College aantekeningen
Geschiedfilosofie hoorcollege aantekeningen
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Document met alle hoorcollege aantekeningen van het eerstejaarsvak Geschiedfilosofie.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Geschiedfilosofie hoorcolleges en boekHoorcollege 1: inleiding geschiedfilosofie wat en waarom
Waarom moeilijk doen
- Geschiedschrijving/beoefening als vanzelfsprekende activiteit
- Volstaat een naïef realisme
o Bronnen uit de 19e eeuw waren bijv. niet objectief geschreven dus hoe
kan deze bron objectief worden benaderd?
- Onderzoeksobject: welk verleden?
o Afbakenen/onderscheiden blijkt lastiger dan het lijkt
- Methode: mag je anachronistisch zijn
o Andere normen en waarden, tradities etc. mensen cultureel heel
anders door de eeuwen heen
o Feiten uit bronnen halen of op bronnen zetten? Verschillende aanpak
van ‘feiten’
- Doel (academische) geschiedbeoefening?
o Inzicht krijgen in zowel het verleden als het heden
Voorwaarden aan wetenschappelijke kennis
- Aristoteles (384-322 v. Chr.): voorwaarden geldige uitspraken en zekere
kennis kennisgarantie belangrijk zodat men weet hoe het uitgevoerd moest
worden
o Kennis moet gewaarborgd worden
- Denken over wetenschap in middeleeuwen en nieuwe tijd
o Staat aan de basis voor de huidige wetenschappelijke kennis
- Ontwikkeling moderne wetenschappen sinds 17 e eeuw gepaard met zoeken
naar nadenken over kenniswaarborging, en het zoeken naar geldige
methodologische uitgangspunten
Geschiedenis als academische discipline
- Noodzaak methodologische en kentheoretische reflectie
- Concurrentie met sociale wetenschappen
- Geschiedenis als eigenstandige discipline ook eigenstandige historische
methode?
- Reeds lang bestaande geschiedfilosofische tradities
Wat voor soort geschiedfilosofie
- Substantiële of speculatieve geschiedfilosofie: de aard en de zin van het
historisch proces
- Kritische of analytische geschiedfilosofie: de formele kenmerken van
historische kennis en de validiteit van gebruikte methoden
- Speculatieve geschiedfilosofie al heel erg oud
Cyclische geschiedspeculatieve opvattingen
- Eeuwige wederkeer van opeenvolgende ontwikkelingsfasen
- Analogie met natuurlijke & kosmologische processen
- Gouden begintijd
- Hesiodus, Ovidius, Polybius
- Wereldhistorische kalendercycli in Mayacultuur
, - Christelijke 4 wereldrijken (Daniël 7:14) van cyclisch naar lineair
- Deze verschillende benaderingen bijna mythologisch te noemen
Lineaire geschiedspeculaties binnen het Christendom
- Fundamenteel lineair karakter
- Zes of zeven aetates (analogie met scheppingsdagen en levensstadia mens)
- Tussen schepping en visio beatifica
- Twee hoofdtradities
Augustinus, De civitate Dei: heilsgeschiedenis – wereldse geschiedenis
- Wereldse geschiedenis (civitas terrena) weinig relevant
- Heilsgeschiedenis betreft Civitas Dei
- Wel onderscheid 6 aetates maar beducht zich over lengte en einde uit te
spreken
Expansieve Christelijke geschiedfilosofieën
- Gehele menselijke geschiedenis als onderdeel van Gods plan
- Uitgewerkte chronologieën gekoppeld aan de 6 aetates
- Culminatie traditie: Theoloog Joachim van Fiore (1135-1202) geschiedenis
als zelfexpressie drie-eenheid
Doorwerking Christelijke geschiedspeculaties
- Laatmiddeleeuwse chiliastische bewegingen
- Apocalyptisch denken in vroeg-Protestantisme
- De goddelijke voorzienigheid volgens Bossuet, Discours sur l’histoire
universel (1679/1681)
- Leibniz: de best mogelijke wereld die de goddelijke voorzienigheid had kunnen
scheppen
Vico als originele overgangsfiguur
- Tegen empiristische en rationalistische pretenties
- Verum-factum principe
- Geschiedvisie Scienza Nuova (1723/1744)
- Ontwikkelingsfasen
- Joodse geschiedenis < > geschiedenis andere volkeren
Geschiedspeculaties binnen de Verlichting
- Rousseau, Voltaire, Turgot
- Bezwaren van Edmund Burke
- Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, Marquis van Condorcet, Esquisse d’un
tableau historique des progress de l’esprit humain (1793-94) van primitief
en bijgelovig naar wetenschappelijk en rationeel
o Wetenschappelijke benadering geschiedenis
o 10 stadia
o Historische vooruitgang
Hegel
- Phenomenlogie des Geistes
- Welgeschichtliche Vorlesungen
- Voortgang der geschiedenis gebaseerd op dialectische strijd
, - Verwerkelijking universele rede kracht die zich door de loop van de
geschiedenis manifesteert
- Elke staatsvorm een bijpassende geest/individualiteit
Comte & Marx
- Auguste Comte (dood 1857)
o Theologische fase, metafysische fase, positivistische fase
- Karl Marx: geschiedenis als een voorspelbaar proces van opeenvolgende
economische productiemethoden
o Slaveneconomie Oudheid
o Feodale productiewijze Middeleeuwen
o Opkomend kapitalisme
o Wachten op communistische revolutie: klasseloze maatschappij zonder
exploitatie en vervreemding
Speculatieve geschiedfilosofie in de 20e eeuw
- Cyclische speculaties:
o Oswald Spengler, Untergang des Abendlanders (1918/22)
o Arnold Toynbee, A Study of History
o Paul Kennedy, The Rise and Fall of the Great Powers (1988)
- Lineair & finalistisch:
o Alexandre Kojève & Francis Fukuyama (The End of History (1989/92))
Kritiek op speculatieve systemen
- Edmund Burke (18e eeuw)
- Karl Popper, The Poverty of Historicism (1957); The Open Societies and Its
Enemies (1945)
- Isaiah Berlin, Historical Inevitability (lecture, London School of Economics,
1953)
- Leszek Kolakovski
- Pieter Geyl
- Niet alles wordt meegenomen in de geschiedenis, dus lastig om
wetmatigheden te vinden binnen de geschiedenis
- Mensen reageren helemaal niet wetmatig, oftewel veranderingen in gedrag
naar mate de omstandigheden wijzigen
- Absolute wetmatigheden is te makkelijk gedacht dus er zijn geen
wetenschappelijke wetmatigheden in de geschiedenis, omdat de situatie
telkens veranderd en een ander gevolg als consequentie heeft
Blijvende aantrekkingskracht geschiedspeculatieve notities
- Historische lessen en bruikbare historische verklaringen?
- Latente overtuigingen over historische zingeving. Denk aan ‘Whig
interpretation of history’
- (Wetmatige) historische processen in Global History & kwantitatieve
(sociaaleconomische) geschiedenis
Kwantificerende (sociaaleconomische) geschiedenis
- Wetenschappelijk verklaarde maatschappelijke en economische processen en
cycli met voorspellende waarde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hayaamchibane. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50155 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen