College 2: Reflecteren, 12 september 2016
Reflectiemodellen.
De opvatting van leren is in de afgelopen jaren sterk veranderd, je leert niet alleen
maar op school, eerdere praktijkervaring en alle aanwezige kennis krijgt zo ook een
nieuwe vorm van leren.
John Dewey, een Amerikaans psycholoog en filosoof ging ervan uit dat je leert door
te doen en door je vooral te realiseren wat je doet!
Betekenis geven is nodig door goed te realiseren wat je gedaan hebt en vervolgens
goede handelingsperspectieven na te streven.
Paulo Freire, mede inspirator van ervaringsleren bedacht een nieuwe methode voor
alfabetisering. Zo nam hij de ervaringen en belevingen van de mensen mee als
uitgangspunt, bijvoorbeeld in het lesgeven. Vanuit de sleutelwoorden als schuld,
armoede en geld begonnen mensen in een razend tempo te leren omdat deze
mensen deze woorden kenden en omdat ze met het leren van dit schrijven er wat
nuttigs mee konden doen om zichzelf te kunnen helpen om meer waard te worden.
Feire onderscheidt zo twee verschillende fases in zijn leermethode, namelijk
bewustwordingen het handelen.
Zo kun je lichamelijk bewustzijn, door middel van pijn kunnen voelen, eten en seks.
Maar ook kun je psychologisch bewustzijn van alle innerlijke processen, dit door
middel van te denken, voelen, willen en te overtuigen.
Als laatste kun je ook ethisch bewustzijn door bewust te handelen ten opzichte van
jezelf en van een ander ten opzichte van de wereld.
Karl Weick: ‘Ervaring is niet wat je overkomt, het is wat je doet met wat je overkomt’
Ray Charles wordt blind na verloop van het leven, door ervaringen die hij nog heeft
leert zijn moeder hem daarmee door te gaan en zo nieuwe dingen te ontdekken. Op
basis van zijn eigen vertrouwen leert zijn moeder hem op eigen benen te laten staan
maar wel in contact te blijven met haar eigen zoon.
In reflectie ben je bij ervaringen altijd zelf het uitgangspunt, het moet aanleiding
geven tot puzzelen en afstand nemen tot de ervaring, zodat de emotie wat gezakt zal
zijn. Zowel positieve en negatieve ervaringen zijn geschikt.
De kern van reflectie is kritisch denken, je moet voortdurend kritisch naar jezelf en
anderen kijken en daardoor autonomie en zelfsturend vermogen te gaan
ontwikkelen. Zo moet je bijvoorbeeld door creatief te denken echt out of the box te
gaan denken.
Maar ook door middel van Lateraal denken (Eduard de Bono) om informatie opnieuw
te ordenen vanuit verschillende invalshoeken. En door Socratisch denken en
Irrationeel te denken, waar je bij socratisch denken opzoek gaat naar de
onderliggende redenen, waarden en visies van het vraagstuk. En bij irrationeel
denken staat de zin:’ het zijn niet de dingen zelf die de mensen in verwarring
brengen, maar hun meningen omtrent de dingen’ (Epictetus) centraal.
Het ABC schema van Ret, komt neer op de A, gebeurtenis (echt of bedacht) B,
ideeën en gedachtes (wat we zeggen tegen onszelf) en C, gevoelens en gedrag.
Een mens als object wat alles ondergaat, het overkomt je.
Een mens als subject in zijn realiteit, subject in het geheel, het kiezen tot andere
alternatieven, tot andere keuzes instaat zijn.
