Samenvatting psychiatrie een inleiding
Hoofdstuk 16. Persoonlijkheidsstoornissen
16.1 Inleiding
Persoonlijkheidsstoornissen zijn rigide, inflexibele en ineffectieve gedragspatronen. Als gedragspatronen echter
zo inflexibel of maladaptief worden dat ze aanzienlijk persoonlijk lijden veroorzaken, of wanneer ze sociale of
beroepsmatige functioneren van de betrokkene belemmeren, kunnen ze als persoonlijkheidsstoornissen worden
aangemerkt. Persoonlijkheidsstoornis: vaak gepaard met (zware) depressie en automutilatie; doch diepere
ineffectieve gedragspatronen dan bij een depressie.
16.2 Typen persoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsstoornissen: excessief rigide gedragspatronen/manieren van omgaan met Anderen en aanpassen
aan externe eisen niet ‘lukken’: ondermijnen normaal functioneren Vaak: zo diepgeworteld dat ze niet willen of
kunnen veranderen.I.t.t. bijv. angststoornissen: eigenschappen als egosyntoon (natuurlijk deel van zichzelf)
beschouwen (tegenover egodystoon: gedrag NIET een deel van de identiteit) Persoonlijkheidsstoornis: los
ingedeeld van klinische syndromen (zoals stemmings- en angststoornissen) vanwege langdurige en rigide
gedragspatronen; VAAK co-morbiditeit.
De DSM verdeelt persoonlijkheidsstoornissen in drie clusters:
- Cluster A: mensen die als vreemd of excentriek worden beschouwd. Deze groep bestaat uit mensen met
paranoïde, schizofrene en schizotypische persoonlijkheidsstoornissen
- Cluster B: Mensen met dramatische, emotioneel of labiel gedrag. Bestaat uit mensen met antisociale,
borderline, theatrale en narcistische persoonlijkheidsstoornissen
- Cluster C: Mensen die vaak nerveus of angstig lijken. Deze groep bestaat uit mensen met ontwijkende,
afhankelijke en obsessief – compulsieve persoonlijkheidsstoornissen
16.3 Persoonlijkheidsstoornissen gekenmerkt door vreemd of excentriek gedrag – cluster A
Problemen met relaties met anderen of weinig interesse in sociale relaties (‘bizarre’ cluster). Cluster A wordt
het bizarre cluster genoemd, vanwege de soms vreemde aard van de symptomen.
16.3.1 Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Paranoïde stoornis = een diepgaande achterdocht -> gedrag van anderen te interpreteren als opzettelijk
bedreigend/vernederend.
- Wantrouwend tegenover anderen en relaties hebben daar onder te lijden.
- Ze hebben een onrechtvaardig en overdreven wantrouwen
- Overmatig gevoelig voor kritiek e.d., snel boos en twistziek (anderen als oorzaak van alles)
-Ze hebben NIET de uitgesproken paranoïde wanen zoals bij paranoïde schizofrenie.
16.4 Persoonlijkheidsstoornissen gekenmerkt door dramatisch, emotioneel of labiel gedrag – cluster B
Gedragspatronen van buitensporige, onvoorspelbare of egoïstische aard; problemen met aangaan en
onderhouden van relaties (‘dramatische’ cluster). Cluster B wordt wel het dramatische cluster genoemd, vanwege
de expressieve aard van de symptomen.
16.4.1 Antisociale persoonlijkheidsstoornis
Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis zijn antisociaal in de zin dat ze rechten schenden van
anderen of sociale normen verstoren en soms de wet overtreden. Ze zijn niet antisociaal in alledaagse zin, bijv.
dat ze mensen proberen te vermijden. Dit is dus niet zo! Deze mensen hebben:
- Weinig gevoel voor straffing en verplichtingen
- weinig angst of spijt
- Ze zijn vaak impulsiviteit.
- Vaak intelligent, charmant -> vaak opdat te liegen, beroven etc.
Het begint vaak in de jeugd of adolescentie en gaat in het volwassen leven door. Antisociaal en crimineel gedrag
dat met deze stoornis gepaard gaat, kan gedurende het leven afnemen, maar de achterliggende
persoonlijkheidskenmerken die met de stoornis gepaard gaan, zoals egoïsme, manipulatiegedrag, gebrek aan
empathie, schuldgevoel of spijt, niet.
Antisociale persoonlijkheidsstoornis komt in alle radicale groepen en etnische groepen voor. De stoornis komt
meestal voor bij mensen in lagere sociaal economische groepen. Verklaring: mensen met antisociale stoornis
dalen op de maatschappelijke lader, mogelijk doordat ze door hun gedrag geen werk kunnen behouden en geen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fanny0307. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.