enerzijds, en van het belang om de dader te re-integreren in
de maatschappij anderzijds. Gepoogd wordt om het herstel
van het slachtoffer te bevorderen en om alle betrokkenen
partijen zo veel mogelijk aan de rechtsgang te laten
deelnemen”.
8.6 DISCUSSIE
Kritiek op de ingevoerde slachtofferrechten:
Critici wijzen erop dat tijdens het strafproces de schuld van de
verdachte nog niet vaststaat en dat het aan het woord laten van een
vermeend slachtoffer reeds om die reden principieel onjuist is.
Gevreesd wordt dat de straffen hierdoor zwaarder zullen uitvallen
en dat een element van willekeur in de straftoemeting of -
tenuitvoerlegging kan sluipen.
Als nadeel is ook genoemd dat het slachtoffer zich blootstelt aan
tegenspraak van de zijde van de verdediging, hetgeen tot
secundaire victimisatie zou kunnen leiden.
Een ander mogelijk nadeel is dat slachtoffers zich persoonlijk
verantwoordelijk gaan voelen voor de opgelegde straf, terwijl dit nu
juist een verantwoordelijkheid van de overheid hoort te zijn.
Voordelen van de ingevoerde slachtofferrechten:
Het slachtoffers is een belanghebbende partij bij de straftoemeting
en -uitvoering en derhalve volgens de algemene beginselen van
behoorlijk bestuurd dient te worden gehoord.
Ook zou het persoonlijk afleggen van een verklaring tijdens het
strafproces slachtoffers kunnen helpen bij de verwerking van de
gevolgen van het delict en hun door het misdrijf aangetaste gevoel
van eigenwaarde kunnen helpen herstellen.
Ook is erop gewezen dat door de verdediging vaak omstandigheden
worden aangevoerd die pleiten voor een milde bestraffing. Het zou
daarom niet meer dan eerlijk zijn om ook de slachtoffers in de
gelegenheid te stellen zich over de strafmaat uit te spreken.
HOOFDSTUK 9
9.1 INLEIDING
Er zijn verschillende redenen waarom niet-commune criminaliteit anders
is dan commune criminaliteit:
Niet-commune misdrijven veroorzaken relatief veel schade en
hebben een grote impact op de samenleving.
106
, Niet-commune misdrijven zijn veel complexere delicten. Dit
betekent dat er vaak speciale wetgeving voor geldt en dat er ook
bijzondere expertise nodig is om deze vormen van criminaliteit op
te sporen en te bestrijden.
Niet-commune misdrijven hebben vaak een grensoverschrijdend
karakter en is daarom in toenemende mate voorwerp van
internationale strafrechtelijke verdragen en van Europese
regelgeving.
De complexiteit van de niet-commune criminaliteit heeft tot gevolg
dat sommige vormen ervan minder zichtbaar zijn in de
politieregistraties en dat er dus aparte onderzoeksinstrumenten
nodig zijn om ze in kaart te brengen.
9.2 INTERNATIONALE MISDRIJVEN
Internationale misdrijven zijn geweldsmisdrijven die vanwege het
systematische en grootschalige karakter ervan een ernstige schending
van de mensenrechten inhouden en waarvan de strafbaarheid daarom
door de internationale gemeenschap is vastgelegd in internationale
verdragen.
9.2.1. DEFINITIE
Met de term internationale misdrijven wordt verwezen naar de misdrijven
die door de internationale gemeenschap in internationale verdragen zijn
gecriminaliseerd. Enerzijds omdat ze zo ernstig zijn dat de mensheid
hiermee haar universele morele afkeuring tot uiting heeft willen brengen.
Anderzijds ook omdat deze misdrijven voor een belangrijk deel worden
gepleegd in gewapende conflicten tussen of binnen staten en/of door
staatsorganen. Onder internationale misdrijven worden hier niet verstaan
grensoverschrijdende vormen van criminaliteit zoals drugshandel en
mensenhandel. Er zijn vier categorieën van internationale misdrijven te
onderscheiden:
Genocide betreft het plegen van moord of het veroorzaken van
lichamelijke of geestelijke schade met het doel een nationale,
etnische of religieuze gemeenschap geheel of gedeeltelijk te
vernietigen.
Oorlogsmisdrijven zijn de overtredingen van het oorlogsrecht die
onderdeel zijn van een plan of beleid of van een grootschalige
toepassing van deze misdrijven. Voorbeelden zijn het gebruik van
verboden wapens zoals gifgassen en biologische wapens en het
gericht aanvallen van de burgerbevolking.
Misdrijven tegen de menselijkheid omvatten gedragingen zoals
moord, deportatie, marteling en verkrachting, die worden gepleegd
107
, als onderdeel van een grootschalige of systematische aanval tegen
(delen van) de burgerbevolking.
Misdaden van agressie betreft het plannen, voorbereiden en
uitvoeren van een daad van agressie tegen een land, die vanwege
de aard, ernst of omvang een overtreding van het Handvest van de
VN vormt. Voorbeelden zijn militaire aanvallen, blokkades en
bezettingen.
9.2.2. AARD EN OMVANG
Internationale misdrijven zijn vormen van extreem, massaal en collectief
geweld. De massaliteit en het systematische karakter van internationale
misdrijven maken het moeilijk om de omvang ervan te meten. Een
bijkomend probleem hierbij is dat deze misdrijven worden gepleegd in
periodes van oorlog en conflict en vaak in failed states, dat wil zeggen
landen waar nauwelijks sprake is van enig overheidsgezag. Daarbij komt
vaak nog dat de staat of actoren die handelen namens de staat, als
aanstichter of dader betrokken zijn bij de misdrijven.
Overheidsfunctionarissen hebben dan geen belang om hun rol te
onthullen en zullen juist proberen hun misdaden zo goed mogelijk te
verbergen en bewijsmateriaal te vernietigen.
In het internationaal strafrecht wordt een onderscheid gemaakt tussen de
feitelijke daders die de geweldsplegingen hebben uitgevoerd en de
intellectuele daders die daartoe de opdracht of de aanzet hebben
gegeven. Naast deze daders kunnen er ook actoren zijn die hebben
geprofiteerd van internationale misdrijven of die deze hebben
gefaciliteerd.
9.3.2. OORZAKEN EN ACHTERGRONDEN
Behalve het feit dat deze geweldsmisdrijven veel ernstiger zijn dan
commune misdrijven is ook de context waarin zij worden gepleegd
anders. Internationale misdrijven worden vaak gepleegd in extreme
situaties waarin ook door anderen veel geweld wordt gepleegd, en waarin
dat ook van daders wordt verwacht. Dit wordt crimes of obedience
genoemd; daders handelen uit gehoorzaamheid aan orders van in hun
ogen legitieme staatsautoriteiten. Enerzijds worden internationale
misdrijven dus verklaard door de bijzondere normatieve context waarin
zij plaatsvinden. Anderzijds kan de groepsdynamiek in situaties van
onzekerheid en normvervaging verklaren hoe hele gewone mensen
gruwelijke misdrijven begaan. Ook de controletheorieën en
zelfcontroletheorieën kunnen als verklaring worden gegeven voor
internationale misdrijven. Ten slotte kunnen internationale misdrijven
mogelijk ook verklaard worden doordat daders in bepaalde contexten de
108
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LM257. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.