Dit is een samenvatting van het boek klassenmanagement H2, H4, H5 (excl. 5.5), H6 (t/m 6.4). Ideale basis voor het leren van je tentamen! Alles wat je moet weten staat er in.
Klassenmanagement
2. Pedagogisch klimaat en pedagogisch handelen
2.1 Pedagogisch klimaat
Een goed pedagogisch klimaat heeft veel te maken met de persoonlijke visie, normen, waarden en
voorkeuren van de leraar. Andere factoren die direct van invloed zijn op het pedagogisch klimaat, zijn:
Hoe het werken wordt begeleid en de manier waarop er feedback wordt gegeven.
Organisatie klas en eigen inbreng van de kinderen.
Hoe er met conflicten wordt omgegaan.
Of de leraar bij de deur staat om de kinderen te begroeten.
Het stemgebruik en de lichaamstaal van de leraar.
Eén van de belangrijkste eisen om een goed pedagogisch klimaat te hebben is de mate van veiligheid
binnen een klas. Kinderen MOETEN zich veilig voelen. Pas dan kunnen ze tot leren komen, deelnemen
aan coöperatieve werkvormen en samenwerken. Bij coöperatief leren zijn de leerlingen
verantwoordelijk voor het eigen leerproces en dat van de hele groep.
Aandacht besteden aan de relatie die je hebt met de kinderen in je groep is van belang bij het
opbouwen van een goed pedagogisch klimaat. Ook relaties onderling moeten gestimuleerd worden.
Je eigen rol en houding als leraar is de factor die de meeste invloed heeft op een goed pedagogisch
klimaat: je bent een rolmodel.
Als leerkracht moet je je bewust zijn van de grote invloed en verantwoordelijkheid die je hebt.
Leerlingen moeten zich bewust worden dat zij ook invloed en verantwoordelijkheid dragen voor het
geheel. Het woord ‘samen’ staat hier centraal. Doe veel sfeer verhogende activiteiten.
Met behulp van de socratische methode kunnen allerlei dingen op een veilige wijze besproken
worden. De socratische methode (Socrates) is een gespreksmethode waarbij je een stelling poneert
en door middel van kritische vragen erachter probeert te komen of deze juist is.
Pas als je kinderen eigen verantwoordelijkheid geeft voor hun leerproces en de activiteiten in de
klas, krijg je een actieve, redzame sfeer. Samenwerking en saamhorigheid vormen hierbij belangrijke
peilers. Kohn spreekt hierbij over het werken met leerklimaat versus werken voor leerklimaat
(programmagericht m.b.v. straffen en belonen). Er wordt gedoeld op het verschil tussen kinderen die
voor zichzelf werken en kinderen die voor de leerkracht werken.
Voorbeeld zelfredzaamheid kinderen: montessorionderwijs.
Het is van belang dat je kunt laveren tussen alle intermenselijke processen in je klas (balans). Een
sensitieve en flexibele houding is daarbij onmisbaar. Situationeel leiderschap hoort hierbij.
2.2. Basisbehoeften van het kind
Drie basisbehoeften:
Relatie (veiligheid)
Ieder kind wil erbij horen en zich veilig voelen. Dan pas durven ze toenadering te zoeken, een
beroep te doen op de leerkracht en zal er in de klas een gevoel van onderling vertrouwen en
openheid zijn. her is van belang de relatie-behoefte te bevorderen. Dit kan door belangstelling te
tonen, aandacht te besteden aan een positieve sfeer, het opstellen van normen en waarden,
zelfbeheersing en de belangstelling voor de achtergrond en interesses van kinderen (zie boek).
Competentie
1
, Ieder kind wil zich bekwaam voelen en het gevoel hebben dat hij/zij zelfstandig kan functioneren.
Zelfvertrouwen is noodzakelijk om te kunnen functioneren. Dit leidt tot het geloof in eigen
kunnen. Als dit niet het geval is, dan kan er een negatieve spiraal ontstaan. Deze wordt ook wel
de vicieuze cirkel van de zichzelf waarmakende onmacht genoemd (Stevens). Je kan het gevoel
van competentie versterken door een gevarieerd aanbod volgens de acht intelligenties van
Gardner te gebruiken, goede techniek van vragen stellen, fouten toestaat, positieve feedback en
de aansturing op succeservaringen (zie boek).
Leerstijlen Kolb:
Doener
Denker
Beslisser
Dromer
Meervoudige intelligentie Gardner:
Verbaal/linguïstische intelligentie (woordknap)
Logisch/mathematische intelligentie (rekenknap)
Visueel/ruimtelijke intelligentie (beeldknap)
Muzikaal/ritmische intelligentie (muziekknap)
Lichamelijke/kinesthetische intelligentie (beweegknap)
Interpersoonlijke intelligentie (mensknap)
Intrapersoonlijke intelligentie (zelfknap)
Natuurgerichte intelligentie (natuurknap)
Autonomie
Het zelfstandig besluiten laten nemen van kinderen.
Je kunt het gevoel van autonomie bevorderen door het volgende verschillende dingen. Kinderen
moeten vanaf het begin af aan veel zelf doen, laat kinderen in je klas meebeslissen, honoreer
initiatieven van kinderen en daag kinderen uit oplossingen te bedenken.
2.3. Pedagogisch vakmanschap
Uit het bekende onderzoek naar klassenmanagement van Jacob Kounin (1970), blijkt dat een
succesvolle, effectieve leraar over een aantal basisvaardigheden beschikt. Deze zijn:
Duidelijkheid
Consequent zijn
Evenwichtigheid
Zeven eigenschappen of vaardigheden die van belang zijn in het pedagogisch vakmanschap van een
adaptieve, sensitieve leraar:
Fysieke en mentale houding
Laat op een positieve wijze zien dat je de leider van de groep staan. Gedragskenmerken en je
lichaamstaal weerspiegelen dit gegeven. Op mentaal gebied moet je een accepterende,
liefdevolle grondhouding hebben. Iedereen moet er kunnen zijn. Je bent dan authentiek (echt).
Richt je op het verbinden met de kinderen, in plaats van orde houden en disciplineren.
Normalisatie is een proces waarbij kinderen een innerlijke discipline krijgen en hun wil trainen,
met als doel om zichzelf zodoende te ontwikkelen (Maria Montessori).
Wees emotioneel labiel: heb controle over je eigen emoties.
Ontwikkel je sensitiviteit en je inlevingsvermogen.
Rolmodel
Geef het goede voorbeeld.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Veerle1996. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.