Deze samenvatting bevat alle stof die nodig is voor het tentamen. De volgende onderdelen zijn samengevat: hoorcolleges, nudge (boek) en sociale psychologie (boek)
BEVAT:
Samenvatting van het boek:
Nudge; Thaler & Sunstein
Samenvatting van het boek:
Sociale psychologie; Roos Vonk
Samenvatting hoorcolleges
Voorbeelden
KIEZEN EN
BESLISSEN
Samenvatting hoofdfase 1 TP
, Kiezen en beslissen
Week 1 – Inleiding en de normatieve benadering
Nudge inleiding en hoofdstuk 4
Roos Vonk 6.1 t/m 6.1.2
Econs vs. humans
Econs (homo economicus, economische mens):
Econs zijn mensen die rationele beslissingen nemen. Econs streven naar zoveel mogelijk winst voor
zichzelf. Het eigen belang gaat hierbij voor het belang van anderen (egoïstisch). Er worden objectief
beslissingen genomen, voor en nadelen worden afgewogen en een overwogen keuze wordt maken.
Bijvoorbeeld ik wil laatste stuk taart dus ik pak dit (er wordt niet gedacht aan het feit dat dit
onbeleefd is). Hier wordt uitgegaan van de ‘beste beslissing’.
Deze bestaan eigenlijk niet.
Humans:
Keuze wordt beïnvloed door factoren als risicoperceptie, attitudes, emoties, sociale beïnvloeding etc.
Daarnaast beïnvloed gemakzucht een keuze. Wanneer je een nieuwe telefoon koopt, laat je
bijvoorbeeld de standaard instellingen staan.
Risicoinschatting
Mensen schatten zichzelf vaak beter in dan gemiddeld. Ze overschatten hun eigen vaardigheden.
Hierdoor gaan ze zich anders gedragen omdat ze het risico van bijvoorbeeld een ongeluk lager
inschatten. Statistisch gezien kan dit niet omdat 50% slechter is dan gemiddeld en 50% beter is dan
gemiddeld.
Sociale beïnvloeding
Wat je denkt en doet wordt beïnvloed door anderen om ons heen. Bijvoorbeeld niet het laatste stuk
taart eten.
Bijbehorende begrippen die verschillen tussen econs en humans aanduiden:
1. Free riding vs. provision of public goods
- Free riding: econ is egoïstisch en profiteert van de bijdragen van anderen
- Provision of public goods: human wil bijdragen aan de gemeenschap zonder er iets voor
terug te vragen
2. Economische waarde vs. economisch nut
- Economische waarde: financiële waarde van ring ligt bv. hoger dan knuffel
- Economisch nut: persoonlijke betekenis van een voorwerp. Bijvoorbeeld knuffel meer
voor je waard dan ring
3. Welvaart vs. welzijn
- Welvaart: de mate waarin behoeften met beschikbare middelen kunnen worden
bevredigd
- Welzijn: subjectief en staat buiten de economie. Welzijn is een gevoel van welbevinden
Libertair paternalisme
Libertair: vrijheid om te kiezen
Paternalisme: vrije keuzes zijn niet altijd de beste keuzes. Je wordt gedwongen om een bepaalde
keuzes te maken
Samenstelling libertair paternalisme (Nudge). Je wordt voor je eigen bestwil een goede richting
ingeduwd. Het idee is dat je wel vrijheid hebt om zelf iets anders te doen en keuzes te maken (keuzes
1
, Kiezen en beslissen
wordt niet uitgesloten), maar je krijgt een duwtje in de goede richting. Bijvoorbeeld de schoolkantine
zo indelen dat gezonde voeding op ooghoogte ligt zodat deze vaker wordt gekozen.
Libertair parternalisme = sturen van gedrag door de keuzecontext te beïnvloeden
Alternatieven
Wet- en regelgeving
Financiële prikkels
Je hebt nog steeds dezelfde keuze, maar door de context aan te passen beïnvloed je het gedrag.
Keuzearchitect = iemand die verantwoordelijk is voor het organiseren van de context waarbinnen
mensen beslissingen nemen.
Een aantal situaties waarin je dit kan doen; wanneer gewenst? Wanneer een duwtje in de rug
nodig?
Afweging tussen korte en lange termijn: korte termijn; zin in chocola, lange termijn; willen
afvallen. Het draait hierbij om keuzes waarbij zelfbeheersing op de proef wordt gesteld.
o Investeringsgoederen: goederen waarbij kosten direct worden gemaakt en de
opbrengst later komt bijvoorbeeld sporten om af te vallen
o Zondige goederen: goederen waar je nu plezier van hebt en later de gevolgen van
ziet bijvoorbeeld alcohol.
Voor zondige goederen is geen duwtje in de goede richting nodig, maar voor
investeringsgoederen wel.
Ingewikkelde keuzes: bij moeilijke keuzes waar je zelf vaak geen verstand van hebt zoals bv.
telefoonabonnement uitzoeken is het handig om hulp in te schakelen.
Eenmalige keuzes: zelf moeilijke problemen worden met oefening makkelijker, maar je hebt
vaak niet veel kans om met deze moeilijke problemen te oefenen en hebt zo een gebrek aan
ervaring. Bv. het afsluiten van een hypotheek
Situaties waarin weinig feedback is: vaak zijn situaties niet duidelijk genoeg om feedback te
krijgen. Bij golven krijg je bijvoorbeeld feedback doordat je ziet dat je de bal te hard slaat
omdat hij over de hole vliegt, maar wanneer je altijd de lange route naar huis neemt, zul je
nooit weten dat er een kortere route is. Hierbij kun je een duwtje in de goede richting
gebruiken.
Als je het zelf niet weet: bijvoorbeeld je moeder een gerecht voor je laten kiezen als je niet
weet wat je lekker vindt.
Voorbeelden:
Sticker in de mannen wc waar je op moet plassen
Holle Bolle Gijs
Traptreden vervangen door muzieknoten
Mening van econs en humans omtrent libertair paternalisme
Econs: mensen kunnen prima zelf keuzes maken, zo niet, dan is het toch beter om zelf een
keuze te maken dan dat iemand anders deze voor je maakt. Want iedereen denkt rationeel
na.
Humans: een duwtje in de goede richting is goed
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrtheverhaegh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.