criminaliteit, met elkaar te combineren. Volgens de
situationaleactietheorie van Wikström is criminaliteit het overtreden van
morele regels. Wikström heeft zich ten doel gesteld om de onmiddellijke
oorzaken van dergelijk regel brekend gedrag te bepalen in plaats van de
achterliggende maatschappelijke oorzaken of psychische disposities.
Dergelijk gedrag ontstaat volgens hem als aan twee voorwaarden is
voldaan:
1. De eerste voorwaarde betreft de mentale instelling van het
betrokken individu (genoemd propensity of geneigdheid tot
delinquent gedrag). Deze moet een zwak ontwikkeld moreel besef
hebben, slecht in staat zijn om verleidingen te weerstaan
(gebrekkige zelfbeheersing) of, meestal in groepsverband, de
gewoonte hebben ontwikkeld om bepaalde morele regels te
overtreden.
2. De betrokkene met dergelijke kenmerken moet ook een omgeving
aantreffen waarbinnen regelovertreding mogelijk of zelfs
gemakkelijk is, bijvoorbeeld omdat de regels er niet of gebrekkig
worden gehandhaafd (zwakke sociale controle/geringe collectieve
effectiviteit). Deze omstandigheid noemt hij exposure
(blootstelling).
Komt een persoon met een delinquente instelling in een situatie die hem
gelegenheden biedt een delict te plegen dan zal hij de voor- en tegens
hiervan tegen elkaar afwegen en al dan niet tot actie overgaan. De
beleidsimplicaties van deze theorie zijn dat preventie zowel gericht moet
zijn op de opvoeding van jongeren, als op de versterking van de sociale
controle op risicolocaties.
HOOFDSTUK 6
6.1 INLEIDING
Criminaliteitspreventie wordt omschreven als alle maatregelen van
burgers en particuliere instellingen en van de overheid liggende buiten
de strafrechtspleging die erop zijn gericht gedragen die volgens de wet
strafbaar zijn, te voorkomen. De definitie van de Verenigde Naties
probeert de schadelijke gevolgen zoals angstgevoelens bij de bevolking
als gevolg van criminaliteit ook te beperken. Preventiemaatregelen zijn in
sommige gevallen belangrijker en effectiever dan de daadwerkelijke
strafrechtelijke repressie van daders.
Theoretische grondslagen:
Er bestaan veel verschillende vormen van criminaliteitspreventie. Veel
preventiemaatregelen zijn gezond verstand, zoals het toepassen van
76
, technische beveiliging in de vorm van goede deursloten in woonhuizen.
De meeste maatregelen kunnen worden gezien als praktijktoepassingen
van de eerder behandelde criminologische theorieën over het ontstaan
van criminaliteit. De leer van de criminaliteitspreventie kan daarom als
toegepaste criminologie worden beschouwd. Elke theoretische richting
binnen de (etiologische) criminologie heeft zijn eigen preventieve
toepassingen.
Klassieke strafrechttheorie: aan criminaliteit ligt een vrij
wilsbesluit van daders ten grondslag. De beste preventie is dus een
hoge pakkans voor overtreders en de oplegging van zware straffen.
Door het besef van de strafrechtelijke risico’s van crimineel gedrag
zullen potentiële daders worden afgeschrikt. In deze visie zijn er
voor de overheid geen redenen om naast opsporing en bestraffing
nog aan preventie te doen.
Positivistische school: sterk deterministisch mensbeeld. De
oorzaak van criminaliteit ligt in deze visie bij de criminele aanleg
van ‘geboren misdadigers’ en het opleggen van straffen heeft
daarom weinig zin. Het criminele gedrag van deze geboren
misdadigers zou men door de oplegging van afschrikwekkende
straffen immers toch niet kunnen veranderen. Volgens Lombroso
lag de enige rationele aanpak van het misdaadprobleem daarom in
het vroegtijdig identificeren en vervolgens levenslang begeleiden
van de geboren misdadigers. Lombroso zag criminaliteit als een
genetisch bepaalde ziekte die met het opleggen van straffen niet is
te genezen.
Psychologische of biosociale theorieën: crimineel gedrag komt
voort uit een persoonlijkheidskenmerk, zoals gebrekkige
zelfbeheersing. Ook hierbij is de aanbeveling om in een zo vroeg
mogelijke fase te interveniëren in het ontstaan van agressieve of
antisociale gedragspatronen bij kinderen. Aanhangers van deze
theorie verwachten weinig van de afschrikwekkende of opvoedende
werking van straffen. Personen met gebrekkige zelfbeheersing
missen het vermogen om door de dreiging met straf te worden
beïnvloed.
Ontwikkelingspsychologen: de preventieadviezen zullen zich
primair richten op de opvoeding. Het aanleren van ‘goed en kwaad’,
het afleren van antisociaal gedrag en in het algemeen de
gewetensvorming zijn in deze visie van grote invloed op de kans dat
in de toekomst crimineel gedrag zal worden gepleegd. Kinderen
met bepaalde risicokenmerken moeten op een zeer vroege leeftijd
worden geïdentificeerd, waarna aan hun ouders pedagogische
ondersteuning wordt aangeboden.
77
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LM257. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.