Samenvatting Criminologie
Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 : wat is criminologie?
Criminologie =
De wetenschap die criminaliteit vanuit verschillende invalshoeken benadert (kennis uit
verschillende disciplines: psychiatrie, geneeskunde, sociologie, psychologie,
rechtswetenschappen, antropologie en politicologie.
Criminoloog =
Kijkt vooral naar criminaliteit als verschijnsel, de persoon (crimineel), het slachtoffer, de
plek, type criminaliteit en reactie op de criminaliteit.
Drie beknopte vragen van de criminoloog:
1. Waarom worden wetten gemaakt?;
2. Waarom worden ze overtreden?;
3. Wat doen we of zouden we daaraan moeten doen?
Filosofische richting van de criminoloog:
1. Waarom veranderen de definities van criminaliteit?;
2. Waarom worden specifiek gedrag of zelfs hele bevolkingsgroepen
gecriminaliseerd?;
3. Waarom overtreden mensen normen, waaronder juridische, en wat moeten we
doen met overtreders?
Criminaliteit =
- Hangt af van de gevolgen die het gedrag heeft voor het slachtoffer en de
samenleving;
- Hangt af van de morele opvattingen van de machthebbers;
- Hangt af van de publieke opinie;
- Hangt af van de context waarin het gedrag plaatsvindt.
Decriminaliseren =
Een strafbaar feit die op een gegeven ogenblik uit het Wetboek van Sr verdwijnt
(voorbeeld: overspel, was vroeger strafbaar, nu niet meer).
Crimineel en niet-crimineel =
Geen scherpe en onbetwiste grens. (voorbeeld: sommige mensen vinden iets
mishandeling als er tijdens een ruzie in een café klappen vallen, iemand anders vindt het
per ongelijk een duw van iemand geven mishandeling. Het ligt voor ieder anders.
Criminaliteit als sociaal construct =
Criminaliteit is wat we zo noemen, waarover binnen de samenleving afspraken zijn
gemaakt. De maatschappijvisie zorgt voor het verdwijnen van strafbare feiten en het
toenemen van de strafbare feiten.
,1.3Grondleggers: de eerste theorieën
De klassieke school =
Ging er vanuit dat misdadigers vanuit rationele (doordacht) motieven zouden handelen
Italiaanse school ook wel bio/antropologische school =
Ging er vanuit dat criminaliteit was aangeboren (natuurwetenschappelijke methode,
geen emoties of morele argumenten).
Cesare Lombroso =
Belangrijke Italiaanse arts/psychiater, die als grondlegger van de criminologische
wetenschap wordt gezien. Lombroso verrichtte onderzoek naar lichaamskenmerken
onder gevangen en geestelijk gestoorden (zijn conclusie was dat misdadigers
aangeboren afwijkingen vertonen, zoals bijvoorbeeld specifieke schedelvorm etc)
Hoofdstuk 6 : Criminaliteit, situationele factoren en de publieke ruimte
6.1 rationele keuzebenadering
Rationele keuzebenadering =
Gaat uit dat misdadigers hun daden plegen vanuit vrije keuze en vanuit rationele
motieven. Daarnaast kijken ze vanuit een economische benadering (kosten-batenanalyse
die bepaald of iemand over zal gaan tot het plegen van criminaliteit, dat is ook status,
imago en ongemak).
Zes kernpunten rationele keuzeperspectief =
1. Het is een doelgerichte handeling (gepleegd met intentie om voordeel te
behalen);
2. Plegers proberen de beste beslissing te nemen (rekening houden met risico’s);
3. Besluitvormingsproces is afhankelijk van soort criminaliteit;
4. Besluit tot betrokkenheid en plegen van misdrijf verschilt;
5. Betrokkenheidbesluiten bestaan uit: initiatie, gewenning en beëindiging;
6. Gebeurtenisbesluiten bestaan uit: voorbereiding, selectie doel, uitvoering en
vlucht na het delict.
Speltheorie =
Erkent interactieve dynamiek van besluitvorming en vult de rationele keuzebenadering
aan. Interacties beïnvloeden elkaar, en de speltheorie gaat er vanuit dat mensen
strategisch handelen.
Situationele criminaliteitspreventie =
Zij stellen dat criminaliteit niet een simpele enkelvoudige keuze is maar een opvolgende
reeks van keuzes die beïnvloed worden door een aantal sociale en psychologische
factoren die een individu met zich meebrengt. Deze factoren houden iemand af of zetten
juist aan tot crimineel gedrag.
, 6.2Gelegenheidstheorie ‘de gelegenheid maakt de dief’
De omvang van criminaliteit wordt bepaald door =
1. Aantallen potentiële daders;
2. Aantallen aantrekkelijke doelwitten;
3. Mate van toezicht op en bescherming van deze doelwitten.
‘de chemie van criminaliteit’
Oppertunity (gelegenheid) theory =
Is op 1 enkel principe gebaseerd: verleidelijke en gemakkelijke gelegenheden om
criminaliteit te plegen zetten mensen aan om dit ook te doen. (voorbeeld: in de VS is de
kans zes tot acht keer zo groot om vermoord te worden dan in de meeste Europese
landen, dit komt door de beschikbaarheid aan vuurwapens).
Tien uitgangspunten van gelegenheidstheorie:
1. Gelegenheid speelt rol in het veroorzaken;
2. Gelegenheden zijn specifiek;
3. Gelegenheden zijn gebonden aan tijd en ruimte;
4. Gelegenheden zijn afhankelijk van alledaagse activiteiten;
5. Een specifiek delict creëert gelegenheden voor anderen;
6. Specifieke goederen bieden meer verleiding tot criminaliteit;
7. Sociale en technologische ontwikkelingen bieden nieuwe mogelijkheden;
8. De gelegenheid kan worden verminderd;
9. Het verminderen leidt in het algemeen niet tot verplaatsingseffecten;
10. Gerichte gelegenheidsvermindering kan leiden tot een nog grotere afname.
Omgevingscriminologie =
De rationele keuzebenadering en de gelegenheidstheorie moet worden onderscheiden
van de traditionele criminologie, als subdiscipline worden ze ‘omgevingscriminologie’
genoemd.
Verschillen tussen criminologie en crime science =
Criminologie Crime science
Missie
Begrijpen criminelen, sociale hervorming, Begrijpen van criminaliteit,
theoriegeoriënteerde, politiek mijdend. leedverzachting slachtoffers,
probleemgeoriënteerd, politiek
omarmend.
Theorie
Onderliggende oorzaken belangrijkst, het Tastbare oorzaken belangrijkst, het ‘hoe’,
‘waarom’, sociologie, psychiatrie, recht. economie, geografie, biologie.
Onderzoeksmethoden
Criminele carrières, regressieanalyse, Criminaliteitspatronen, slachtofferstudies,
willekeurige controlegroepen. snelle schattingstechnieken.
Toepassing en publiek
Criminaliteit en delinquentie in het Specifieke criminaliteit en
algemeen, preventie, sociaal beleidmakers overlastproblemen, preventie,
beleidsnota’s
