Fysiotherapeutische gespreksvoering
Hoofdstuk 6 Informatie verzamelen anamnese
Je staat nu voor de kerntaak ‘informatie verzamelen’ en de rol van de mededeelzame detective komt
nu aan bod. Je verdiept samen met je patiënt in datgene waarvoor hij naar jou toe komt. Je gaat op
zoek naar het soort problematiek en de impact van het gezondheidsprobleem en dit ga je analyseren.
De analyse is past op zijn best als je de patiënt mee laat denken in het gehele proces. De verzameling
aan vaardigheden en technieken dat je als fysiotherapeut inzet is veel breder en streeft nadrukkelijk
naar participatie van de patiënt. Om ‘informatie verzamelen’ beter te kunnen begrijpen en aan te
leren is deze, om didactische redenen, in drie componenten te verdelen namelijk:
• Informatie inwinnen
• Informatie delen
• Verbanden leggen en verklaren
Tijdens informatie verzamelen, tijdens de anamnese en het lichamelijk onderzoek kom je erachter
hoe de patiënt over het gezondheidsprobleem denkt. De ziekte inzichten bepalen hoe de patiënt zich
gedraagt in relatie tot zijn gezondheidsprobleem. Doordat je tijdens het gesprek ook informatie deelt
en dingen aan de patiënt uitleg, kan de hulpvraag gaan veranderen. Informatie verzamelen loopt
veelal door in het lichamelijk onderzoek.
6.1 informatie inwinnen
Tijdens een intake staat het verzamelen van informatie centraal, dit gebeurd door vragen te stellen.
Je wilt doelgericht op zoek naar informatie over het gezondheidsprobleem, dit kan gaan over
medisch van aard, maar ook persoonlijk en psychosociaal. Naast het stellen van vragen kun je
samenvatten, navertellen en reflecteren hierdoor kan je soms nog meer informatie winnen. Deze
vaardigheden worden pas je toe tijdens de rol en attitude van de mededeelzame detective.
Vaardigheden tijdens informatie winnen tijdens een diagnostische consult zijn:
• Luisteren
Aandacht voor de patiënt hebben, dit doe je door aandachtig te luisteren en je niet laten
afleiden door de dingen die om je heen gebeuren. De formuleringen en woorden die de
patiënt gebruikt zegt iets over de gedachten die de patiënt heeft. vraag je af wat de
betekenis is van de uitspraak van de patiënt. Door aandachtig te luisteren komt het gesprek
zodoende op een ‘specifieke plan’. Ten slotte laat je ook merken aan de patiënt dat je luistert
door te knikken en/of hummen.
• Vragen stellen en doorvragen
Vragen kunnen verdiepend of verbredend bedoeld zijn. Als je wilt verbreden met je vraag,
dan snijd je een nieuwgespreksonderwerp aan, vb ‘hoe is de pijn in je rug ontstaan?’ zowel
open als gesloten vragen kunnen het gesprek verdiepen en verbreden. Je kunt met vragen
het gesprek een bepaalde richting op sturen.
• Samenvatten
Met samenvatten kan je structuur brengen in het gesprek. Je zet de uitspraken van de
patiënt op een rijtje en brengt hier direct enig verband in. Hierdoor creëer je overzicht voor
beide. Je kan dus ook jezelf controleren of je alles goed begrepen hebt. Het is vaak handig
om samen te vatten als je een onderwerp wilt afsluiten en naar het volgende onderwerp
wilt.
• Reflecteren
Als je goed geluisterd hebt kan je het goed vertellen aan de patiënt waardoor hij zelf kan
horen met andere woorden wat hij vertelt heeft. Reflecties kun je geven in de vorm van een
vraag, maar het hoeft niet altijd. Door de zin niet vragend te maken kan de patiënt het gevoel
, krijgen dat jij het echt zo geïnterpreteerd hebt zoals hij dat bedoelt. Hierdoor heb je een
reflectie van de patiënt die jij zelf gemaakt hebt met een verdiepte inhoud. De patiënt kan
hierdoor nadenken of die inderdaad het zo bedoelt heeft en het anders corrigeren en
aanvullen. Hierdoor ziet de patiënt ook dat je moeite voor hem neemt maar ook echt naar
hem luistert.
Reflecteren : is het benoemen van wat je denkt dat de patiënt bedoelt te zeggen.
Zo win je informatie in
De vaardigheden luisteren, vragen stellen, samenvatten en reflecteren zet je in om informatie in
te winnen. Hierbij zijn enkele aandachtspunten van belang.
Tijdens informatie inwinnen probeer je zoveel mogelijk onderwerpen langs te laten komen. Dit
kan soms lastig zijn omdat je patiënt het moeilijk kan vinden om over sommige onderwerpen te
praten. Een goede openingsvraag kan helpen. Soms reageert een patiënt ‘niet goed’ door je
weinig sturende vraag, geef je vraag dan meer sturing. Bestaat een gesprek te veel uit vragen dan
bestaat de kans dat de patiënt het als een interview of ‘verhoor’ ziet gaat ervaren. Hierdoor kan
je vertrouwensrelatie in gevaar komen. Wissel daarom in het gesprek je vragen regelmatig af met
samengevatte stukken zodat je patiënt het verdiepte effect krijgt. Reflecties gebruiken tijdens
een gesprek is geen makkelijke vaardigheid.
Door gedurende de anamnese enkele keren samen te vatten orden je de informatie tot op dat
moment. Je kan een schrijfpauze in voegen zodat jij de belangrijkste informatie kan opschrijven
en de patiënt nog even bedenktijd heeft. voor het inwinnen van informatie moet je opletten op
je taalgebruik/woordkeuze, als jij per ongeluk 1 woord verkeerd zegt kan de vraag opeens
onaardiger overkomen. Ook je intonatie en je non-verbale gedrag helpt je aan betrouwbare
informatie te komen en geeft je sneller een goed beeld van de percepties van de patiënt. Ten
slotte moet je juist op de intonatie, non verbale gedrag en woordkeuze van de patiënt letten dit
zegt veel over de percepties en zijn gedrag in relatie tot gezondheidsprobleem.
Openingsvraag: zijn specifieke thema’s i een gesprek voor het eerst aansnijden. Gaan
bijvoorbeeld over stress, sociale invloed, eigen overtuigingen ect.
Intonatie : de toonhoogte waarop je praat
Percepties : waarneming, inzicht
Normaliseren
Normaliseren: je gaat niet anders te werk bij een ‘lastig thema’ dan bij een ‘niet lastig thema’ . als
je dus met de patiënt over mogelijke oorzaken voor zijn gezondheidsprobleem in gesprek bent,
vraag je bijvoorbeeld naar mogelijke momenten van fysieke overbelasting en, op vergelijkbare
wijze, naar stress.
6.2 informatie delen
Mensen zijn geneigd altijd op zoek naar een oorzaak – gevolgrelatie. Je hebt pijn in je rug dus je
zou wel rug belastend werk doen. omdat mensen zo denken is het misschien handig voordat je
met sommige thema’s begint eerst enige informatie met de patiënt de delen. Je informeert als
mededeelzame detective de patiënt over specifieke onderwerpen waardoor hij snapt waarom
, het relevant is dat we dit bespreken en ook weet waaraan hij allemaal moet denken. Hierdoor
kan hij beter mee doen in het analyseren van zijn eigen gezondheidsprobleem en staat hij meer
open voor specifieke vragen over minder fijne thema’s. het kan verschillen per patiënt hoeveel
informatie je hem moet geven je mag niet te veel maar ook zeker niet te weinig informatie
geven, dit is afhankelijk van de voorkennis. Thema’s waarbij het vaak nodig is om de patiënt wat
meer informatie te geven zijn vaak relaties tussen gezondheidsprobleem en stress, leefstijl,
bewegingsarmoede, over gewicht en eigen overtuigingen, veel mensen kennen vaak die relatie
niet of niet voldoende. Als patiënten daar inzicht in krijgen kunnen ze betere verbanden bij
zichzelf ontdekken.
Zo deel je informatie met de patiënt
veel informatie met betrekking tot de menselijke gezondheid is ingewikkeld. Als de patiënt het
niet snapt moet je het vereenvoudigen. Als de patiënt het niet snapt is de kans groot dat die
afhaakt. Een stappenplan daarvoor is : achterhaal – deel – achterhaal (ADA)
• Stap 1: achterhaal wat de patiënt al weet
Om de hersenen van de patiënt op gang te zetten moet je de voorkennis bij de patiënt
achterhalen. Als ze op gang zijn creëer je een goede voedingsbodem voor de nieuwe kennis.
Om de voor kennis te weten ga je er vragen over stellen. Vaak kom je er al snel achter wat
een patiënt al weet, vat dit samen en controleer of de patiënt misschien nog wel meer weet.
• Stap 2: deel de informatie
Als je van de patiënt de voorkennis hebt dan kan je daarop verder bouwen
• Stap 3: achterhalen of de patiënt het begrijpt en vraag hem wat dit voor hem betekent
De kennis die de patiënt te horen krijgt moet die ook weer toepassen. Om er zeker van te zijn
dat de patiënt het begrijpt stel hem vragen, hierdoor kom jij er achter of hij het echt weet.
Voorbeeld waar je het stappenplan bij kan gebruiken:
Bepalen van de relatie tussen het gezondheidsprobleem en stress.
1. Vraag wat de patiënt weet van de relatie van zijn ‘type’ gezondheidsprobleem en stress
2. Deel nog meer informatie over die relatie
Hierdoor kan de patiënt veel meer meedenken over het thema en is het veel makkelijker te
bespreken. Als je dit achterwege laat kan de patiënt afwerend reageren op de vragen over stress.
6.3 verbanden leggen en verklaren
Het analyseren van het gezondheidsprobleem van de patiënt leidt tot automatisch leggen van allerlei
verbanden. Dit leggen van verbanden is een onderdeel van het klinisch redeneerproces. Omdat je dit
‘probleem’ samen met de patiënt wilt behandelen moet je ook verklaren wat jij denkt te zien tijdens
het klinisch redeneren. Hierbij bespreek je ook de relatie met de hulpvraag en bespreek je wat
mogelijk is en wat onmogelijk is.
Zo leg je verbanden die je meent te zien aan de patiënt voor
Zaken die belangrijk zijn tijdens het voorleggen en verklaren van verbanden aan de patiënt:
• De zekerheid van verbanden kunnen variëren
Jij denkt iets zeker te weten maar na een andere test gedaan te hebben kan je verband
veranderd zijn. Leg dit ook goed uit aan je patiënt waarom het veranderd.
• Sommige verbanden liggen in het vakgebied sommige ook niet
Binnen je vakgebied:
knijp – en grijpbewegingen
ontstaan van een tenniselleboog
buiten je vakgebied:
relatie tussen stress en het gezondheidsprobleem
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sabinevanoosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.