Samenvatting fysiotherapeutische gespreksvoering
Hoofdstuk 1 attitude in fysiotherapeutische gespreksvoering
1.1 Opvattingen over hulpverlening en communicatie
In je werk als fysiotherapeut handel je vanuit een aantal opvattingen over gezondheid en ziekte, over
de patiënt en over de intermenselijke communicatie. Je vind hieronder vijf opvattingen die de
grondslag vormen voor de fysiotherapeutische communicatie.
Intermenselijk: als iets te maken heeft met de onderlinge relatie tussen mensen
Opvatting 1: partnerschap in analyse en oplossen van het gezondheidsprobleem
Als hulpverlener stel ik het partnerschap met de patiënt centraal en handel ik vanuit de overtuiging
dat de patiënt de behoefte heeft om:
- Te begrijpen wat zijn gezondheidsprobleem inhoudt en hierin op zoek is naar logische
verbanden
- Te weten wat hij kan doen om zijn gezondheidsprobleem op te lossen, te verminderen of
hier anders mee om te gaan.
Om het partnerschap centraal te kunnen stellen moet er een goede relatie zijn tussen de patiënt en
de fysiotherapeut. Een mens met een gezondheidsprobleem zoekt onophoudelijk naar voor hem
logische verbanden, totdat hij ze vindt. Juist daar waar de patiënten het niet meer kunnen vinden
hopen ze geholpen te kunnen worden door een expert die zijn kennis inbrengt en hem helpt het
verband dat er is te ontdekken en te begrijpen zonder eigenbelang. Luisterend oor zijn is cruciaal!
Door professionele patiëntgerichte communicatie brengt hij zijn kennis en die van de patiënt bij
elkaar en zoekt zo naar een resultaat dat de optelsom van de delen overstijgt. De emoties van een
patiënt zijn cruciaal! Ook je eigen gedrag en je wijze van uitdrukken in woorden vraagt aandacht
omdat je hiermee het gesprek stuurt en deze sturing niet willekeurig dient te zijn.
Opvatting 2: eigen verantwoordelijkheid
Door vertrouwen te stellen in de patiënt en zijn vaardigheden/kennis. Je zorgt ervoor dat de patiënt
al zijn mogelijkheden kan benutten voor het oplossen van zijn gezondheidsprobleem. De
fysiotherapeut is op bepaalde punten ook leidend en sturend. Dat is de reden dat de patiënt de
therapeut vraagt om zijn kennis, de kennis van de patiënt schiet te kort. De fysiotherapeut geeft zijn
kennis aan de patiënt, de patiënt kiest hierbij zelf wat hij met de kennis van de fysiotherapeut doet.
Betekent niet dat fysiotherapeut niet zijn persoonlijke of professionele grenzen kan en mag
aangeven. Uiteindelijk is de patiënt degene die een manier vind hoe hij zijn gezondheidsprobleem op
kan lossen gecombineerd met zijn waardes. Dit is zichtbaar in de besluitvorming over de
behandeldoelstellingen en de behandelstrategie. Hier vind dat shared decision making plaats.
Shared decision making: gezamenlijke besluitvorming
Opvatting 3: kwetsbaarheid en veerkracht
Iedere patiënt met een gezondheidsprobleem is in enige mate uit balans, dit brengt mee dat hij in
meer of minderen mate kwetsbaar is. Soms is de kwetsbaarheid snel duidelijk en soms heb je het
indruk dat er totaal geen sprake van kwetsbaarheid is. Toch moet je er toch maar uit van gaan.
Tegelijkertijd is ook iedere patiënt veerkrachtig. Deze veerkracht kun je in de interactie met de
patiënt aanspreken. Door een rustige en vertrouwde houding aan te nemen, kan de patient hierdoor
zijn kwetsbaarheid tonen en ook zijn veerkracht. Respect en acceptatie zijn ook nodig. Dus niet te
snel afgeleid raken door de dingen om je heen.
,Opvatting 4: intrinsieke motivatie
Fysiotherapeuten zijn dagelijks bezig met het beïnvloeden van het gedrag van patiënten. (vb. advies
geven, oefeningen voor thuis) Intrinsieke motivatie is hierbij nodig om het gedrag langdurig of
blijvend te veranderen. Veel patiënten zijn tegenstrijdig met betrekking tot het veranderen van eigen
gedrag. Door deze ‘twijfel’ maakt dat de patiënt niet duidelijk kiest voor veranderen waardoor er
vaak veel bij het oude blijft. De fysiotherapeut moet die twijfel zien weg te halen. Hierdoor kan je de
intrinsieke motivatie van de patiënt aan de oppervlakte laten komen en kan de patiënt deze samen
met de fysiotherapeut vergrote en versterken. Veranderstaal speelt hierbij een grote rol.
Intrinsieke: motivatie die uit de persoon zelf komt
Opvatting 5: methodische evidence based communicatie
Het handelen van een fysiotherapeut dient methodisch te zijn. Gespreksvoering is een belangrijk
onderdeel van het fysiotherapeutische handelen en dient daarom aan deze eis te voldoen. Het
gesprek is systematisch hierdoor komt de fysiotherapeut er achter welke stappen hij moet zetten om
het gestelde doel te behalen. Je moet bewust zijn van de effecten die jou manier van communiceren
kunnen belemmeren, hier moet je wel op kunnen functioneren als bijvoorbeeld je communicatie niet
effectief blijkt te zijn waardoor je wel het doel nog steeds kan halen. Het gesprek wordt door de
fysiotherapeut bewust gestuurd en tevens bewust vrijgelaten als dat nuttig is. De fysiotherapeut
moet kunnen reflecteren op zijn manier van communiceren en de effectiviteit ervan. Naast
methodisch dient de fysiotherapeut zijn gespreksvoering te baseren op wetenschappelijke
evidenties. Gesprekstechnieken, systeem van het gesprek, benadering van de patiënt en attitude,
evidenties uit wetenschappelijk onderzoek liggen hieraan ten grondslag.
Evidenties : een zekerheid van waarheid
Attitude : vast gedrag van de mens
1.2 Attitudevaardigheden
Sympathie maakt vaak dat je je op een bepaalde wijze gedraagt in het contact met een persoon. Dit
gedrag bevat vaardigheden die je attitude, in dit geval sympathie vorm geven. Daarom wordt er wel
gesproken over attitudevaardigheden.
- Empathie : Empathie wil zeggen dat je de wereld bekijkt, hoort en voelt vanuit het
referentiekader van de patiënt. Je leeft je in, luistert nauwgezet en reflecteert.
- Respect en acceptatie: respect toon je door te geloven in de mogelijkheden van de
patiënt. (shared decision making). Acceptatie houdt in dat je de patiënt accepteert zoals
hij is (makkelijke en moeilijke kanten)
- Concreetheid: concreetheid houdt in dat je de patiënt in staat stelt specifiek te zijn
omtrent zijn gevoelen, gedachten en ervaringen.
- Echtheid: echtheid betekent dat je jezelf bent in het contact, zodat ook de patiënt
zichzelf kan zijn. Je meent wat je zegt en doet, dat je oprechte belangstelling toont, echte
complimenten geeft en werkelijk betrokken bent bij de patiënt.
1.3 samenvatting
- In de communicatie met de patiënt is de attitude van de fysiotherapeut doorslaggevend.
- De attitude van de fysiotherapeut in het communicatieproces omvat vijf opvattingen en
vier attitudevaardigheden.
Hoe belangrijk ook, de attitude blijft betrekkelijk abstract en vraagt om concretisering naar vier rollen
in de fysiotherapeutische gespreksvoering.
Hoofdstuk 2 het fysiotherapeutische consult
, De rol die je als fysiotherapeut inneemt is sterk afhankelijk van de ‘patiëntvraag’. De patiëntvraag is
dat wat de patiënt van de fysiotherapeut op een specifiek moment in het gesprek verlangt, datgene
waar de patiënt behoefte aan heeft. vaak is de vraag impliciet dan expliciet. Iedere rol heeft vijf
kenmerken:
- De communicatiestijl van de fysiotherapeut
- Inhoudelijk en/of procesvaardigheden (het ‘wat’ (inhoud) en het ‘hoe’ (proces) fan de
gebruikte vaardigheden.
- De mate van directiviteit. De fysiotherapeut is directief als hij stuurt in het gesprek met
de patiënt. Hij is non-directief als hij het overlaat aan de patiënt.
- De mate van beroepsspecifieke expertise van de fysiotherapeut
- De attitudevaardigheden
Impliciet: beetje onduidelijk en je moet goed doorvragen
Expliciet: expliciet betekent straight to the point heel duidelijk
2.1 De fysiotherapeut als vertrouwenspersoon
Hierbij staat de relatie tussen de fysiotherapeut en de patiënt op basis van vertrouwen centraal en is
de therapeut non-directief. Hij accepteert de patiënt met al zijn goede maar ook slechte dingen. Hij
probeert in de schoenen van de patiënt te staan. de patiënt vraagt op dit moment gewoon een
luisterend oor, kennis komt hier nog niet van pas. Attitudevaardigheden: empathie, respect en
acceptatie
2.2 De fysiotherapeut als coach
Je coacht de patiënt zo aan zodat die kan zien wat de oplossing zou kunnen zijn voor zijn
gezondheidsprobleem. Je laat de patiënt ook zelf ontdekken. Bij het oplossen van problemen
ondersteunt en prikkelt hij de patiënt zodanig dat deze zijn eigen mogelijkheden volledig aanspreekt
en benut. In de communicatie spelen zowel inhoudelijke als procesvaardigheden een rol. De
fysiotherapeut maakt nauwelijks gebruik van zijn kennis. Hij prikkelt de patiënt zijn intrinsieke
motivatie te onderzoeken en te versterken door het selectief ontlokken en versterken van
verandertaal zonder daarbij de patiënt te overtuigen of keuzes op te leggen. De fysiotherapeut
stimuleert de patiënt om zijn eigen fouten te gaan zien en ze persoonlijk te veranderen.
Attitudevaardigheden: Empathie, Respect, acceptatie en concreetheid.
2.3 De fysiotherapeut als mededeelzame detective
De fysiotherapeut als expert op het gebied van problemen met het bewegen analyseert voortdurend
de dingen die de patiënt zegt en doet. Klinisch redeneerproces centraal. In het klinisch redeneren
wordt de fysiotherapeut een soort van detective. Ook de patiënt hoort zijn gezondheidsprobleem te
analyseren en kent dus een (klinisch) redeneerproces zodat hij zijn probleem kan gaan begrijpen.
Doordat de patiënt gaat begrijpen wat zijn gezondheidsprobleem is vraagt hij ook hulp van de
fysiotherapeut. De fysiotherapeut zal waar mogelijk is zijn analyse delen. Hierdoor kunnen ze samen
communiceren. De fysiotherapeut heeft op dit moment de rol van mededeelzame detective. Het
klinisch redeneren van de fysiotherapeut is een zoektocht naar de aard en omvang van het
gezondheidsprobleem en de oplossing hiervan. Hij voert het gesprek zodanig dat alle relevante
thema’s voldoende diepgaand aan bod komen en geeft tegelijkertijd ruimte aan de patiënt om zijn
eigen gedachten in te brengen. Dit doet de fysiotherapeut ook, hierdoor krijgen ze een tussentijdse
en eindconclusies. Ook nu is het gesprek te typeren als dialoog: beide gesprekspartners hebben een
eigen en specifieke inbreng, werken nauw samen en vullen elkaar aan. Dit in tegenstelling tot het
interview, waarbij de patiënt het gesprek ondergaat. Attitudevaardigheden respect en acceptatie,
concreetheid en echtheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sabinevanoosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
