Deze week behandelt de overgang van het Romeinse Rijk naar de
vroegmiddeleeuwse koninkrijken. Sommigen zien dit als de 'val' van Rome waarop
een duistere, chaotische periode volgde, anderen vinden dit eerder een tijd van
transformatie en creatieve vernieuwing.
HOORCOLLEGE EN EERSTE WERKCOLLEGE
Te lezen Rosenwein, Short History, hoofdstuk 1 en 2 (pp. 1-80). Rosenwein
behandelt in de eerste twee hoofdstukken van haar boek de ingrijpende
veranderingen die plaatsvonden in de periode tussen 300 en 750. In deze periode
maakte het Romeinse rijk plaats voor politieke eenheden die we bij gebrek aan een
betere term vaak post-Romeinse koninkrijken noemen. Vroeger sprak men wel van
barbaarse of Germaanse koninkrijken, maar met deze termen zijn historici niet meer
zo gelukkig. Rosenwein vermijdt ook het vroeger veel gebruikte concept ‘de val van
het Romeinse rijk’, maar prefereert te spreken over een veranderingsproces. De
Islam, de Byzantijnse beschaving en het Latijns westen zijn alle drie in meer of
mindere mate een vervolg op het Romeinse Rijk. Rosenwein spreekt vanwege die
doorwerking van Romeinse principes van ‘sibling cultures’, verwante culturen. Één
van de instituten waarin die continuïteit werd belichaamd vormt de christelijke kerk.
De kerk was met name in het Westen een sterke drager van de continuïteit met het
Romeinse verleden. Dit zien we bijvoorbeeld aan de taal die in de kerk werd gebruikt:
het Latijn. Ook het gebruik van het schrift als communicatiemiddel of van de antieke
basilica als basis voor de vormgeving van het kerkgebouw zijn duidelijke tekenen van
die continuïteit. Bisdommen kopieerden de bestuurlijke Romeinse indeling in
civitates. Aan het hoofd van deze diocesen stond de bisschop, die vaak afkomstig
was uit belangrijke Romeinse families. Deze week wordt er met name naar
bisschoppen en hun maatschappelijke en politieke rol in de periode na het wegvallen
van de Romeinse bestuursstructuren gekeken. Gregorius van Tours is waarschijnlijk
de bekendste vroegmiddeleeuwse bisschop dankzij het geschiedwerk dat hij schreef,
en zijn positie wordt nader bezien aan de hand van een door hemzelf opgetekende
episode die hem aan het einde van de zesde eeuw in een behoorlijk benarde positie
gebracht moet hebben.
Vragen bij Rosenwein
1. Waarom geeft Rosenwein hoofdstuk 1 de titel ‘The Roman World
Transformed’?
Omdat in de periode van bvb de crisis van de derde eeuw en de periode die gezien
kan worden als overgangsperiode tussen ouhdeid en middeleeuwen, het romeinse
rijk letterlijk transformeerden. Zo viel het WRR uit elkaar en kwamen er nieuwe
heersende volkeren in beeld. Daarnaast onderging het bestuurssysteem met de
komst en de uitbreiding van het christendom een verandering. Steeds meer
geestelijken kregen politieke macht. SPREEKT VAN TRANSFORMATIE IPV
VAL/NEERGANG.
,2. Welke drie belangrijke ontwikkelingen stelt ze vast voor deze periode?
- Barbaren: vochten eerst mee met de romeinen, vervolgens tegen de romeinen.
- nieuwe orde: christendom steeds populairder, rijken krijgen steeds meer
bevoegdheden/ begunstigingen (geen belasting betalen, meer landgoed), verval van
steden en opkomst meer platteland (ontstaan ‘knechten’ op het platteland), ORR
wordt byzantijns rijk.
- nieuwe provincies (romeinse rijk opgedeeld): allerlei verschillende barbaarse
koninkrijkjes. Verschuiving van centrum naar periferie (in het westen).
. provincialisering van het
rijk
- religieus:
- overgang naar het
Christendom
- doctrinestrijd met
kerkvaders als
overwinnaars
- 313 edict van milaan
- 391-392 verbod op
andere religies
- Kunst:
- periferie naar centrum
,- 3e eeuw: provinciale
kunst belangrijker.
Decoratie, hiërarchie.
Geen interactie
tussen figuren en meer
geabstraheerd
- 4e eeuw: centrum neemt
periferiestijl over
- ook christenen nemen
deze stijl over
2. barbaren
- Rosenwein: geen
biologische verschillen
tussen barbaren, wel
etnische
, - Veel barbaren vochten in
de 3e en 4e eeuw in het
Romeinse leger
- Door druk van de Hunnen
vluchten veel barbaren
naar het Romeinse Rijk
(visigoten
als eerste)
- komen in opstand tegen
de Romeinen
- Na een hoop
plunderingen wordt in 476
de Romeinse keizer
afgezet door Odoaker
met toestemming van de
keizer in het Oost-
Romeinse Rijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ninabosch1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.