12.3 De glucosehomeostase
12.3.1 Inleiding
Bij hogere dieren blijft de glykemie (glucoseconcentratie) vrij constant. Bij de mens is dit anders, de
hersenen gebruiken 50% van de totale glucose uitstroom. Hersenen hebben altijd glucose nodig. De
in het bloed aanwezige voorraad van glucose is gering dus er moet een goede afstemming zijn tussen
de instroom en de uitstroom van glucose. Een normale bloedglucoseconcentratie ligt tussen de 5 en
10 mmol/l. Onder de 5 mmol spreken we van hypoglykemie. Boven de 10 is hyperglykemie. De
waarden worden gereguleerd door het tegenwerkend systeem van insuline en glucagon. Er wordt
gezorgd voor een glucosehomeostase.
12.3.2 Postprandiale fase
De metabole veranderingen die optreden door het innemen van een maaltijd noemt men
postprandiale fase van het metabolisme. In de darm worden voedingstoffen (zetmeel) afgebroken tot
eenvoudige bouwstenen (glucose). Na inname krijgen de betacellen in de pancreas een signaal dat ze
insuline moeten produceren die er voor zorgen dat de glucose daalt. Er treedt verhoogde
glucoseverwerking op in de lever en er is een verhoogde glucoseopname door de skeletspieren en
vetcellen. In feite wordt de lever in de postprandiale fase een orgaan dat glucose uit het portale bloed
opneemt en en triglyceriden afgeeft. Skeletspieren en vetcellen zullen inder invloed van insuline een
grotere glucoseopnamesnelheid vertonen. Het effect van glucose op betacellen wordt versterkt door
twee hormonen (GIP en GLP-1) die afkomstig zijn van gepsecialiseerde endocriene cellen. Dit noemt
men het incretine effect. Het effect is te meten door glucose oraal en intraveneus toe te dienen
waarbij oraal veel hogere pieken zal vertonen.
12.3.3 Tussen de maaltijden
Om de daling van de glykemie tussen de maaltijden te voorkomen zal het lichaam een regelproces in
gang zetten. In de hypothalamus wordt een seintje gegeven dat de glucose daalt. Hierdoor gaat de
bijnieren adrenaline afscheiden die de glucagonproductie aanspoort in de alfacellen van de eilandjes
van Langerhans enn tegelijkertijd inhibitie van de insulinesecretie van de betacellen. Er treedt
glycogenolyse en glucosemobilsatie (glucose afstaan aan de circulatie) op.
12.4 Homeostase van de triglyceridenvoorraad
Het grootste energievoorraad bevindt zich in de vorm van triglyceriden in een cytoplasmatische
vettdruppel van de vetcelen of adipocyten. Ze moeten de grootte van de triglyceridenvoorraad
beheren dat in nauw overleg gebeurt met andere weefsels en organen. Er is een directe
communicatie tussen de vetcellen en het honger- en verzadigingscentrum van de hypothalamus. De
communicatie verloopt via hormonen die via receptoren biologische effecten uitlokken. Tijdens en
juist na een maaltijd stijgt de insulineconcentratie in het bloed waardoor de vetcellen worden
aangezet tot: glucoseopname en inactivering van het hormoongevoelige lipase.
Ook de opname van vetzuren uit het bloed neemt toe, omdat chylomicronen en VLDL worden
afgebroken. Het nettoresultaat is een opbouw van triglyceridenvoorraad. Tijdens een periode van
vasten of tussen de maaltijden zal er naast glycogenolyse en gluconeogenese in de lever een afbraak
van triglyceriden plaatsvinden in de vetcellen. Er vind een stijging van cAMP dat de bijnieren
stimuleert om adrenalinesecretie. Er vndt lipolyse plaats waarbij het enzym triglyceriden hydrolyseert
tot vrije vetzuren en glycerol die de vetcel verlaten en via de bloedbaan toegangelijk zijn voor diverse
weefsels. Tijdens langdurig vasten zal de lever de vetzuren omzetten in ketonlichamen en het uit
vetcellen vrijgekomen glycerol tot glucose (gluconeogenese).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CarolienvdKerkhof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.