Samenvatting van het boek Wetenschapsfilosofie in veelvoud van Victor van den Bersselaar. De samenvatting is gemaakt aan de hand van de leeswijzer en het proeftentamen van het vak wetenschapsfilosofie op de Radboud Universiteit. Alle hoofdstukken zijn in de samenvatting verwerkt. De samenvatting vo...
Het probleem met het in de inleiding beschreven armoedeonderzoek is onder andere dat:
- De doelgroep is niet goed bereikbaar vanwege lage respons op enquêtes, respons is
nog lager onder deze doelgroep
- Bereidwilligheid van de doelgroep om het achterste van hun tong te laten zien
illegale inkomsten komen niet of onvoldoende in beeld
- Kun je via empirisch onderzoek wel aansluiting vinden bij de belevingswereld van
mensen? En zo niet wat is dan de aard en de reikwijdte van de lang deze weg
verworven kennis?
- Empirisch onderzoek geeft toegang tot een werkelijkheid die wordt opgevat als een
verzameling feiten met een constante structuur daartussen probeert het
overeenkomsten en verbanden te ontdekken theorieën opstellen die feiten en
toedrachten kunnen verklaren
o belevingswereld van mensen valt niet vanzelfsprekend onder de wereld van
de feiten
‘Sciëntisme’ druk onder andere het idee uit, dat:
- Staat in de eerste plaats voor natuurwetenschap
- Sciëntisme is de vereenzelviging van de wetenschap en empirisch onderzoek
- Empirisch onderzoek wordt als vanzelfsprekend geassocieerd met het zoeken naar
waarheid, objectiviteit en neutraliteit
- Er wordt vanzelfsprekend verband gelegd tussen wetenschappelijke en
maatschappelijke vooruitgang
Voorbeelden van alfa-, beta- en gammawetenschappen zijn:
- Alfa: geestes- en cultuurwetenschappen
- Beta: natuurwetenschappen
- Gamma: gedrags- en maatschappijwetenschappen
Het Angelsaksische model deelt de wetenschap als volgt op:
- Maakt onderscheid tussen twee soorten titels:
o Bachelor en Master of Science
Science staat voor exacte wetenschap
o Bachelor en Master of Arts
Arts staat voor humanities (geestes- en cultuurwetenschappen)
Bersselaar onderscheidt onder andere de volgende onderzoeksdomeinen:
- Domein van de feiten
o Armoede geoperationaliseerd in termen van een percentage van het sociale
minimum
- Domein van de beleving
o De beleving van de betrokkenen in het onderzoek
- Domein van de regels
o De (ongeschreven) regels die de verwachtingen en gedragingen van de
betrokkenen
- Domein van de betekenissen
o Beleving in verband gebracht met de manier waarop mensen hun situatie
interpreteren
, - Domein van de begrippen
o Bijvoorbeeld dat het welzijnsbegrip van de betrokkenen inadequaat wordt
wanneer de omstandigheden veranderen
- Domein van de belangen
o Wiens belang dient het onderzoek eigenlijk?
Onderscheid tussen sociaal-filosofisch, ontologisch, epistemologisch en methodologisch
- Waar komen onderzoeksproblemen vandaan en wat is het belang van de oplossing
ervan? (sociaal-filosofische en ethische vraag)
- Wat is de aard van het object van onderzoek? (Is het zintuigelijk waarneembaar? Is
het een algemeen verschijnsel of een unieke gebeurtenis? Enz.) (ontologische vraag)
- Onder welke voorwaarden kunnen onderzoekers (subject) gegeven de aard van het
object er kennis over krijgen? (Moeten ze zich opstellen als waarnemer of
deelnemer? Moeten ze het object met rust laten of ingrijpen? Enz.) (kentheoretische
vraag of epistemologische vraag)
- Wat betekent dit voor hun manier van werken? (Methodologische vraag)
Wat is methodenpluralisme?
- Er moet ook onderlinge kritiek vanuit verschillende benaderingswijzen binnen één
domein mogelijk zijn Empirisch onderzoek het meest geschikt voor domein van de
feiten maar een fenomenoloog mag als hij wil ook proberen de empirische methode
te gebruiken voor zijn onderzoek.
Over de verhouding tussen onderzoeksdomeinen, onderzoeksmethoden en
wetenschappelijke disciplines kunnen we zeggen dat:
- Domein van de feiten – de empirische methode
- Domein van de beleving – de fenomenologie
- Domein van de regels – het hermeneutische verstaan
- Domein van de begrippen – de rationele reconstructie
- Domein van de deconstructie – dialectiek en deconstructie
- De onderzoeksdomeinen zijn echter niet scherp van elkaar af te bakenen. Ze vertonen
veel overlap en daarom is er ook binnen de domeinen ook verschil in de
onderzoeksmethode die gebruikt wordt.
Waarom vindt de auteur dat de wetenschapsfilosofie belangrijk is voor WO-studenten?
- Ze bereiden zich voor op een wetenschappelijke carrière en daarom is reflectie op
wetenschappelijk onderzoek onontbeerlijk.
2 Het domein van de feiten
Waarom gebruiken gedragswetenschappers de redenen die mensen geven voor hun gedrag
niet als data:
- Gedragswetenschappen zijn een empirische wetenschap. Fundament is dus
zintuigelijk waarneembare feiten
- Redenen die mensen geven behoren niet tot zintuigelijk waarneembare feiten
- Een wetenschapper zal de redenen inventariseren en rubriceren en zo goed mogelijk
controleren met andere gegevens. Hij zal ze nooit gebruiken als bron van kennis.
Empirisch onderzoek houdt onder andere in:
- Kern van empirische wetenschappen wordt gevormd door die wetenschappen die
zich baseren op de zintuigelijke ervaring. eerste plaats de natuurwetenschappen
, Welk onderscheid maakt de auteur tussen feiten en ervaringen?
- Een feit is een stand van zaken of een gebeurtenis waarvan het optreden doormiddel
van een zintuigelijke waarneming wordt vastgesteld. Feiten zelf zijn echter niet
waarneembaar.
- Een feit wordt pas objectief als ze wordt bevestigd door mijn latere waarnemingen of
door de waarnemingen van anderen
- Waarnemingen kunnen niet door feiten weerlegd worden. Je ziet wat je ziet en je
hoort wat je hoort. Ze kunnen hoogstens subjectief blijken te zijn.
- Waarnemingen of ervaringen zijn niet waar of onwaar of juist of onjuist ze zijn
objectief of subjectief
- Feiten worden niet ervaren maar beweerd. Een bewering is een claim met betrekking
tot de waarheid van een uitspraak. iets kan alleen maar voorwaar of voor een feit
doorgaan als alle betrokkenen het daarover eens zijn.
Stel ik zeg: ‘Ik heb een gelukkig huwelijk’. De gedragswetenschapper kan dan in zijn
databestand opnemen:
- In de praktijk van de empirische sociale wetenschap wordt de eis van zintuigelijke
waarneembaarheid sterk gerelativeerd
- Betekenisvolle uitingen, toestanden of gebeurtenissen kunnen op dezelfde wijze als
objecten in de natuur als date in onderzoek betrokken worden
- De onderzoeker moet bij zo’n uitspraak rekening houden met:
o Enerzijds moet hij, om tot enigszins betrouwbare vaststelling van feiten te
komen, precieze eenduidige begrippen hanteren die de controleerbaarheid
van de uitspraken garanderen
o Anderzijds moet hij aansluiting zoeken bij de meestal intuïtieve, alledaagse
begrippen waarmee de leden van de onderzoeksgroep de feiten articuleren.
Wat is de inductieve methode? Waarom zijn door inductie verkregen algemene
beweringen niet verifieerbaar?
- Redeneervorm waarbij algemene uitspraken worden afgeleid uit bijzondere
uitspraken over afzonderlijke waarnemingen
- Via de inductieve methode kan niet geverifieerd worden of theorie bewezen is
o Als je daadwerkelijk wil verifiëren heb je een oneindige verzameling
waarnemingsuitspraken nodig
o In de toekomst kunnen er altijd nieuwe waarnemingen worden gedaan die in
strijd kunnen zijn met de algemene uitspraak
- Als er steeds alleen maar voorbeelden worden gevonden die de theorie staven dan
zou dat een reden zijn om aan te nemen dat de theorie waarschijnlijk is
- kunnen niet zeggen dat deze feiten aantonen dat de theorie bewezen is, wel dat ze
de theorie tt op zekere hoogste bevestigen of confirmeren.
o verschil tussen verifiëren en confirmeren.
Wat de waarneming van een onderzoeker betreft is het zo, dat:
- Er niet zoiets bestaat als onbevooroordeelde waarneming
- De Botanicus zoekt niet zomaar gegevens maar zoekt naar bepaalde gegevens
- Waarneming is alleen mogelijk op basis van een gezichtspunt, een theorie, een
verwachting of desnoods een geloof alle waarneming is theoriegeladen
- Zonder theorie zouden we ons in een continuüm van ondefinieerbare indrukken
bevinden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evalieveloonen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
