Samenvatting van de literatuur voor week 5 voor blok 2.1. Biologische grondslagen. Bevat:
- Atlas van ons Brein:
H2.4. Waarom zijn pubers tegendraads en impulsief?
H5.5. Worden jonge hersen lui van digitale snufjes?
- Biological Psychology (Kalat);
H4.1. Genetics and Evolution of behavior
H3...
Waarom zijn pubers tegendraads en impulsief (2.4.)
In de puberteit verandert het brein
Dit komt waarschijnlijk doordat de verhouding tussen de aanmaak en het snoeien in verbindingen
drastisch verandert.
➢ Heeft de aanmaak van verbindingen bij kinderen de bovenhand, bij pubers gaat het snoeien juist
sneller.
➢ Beide processen zorgen ervoor dat pubers efficiënter informatie kunnen verwerken
Puberbrein in beweging
➢ In de kindertijd neemt het totale hersenvolume snel toe
In de puberteit neemt het hersenvolume juist heel snel af
➢ De frontale hersenschors is een van de laatste gebieden die dit groeipatroon doormaakt, zelfs tot
ver in de adolescentie
Ontwikkelingsfases – puberteit versus adolescentie
➢ Puberteit = een fysieke mijlpaal waarbij het lichaam geslachtsrijp wordt onder de invloed van
geslachtshormonen
➢ Adolescentie = de overgang van jeugd naar volwassen worden. Dit is niet gelinkt aan een fysieke
mijlpaal, maar is cultureel/sociaal bepaald. Bij hersenonderzoek wordt er vaak gezegd dat het
start bij het aantreden van de puberteit en eindigt bij ongeveer 24 jaar
Het brein als beloningsmachine
➢ In vergelijking met zowel de kindertijd als de volwassenheid lokt beloond worden of uitkijken
naar een beloning in de puberteit een veel hevigere reactie van de hersenen uit
❖ Vooral in intense situaties zijn adolescenten risicovoller dan volwassenen
❖ Bij adolescenten worden de beloningsgebieden sterker geactiveerd
➢ De aanliggende kern (nucleus accumbens) is belangrijk bij het krijgen van de beloning
❖ De activatie van dit beloningsgebied is voor een groot deel afhankelijk van hoe het wordt
gereguleerd door andere hersendelen waarmee de kern is verbonden, bijvoorbeeld in de
frontale hersenschors
Verschillende beloningen activeren verschillende hersengebieden
➢ Primaire levensbehoeftes (eten en seks)
= activeren hersendelen dieper in het brein – erotische prikkels activeren daarnaast ook het
emotiecentrum
➢ Abstractere beloningen (geld)
= triggeren de activatie van de voorste delen van de frontale hersenschors – de evolutionair
gezien nieuwste delen van ons brein. Bij dieren is dat namelijk minder ontwikkeld
,Brein uit balans
➢ Hoe hangt de ontwikkeling in die frontale hersendelen precies samen met het pubergedrag?
1) Het ventrale tegmentum (= een dopaminekern) bevindt zich in de middenhersenen direct
naast de substantia nigra (= ook een dopaminekern)
Beide dopaminefabriekjes sturen dopamine naar belangrijke beslissingsgebieden in de
frontale hersenen, in afwachting van de beloning.
2) De frontale hersendelen hebben een remmende werking bij de verwerking van beloningen in
de aanliggende kern of nucleus acccumbens (= aanliggende kern)
3) Op die manier staan ze in voor gedragsregulatie (= het vermogen om je impulsen te
controleren)
4) Als de frontale hersenen en de aanliggende kern niet goed samenwerken – en dat is bij
adolescenten het geval – neem je dus sneller een risicovolle beslissing
➢ Opvallend is dat als er een grotere beloning te winnen valt, zijn jongeren wel weer net zo goed
als volwassenen in het bijsturen van hun gedrag
❖ Het gedrag reguleren kost adolescenten meer moeite dan volwassenen – hun frontale
hersendelen moeten er namelijk actiever voor worden – maar ze kunnen het wel
Dopaminemachine
1. Een externe prikkel komt binnen, zoals het geluid van een rinkelende jackpot in een casino
2. De fabrieken transporteren dopamine (= de stof die je een euforisch gevoel bezorgt) naar de
aanliggende kern en prefrontale schors
3. Recurrent loops = De aanliggende kern stuurt signalen terug naar de prefrontale schors om de
beloningssignalen constant te updaten
Leeftijdsgenoten
= gaan een belangrijkere rol spelen. Voorbeeld is de stoplichttaak (hier waren de pubers gevaarlijker
rijden bij peers dan bij volwassenen)
, Puberteit en psychiatrische aandoeningen
➢ Meer dan de helft van alle psychiatrische aandoeningen start in de puberteit.
Onderzoekers denken dat de eerste symptomen opduiken in de adolescentie, omdat in die
levensfase het brein bij kwetsbare mensen nog meer op hol slaat dan gebruikelijk bij minder
kwetsbare pubers.
➢ Dat vele psychiatrische aandoeningen ontstaan in de puberteit, betekent niet dat de
adolescentie daarvan de oorzaak is.
❖ De disbalans van het puberbrein zorgt er wel voor dat de problemen op dat moment
gemakkelijker zichtbaar worden of dat de gevoeligheid voor die gen-omgeving interactie
tijdelijk verhoogd is
Worden jonge hersenen lui van digitale snufjes? (5.5.)
Gevolgen van sociale media op het brein van jongeren
➢ De mentale gezondheid van jongeren blijkt samen te hangen met hun sociale mediagebruik
(zowel te veel gebruik als te weinig gebruik hangen negatief samen met mentale gezondheid)
➢ Sociale media belonen je brein
= Sociale media maakt gebruik van intermittent reinforcements of periodieke beloningen → je
trekt je scherm naar beneden om te refreshen en zo mogelijk nieuwe data te laden, zoals je de
hendel van de fruitmachine naar beneden haalt om zo mogelijk muntjes te horen rinkelen
❖ Door die onvoorspelbaarheid stijgt je motivatie om te refreshen. Dat het jongerenbrein extra
gevoelig is voor die sociale beloningen, zou kunnen verklaren waarom ze zo vel op sociale
media zitten
➢ Hoe beïnvloeden sociale beloningen (bijvoorbeeld likes) en sociale bestraffingen (bijvoorbeeld
een negatieve comment) de breinontwikkeling?
❖ Hoe minder je gedrags- en emotioregulatie ontwikkeld is, hoe groter de kans dat je de
negatievefeedbackgever wil straffen door bijvoorbeeld ook een negatieve comment bij diens
post te plaatsen
❖ De gedrags- en emotieregulatie neemt toe met de jaren
❖ Een hersendeel dat specifiek betrokken is bij emotieregulatie
= de dorsolaterale prefrontale cortex (dIPFC).
✓ Hoe sneller dat hersendeel ontwikkelt, hoe meer verbetering optrad in sociale
emotieregulatie. Dit onderzoek toont dus aan dat de hersenontwikkeling mogelijk
samenhangt met het onlinegedrag van kinderen en jongeren
Gefocuste en verdeelde aandacht
➢ Hoe meer mensen multitasken met hun smartphone, hoe meer activiteit in hun prefrontale
schors – wat waarschijnlijk betekent dat ze het moeilijker vinden
➢ Verassend genoeg waren jongeren die meer multitasken op hun smartphone juist slechter in de
luister- en leestaken. Proefpersonen die veel digitaal multitasken waren namelijk juist sneller
afgeleid
➢ Hoe meer tijd kinderen besteedden aan boeken lezen, hoe sterker hun talige hersenennetwerk
communiceerde met de andere hersennetwerken voor aandacht, geheugen en visie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joycevries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
