Samenvatting bijzondere overeenkomsten
Week 1
Boek
Hfst 1
Een overeenkomst is een bijzondere overeenkomst indien zij een wettelijke uitwerking in
boek 7 heeft verkregen, er wordt ook wel gesproken van een benoemde overeenkomst.
Gemengde overeenkomst (art. 6:216 BW)
Een ovk kan beantwoorden aan de wettelijke omschrijvingen van verscheidende bijzondere
overeenkomsten. Als een ovk aan de omschrijving van twee of meer door de wet geregelde
bijzondere soorten van ovk’s voldoet, dan zijn de voor elk van die soorten gegeven
bepalingen naast elkaar op de ovk van toepassing cumulatietheorie.
Handelskoop kooprecht tussen een professionele koper en een professionele koper.
De regels uit titel 7.1 zijn van aanvullend recht. Dit geldt niet voor consumentenkoop: voor
dit type ovk is in art. 7:6 BW een groot aantal artikelen van dwingend recht verklaard. Ook
regels over koop zijn van overeenkomstige toepassing op de koop van een vermogensrecht.
Consumentenkoop
3 constitutieve elementen:
1) Er moet sprake zijn van een koopovk met betrekking tot roerende zaken, dus alle
voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten die niet onroerend zijn.
2) De koper moet een natuurlijk persoon zijn die niet handelt in de uitoefening van een
beroep of bedrijf
3) De verkoper moet wél handelen in de uitoefening van een (vrij) beroep of bedrijf
Het HvJEU heeft bepaald dat de regels die binnen het bereik van de Europese richtlijn koop
en consumentenkoop vallen door de rechter ambtshalve moeten worden toegepast. Een
exonoratieclausule in algemene voorwaarden die de aansprakelijkheid voor schade van de
verkoper beperkt of uitsluit kan bij consumentenkoop op twee gronden eenvoudig
vernietigd worden. 1) een dergelijke clausule sluit het recht op schadevergoeding ex art.
7:24 uit en dat is strijdig met art. 7:6 BW. 2) ook kan er vernietigd worden via de algemene
voorwaardenregeling. Een exoneratiebeding uit algemene voorwaarden staat op de grijze
lijst van art. 6:237 en wordt dus vermoed onredelijk bezwarend en dus vernietigbaar in de
zin van art. 6:233 onder a BW.
Maximumharmonisatie= het nationale regime dient precies in overeenstemming te zijn met
de Europese richtlijn. Het mag geen hoger of lager beschermingsniveau voor de consument
bieden.
,Koop op proef= de koop die gesloten is onder de opschortende voorwaarde dat de zaak
voldoet. Voldoet de zaak niet, dan heeft de aspirant-koper het recht om de zaak te
retourneren, in welk geval de koopovk niet tot stand is gekomen, art.7:45 BW.
Koop: vernietiging
Een koopovk kan nietig (van rechtswege ongeldig) of vernietigbaar (als uitgangspunt geldig,
maar door partijen te vernietigen) zijn. beide wordt de geldigheid van het koopcontract met
terugwerkende kracht aangetast (art. 3:53 BW).
Wilsgebrek: dwaling
Indien de wil van een contractspartij op een gebrekkige wijze is gevormd wordt gesproken
van een wilsgebrek. Een koopovk die onder invloed van een van de wilsgebreken tot stand
gekomen is, is vernietigbaar. Dwaling: de koopovk komt door een onjuiste voorstelling van
zaken tot stand. het moet aannemelijk zijn dat de koopovk zonder deze dwaling niet zou zijn
gesloten.
Verplichtingen verkoper
De verkoper moet de zaak met toebehoren in eigendom overdragen, en hij moet deze zaak
aan de koper afleveren (art. 7:9 BW). De zaak moet verder aan de ovk beantwoorden
(conformiteitsvereiste) (art. 7:17 BW). De verkochte zaak moet worden overgedragen
zonder bijzondere lasten en beperkingen (rechtsgebreken), met uitzondering van die welke
de koper uitdrukkelijk heeft ervaart art. 7:15 BW. Als op de gekochte zaak een dergelijke last
of beperking rust, dan kan de koper ook nog vorderen dat de last wordt opgeheven (art. 7:20
BW). Als de koper zich niet aan art. 7:15 BW houdt en dus in de nakoming van zijn
verplichting tekort schiet (art. 7:15 lid 2 BW), dan kan de koper op grond van art. 6:74 jo 6:95
BW wel nog schadevergoeding vorderen of de ovk krachtens art. 6:265 BW ontbinden.
Als de zaak is afgeleverd heeft dit twee juridische consequenties. De koper heeft vanaf het
moment van aflevering recht op de natuurlijke vruchten en burgerlijke vruchten (art. 7:14
BW). Ook heeft aflevering tot gevolg dat het risico van de zaak op grond van art. 7:10 BW
overgaat op de koper, ook al is de eigendom bv door een in de koopovk gemaakt
eigendomsvoorbehoud nog niet overgedragen. Als de zaak juridisch aan de koper is
geleverd, maar hij feitelijk nog niet over de zaak beschikt, dan ook gaat het risico op het
moment van (juridische) aflevering over. De regeling over risico-overgang bij
consumentenkoop (art. 7:11 BW) is anders: als de zaak bij de consument wordt bezorgd
door de verkoper of een door de verkoper aangewezen vervoerder, dan komt een
achteruitgang van de zaak pas voor risico van de koper op het moment van de feitelijke
bezorging, ook al was de zaak juridisch reeds eerder afgeleverd.
Conformiteitsvereiste (art. 7:17 BW)
De koper heeft onder omstandigheden de plicht om te onderzoeken of het product helemaal
in orde is (lid 2); de koper hoefde niet aan de normale eigenschappen te twijfelen. De
verkoper heeft een mededelingsplicht. Bij een geslaagde beroep op dwaling (art. 6:228 BW)
wordt de ovk met TW vernietigd, moet de koper het gekochte retourneren en moet de
,verkoper de koopprijs terugbetalen. Bij een non-conforme koop zijn de mogelijke acties
daarentegen meer divers: de koper kan bv herstel van de gekochte zaak, vervanging ervan,
prijsvermindering, of schadevergoeding vorderen. Art. 7:17 BW kan bij consumentenkoop
niet worden uitgesloten, maar bij andere ovk’s wel.
Conformiteit bij consumentenkoop
Drietal bijzondere regels consumentenkoop:
1) Op grond van art. 7:18 lid 1 BW is voor de te verwachten kwaliteit van het gekochte
product niet alleen van belang wat de professionele verkoper meedeelde over de
gekochte zaak, maar dient ook gelet te worden op serieuze mededelingen die
openbaar zijn gemaakt door of ten behoeve van een vorige of professionele
verkoper.
2) Op grond van art. 7:18 lid 3 BW wordt een gebrekkige installatie of montage en
gebrekkige montagevoorschriften als gevolg waarvan de zaak beschadigd raakt, gelijk
gesteld met non-conformiteit in de zin van art. 7:17 BW.
3) Bij een consumentenkoop wordt de zaak vermoed non-conform te zijn geweest,
indien de zaak binnen 6 maanden gebrekkig raakt. De verkoper moet dan
aannemelijk maken dat het gebrek niettemin na de aflevering is ontstaan. Normaal
moet de koper bewijzen dat het product op het moment van aflevering niet aan de
ovk beantwoordde.
De verplichting om een gevaarlijk product terug te roepen en een product deugdelijk te
verpakken vloeit voort uit de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid (art.
6:248 BW).
Acties koper bij niet-nakoming verkoper
De koper kan tijdelijk zijn eigen prestatie opschorten tot de wederpartij presteert (art. 6:52
jo 6:262 BW). Heeft dit geen effect dan heeft de koper drie mogelijkheden; hij kan nakoming
(art.3:296 jo 7:20 jo 7:21 BW), ontbinding (art.6:265 jo 7:22 BW) en schadevergoeding (art.
6:74 jo 7:24 jo 7:36 jo 7:37 BW) eisen.
Nakoming
Art. 7:21 BW geeft 3 bijzondere nakomingsregels voor het geval de afgeleverde zaak feitelijk
niet aan de ovk beantwoord in de zin van art. 7:17 BW. Hij kan 3 varianten van het recht op
nakoming vorderen aflevering van het ontbrekende, herstel of vervanging. Omdat dit
allemaal vormen van nakoming zijn, behoeft niet eerst een ingebrekestelling (art. 6:82 BW)
te worden uitgebracht. Er kan geen vervanging worde geëist indien de afwijking te gering is
of de zaak teniet is gegaan na het tijdstip dat de koper redelijkerwijze met ongedaanmaking
rekening moest houden. in vergelijking met de normale regeling heeft de consumentkoper
eerder recht op nakoming. Een vordering tot zowel herstel als vervanging wordt namelijk als
uitgangspunt toegewezen en ketst alleen af indien blijkt dat herstel of vervanging onmogelijk
is of deze van de verkoper niet kan worden gevergd (art. 7:21 lid 4 BW).
, Schadevergoeding
Omdat de normale regels ter zake van schadevergoeding van toepassing zijn, bestaat pas
recht op schadevergoeding indien sprake is van een toerekenbare tekortkoming (art. 6:74 lid
1 BW) en indien normaliter de verzuimregeling is nageleefd (lid 2). Dit verzuimvereiste
betekent dat degene die schadevergoeding wil, aan de debiteur in beginsel eerst een
ingebrekestelling moet sturen (art. 6:81 e.v. BW).
Art. 7:36 BW bepaalt dat de aanvullende schadevergoeding bij ontbinding (vgl. 6:277 BW)
van de koop van zaken met een dagprijs, gelijk is aan het verschil tussen de koopprijs en
deze dagprijs. Daarnaast geeft art. 7:37 BW aan dat de schadevergoeding ook kan worden
vastgesteld op het niveau van een redelijke dekkingskoop, ofwel de koop waartoe moest
worden overgegaan omdat de oorspronkelijke koop niet doorging. De koper mag kiezen voor
ofwel de abstracte schadevergoeding van art. 7:36 ofwel de concrete schadevergoeding van
art. 7:37 BW.
Consumentenkoop: schadevergoeding bij een gevaarlijk product
Art. 7:24 lid 2 BW is bedoeld om de aansprakelijkheid voor gevaarlijke producten te
kanaliseren naar de producent, en dus om te voorkomen dat zowel de producent op grond
van art. 6:185 BW, als de verkoper op grond van art. 7:24 jo 6:74 BW aansprakelijk zijn voor
dezelfde schade. De regeling komt op het volgende neer; de producent van een gevaarlijk
product is aansprakelijk op grond van art. 6:185 en 6:190 BW voor schade door dood of
lichamelijk letsel en voor schade die een product met een veiligheidsgebrek toebrengt aan
een andere zaak die in de privésfeer wordt gebruikt, mits deze laatste schadepost ter zake
van de woonkamer hoger is dan 500 eu. De verkoper is krachtens art. 7:24 lid 2 BW in
beginsel niet aansprakelijk voor deze schadeposten: de aansprakelijkheid wordt
gekanaliseerd naar de producent. De producent is voor twee schadeposten echter niet
aansprakelijk. In de eerste plaats kan hij niet worden aangesproken voor schade aan het
gebrekkige product zelf. In de tweede plaats is de producent niet aansprakelijk voor
gevolgschade, ofwel schade door het gebrekkige product aan andere zaken toegebracht, die
lager is dan 500 eu. Voor beide acties dient de koper de verkoper aan te spreken en is dus de
producent niet aansprakelijk. In twee gevallen is de verkoper aansprakelijk voor schade
waarvoor de producent ook aansprakelijk is. Ten eerste indien de verkoper het
veiligheidsgebrek kende of behoorde te kennen. Ten tweede indien de verkoper de
afwezigheid van het gebrek had toegezegd (lid 2 van art. 7:24 BW).
Ontbinding
Ontbinding van de ovk heeft een wederzijdse ongedaanmakings verbintenis tot gevolg. Voor
zover nakoming niet blijvend of tijdelijk onmogelijk is, dient de schuldenaar eerst in verzuim
te zijn (art. 6:265 lid 2 jo 6:81 BW). De consumentkoper heeft op het eerste gezicht een
beperkter recht op ontbinding dan andere kopers. Art. 7:22 BW bepaalt namelijk dat de
consumentkoper de ovk pas kan ontbinden indien herstel en vervanging onmogelijk zijn of
van de verkoper niet gevergd kunnen worden, dan wel de verkoper niet voldoet aan zijn
verplichting om de zaak zonder ernstige overlast en binnen een redelijke termijn te