende
partij haar vordering had gebaseerd op een regel van burgerlijk recht. Deze benadering staat
bekend als de objectum litis-leer. Daarnaast moet een zaak waarin het ‘voorwerp’ van het
geschil een schuldvordering omvat, op grond van art. 112 lid 1 Gw worden beslecht door de
burgerlijke rechter. Ook al bestaan de partijen uit twee publiekrechtelijke organen.
Een grote verscheidenheid aan rechtsverhoudingen tussen partijen kan aanleiding geven tot
een geschil over ‘burgerlijke rechten’ in de zin van art. 112 lid 1 Gw. De regels van burgerlijk
recht die deze verhoudingen beheersen, kunnen in een burgerlijk proces worden
gehandhaafd omdat in het proces eiser zijn vordering baseert op een regel van burgerlijk
recht. In dit verband doet zich de vraag voor of de burgerlijke rechter ook bevoegd is van
een geschil kennis te nemen als eiser de mogelijkheid heeft of heeft gehad om een
procedure bij een andere rechterlijke instantie aan te spannen. In het Schellen en het
deuropeners-arrest heeft de Hoge Raad beslist dat eiser bij de burgerlijke rechter niet-
ontvankelijk is in zijn vordering als de wet voor de beslechting van het geschil een andere
rechtsgang (zoals die bij de bestuursrechter) heeft aangewezen. De Hoge Raad heeft daarbij
als voorwaarde gesteld dat die andere rechtsgang deugdelijk moet zijn. De Hoge Raad heeft
met zijn beslissing de toegang tot het burgerlijk proces begrensd ten opzichte van die tot het
bestuursproces: in een geschil met een bestuursorgaan is de belanghebbende aangewezen
op de bestuursrechter. Deze biedt immers een met voldoende waarborgen omgeven
rechtsgang die een beroep op de burgerlijke rechter uitsluit. Het kan zijn dat naar het
oordeel van de burgerlijke rechter twijfelachtig is of een bestuursrechtelijke rechtsgang
voldoende deugdelijk is. Ook dan blijkt de burgerlijke rechter bereid te zijn als ‘vangnet’ te
fungeren en is eiser wel ontvankelijk in zijn vordering. Deze regel over de vangnetfunctie van
de burgerlijke rechter heeft de Hoge Raad in een aantal arresten geformuleerd.
10.2 Kenmerken van het burgerlijk procesrecht blz. 361
Het burgerlijk proces bezit een aantal kenmerken die bepalend zijn voor de civiele
procesgang in Nederland. We noemen nu de zes kenmerken van het civiele proces.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hetgestolenkind. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.