Goede samenvatting over de spraak-taalontwikkeling. Met deze samenvatting ben je goed voorbereid op je tentamen. Met betrekking op het boek van Schaerlaekens. Hier vind je alle informatie over het genoemde onderwerp.
Linguïstische indeling: taalniveaus
Fonologie: discriminatie van spraakklanken en fonemen
Semantiek: woorden begrijpen, woorden interpreteren (het gebruik van woorden en
woordbetekenissen)
Syntaxis: zinsopbouw; het samenvoegen van woorden in groepen, die op hun beurt
als delen van een zin functioneren.
Morfologie: vormveranderingen binnen woorden.
Derivatiemorfologie: vormveranderingen die de betekenis van woorden
essentieel wijzigen. (Verwante bakken, gebak)
Flexiemorfologie: vormveranderingen die de betekenis niet wijzigen.
(Bakken ik bak, hij bakt)
Pragmatiek: richt zich taalgebruik
Metalinguïstiek: richt zich meer op reflectie, op het nadenken van taal (gereflecteerd
over de vorm en de functie van de taal).
Taalontwikkelingsfasen (Schaerlaekens):
Prelinguale periode: de periode van de geboorte tot ongeveer 12 maanden, het kind
‘spreekt’ nog niet in de gebruikelijke zin van het woord.
Vroeglinguale periode: periode van de leeftijd 1 tot de leeftijd 2 jaar, 6 maanden. De
eerste stap wordt gezet van brabbelen naar betekenisvol taalgebruik.
Differentiatiefase: periode van de leeftijd 2 jaar en 6 maanden tot de leeftijd 5 jaar.
Het taalverwervingsproces verloopt met explosief ritme.
Voltooiingsfase: periode van de leeftijd 5 jaar tot de leeftijd van 10 jaar. Taalgebruik
gaat steeds meer lijken op dat van de volwassenen.
,De taalontwikkeling van een kind.
Kindertaalontwikkeling en de kindertaalstudie
Onmondig kind: kind dat de mond nog niet gebruikt voor spreken.
Taalverwervingsproces voltrekt zich tussen de leeftijd 0 en 5 jaar.
Eindpunt van taalverwerving eerder rond 9 of 10 jaar.
Voor 1 jaar ontwikkelt zich al de auditieve klankwaarneming, voor 4 jaar het
woordgeheugen, het geheugen voor zinnen ontwikkelt zich voor de prepuberteit.
Motherese = moedertaal
Op 9 à 10 jaar is een fundamentele beheersing van zijn moedertaal, dit is niet op te vatten
als een absoluut eindpunt.
geletterd: kunnende lezen, ontwikkeld, geleerd of belezen.
schriftelijke taalverwerving: een proces dat secundair is aan de mondelinge taalverwerving;
een kind leert eerst spreken en pas later lezen en schrijven.
Op het zesde levensjaar leren kinderen de schriftelijke taalverwerving, omdat de gesproken
taal voldoende ontwikkeld is om een stevig steunpunt te vormen.
schriftelijke taalverwerving is ook een complementair in die zin dat alle gekende
mensengemeenschappen een gesproken taal hanteren.
Gesproken taal= verbale taal
kinderen kunnen met gebarentaal opgroeien of tweetalig.
Gebarentaalverwerving blijkt erg veel parallellen vertoont met gesproken taalverwerving,
ook wat betreft het taalaanbod.
Receptieve taalontwikkeling/ comprehensie= het leren begrijpen
actieve taalontwikkeling/ productie= zelf leren praten
Referentiële kinderen= kinderen zouden meer benoemend en behoedzaam te werk gaan.
Horen iets langer toe en trachten te begrijpen alvorens ze iets zelf in de mond nemen.
Expressieve kinderen= kinderen zouden relatief meer imiteren en meer sociale
uitdrukkingen gebruiken. Zullen snel alles wat zij gehoord hebben imiteren en zelf
uitproberen.
Taal = complex linguïstische systeem.
Traditionele taalkunde zal taal beschrijven op verschillende niveaus en facetten; fonologie
(klankleer), semantiek (betekenisaspect), syntaxis (zinsbouwregels), morfologie (vormleer).
Syntaxis en morfologie worden dikwijls samengebracht onder de term grammatica of
spraakkunst.
Fonologie en fonetiek hebben beide betrekking op de spraakklanken van een taal. Fonetiek:
bestudeert de waarneembare eigenschappen van klanken vanuit drie invalshoeken:
1. Articulatorische fonetiek
2. Akoestische fonetiek
3. Auditorische fonetiek
, Fonologie verwijst regelrecht naar een bepaalde taal.
Fonemen: klanken in die taal die een betekenis onderscheidende functie hebben.
Fonologie beschrijft naast het foneemsysteem ook de mogelijke foneemcombinaties in die
bepaalde taal en haar prosodische en intonatieregels.
Klinkers= vocalen
medeklinkers= consonanten
Klinkers bepaald door openingsgraad van de mond, de tongpositie, door een bepaalde
positie van de lippen e door relatieve spierspanning.
Medeklinkers variëren onder meer naar hun articulatieplaats:
1. Bilabialen met beide lippen gevormd.
2. Labiodentalen de boventanden op de onderlip geplaatst.
3. Dentalen en alveolaren tongpunt tegen de tanden of tandkassen geplaatst.
4. Palatalen tongblad raakt het harde verhemelte.
5. Velaren tongrug naar het zachte gehemelte bewogen.
6. Laryngalen een geruis achter in de keelholte.
Articulatiewijze speelt bij medeklinkers een rol. Zo zijn er nasalen en niet-nasalen,
naargelang de lucht al dan niet langs de neus ontsnapt.
Stemloos/ stemhebbend
ploffer/ glijder
Fonemen worden in verschillende delen van ons taalgebied verschillend geproduceerd.
syllaben= fonemen worden samengevoegd. Woord kan bestaan uit één of meer syllaben.
Fonotactische regels van de taal: elke taal honoreert daarbij maar een beperkte keuze uit de
mogelijke foneemcombinaties.
Semantiek= het gebruik van woorden en woordbetekenissen. Het omvat onder meer
woordenschat, maar ook betekenisorganisatie van woorden.
Syntaxis= zinsopbouw, het samenvoegen van woorden in groepen.
Morfologie= vormveranderingen binnen woorden.
- derivatiemorfologie
- flexiemorfolgie
Pragmatiek= richt zich op taalgebruik.
Metalinguïstiek= richt zich meer op reflectie, op het nadenken over taal.
Interne chronologie= chronologie die eerst en vooral van toepassing is op de relatieve
volgorde waarin de interne aspecten voor het eerst aan bod komen. Deze volgorde is
nagenoeg bij elk kind hetzelfde. In grote mate taal universeel.
Taal universeel= een kenmerk in heel diverse talen voorkomt.
dagboeken gebruikt voor bijhouden van vorderingen van kinderen, noteerde dag voor dag.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ylona98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
