College uitwerkingen arbeidsrecht
COLLEGE 1 WEEK 1
Totstandkoming van ….. een overeenkomst
1. Is sprake van een overeenkomst?
2. Zo ja, wat voor soort overeenkomst is het?
o Arbeidsovereenkomst, ovk van opdracht, aanneming van
werk?
3. Wat betekent die kwalificatie?
o Welke dwingende rechtsregels zijn van toepassing
o at voor soort / type aovk?
4. Rechten en plichten
o Gebalanceerd?
Ad 1: Is sprake van een overeenkomst?
• Privaatrechtelijke basis:
- Aanbod + aanvaarding = ovk (art. 6:217 BW)
- Rechtshandeling (3:33 BW eenzijdig/meerzijdig)
- RH vereist op wil gericht verklaring (3:33 BW)
LRV/Van Gorkum: HR -> er is pas een aovk als er over de essentialia
overeenstemming is bereikt, dat was in de onderliggende casus niet het
geval. Maar wat zijn dan die essentialia (ook concurrentie en
relatiebeding?) Zie opmerkingen Houweling in AT, witte raaf?
Wat is een voorwaarde voor een geldig aanbod? Wilsovereenstemming.
Dit betekent dat je een wil hebt en die verklaart. Art. 3:33: een
rechtshandeling vereist een op wil gerichte verklaring. Bij een aovk is dat
hetzelfde. Er moet een verklaring zijn waaruit blijkt dat de persoon een wil
heeft die daarop gericht is. Je kan dus niet iets verklaren wat je niet wil
(bedrog, dwang, geestelijk niet in staat). Bij de aovk komt het niet vaak
voor dat er geen op wil gerichte verklaring was. Uit arrest HR blijkt dat de
wilsgebreken ook gelden bij de arbeidsovereenkomst.
Ad 1: Is sprake van een overeenkomst?
• Privaatrechtelijk leerstuk:
- Aanbod & aanvaarding, wilsovereenstemming
- LRV/Van Gorkum-zaak
- Wilsontbreken
- Wilsgebreken (ook in arbeidsrecht, bijv. bedrog)
- MAAR: gesloten systeem ontslagrecht (dat valt niet weg te
contracteren)
Ad 1: Is sprake van een overeenkomst?
, • Precontractuele fase (ook in arbeidsrecht)
- Plas/Valburg (3 fasen… weet je nog)
• Rol rechtsvermoeden 7:610a BW
- Wanneer inzetbaar (welke twijfels neemt het weg?)
• ABNAmro/Malhi
- Waarom rechtsvermoeden niet bruikbaar?
ABN AMRO/Malhi, kan aan uitzendovk geruisloos overgaan in een aovk?
Nee daartegen verzet de rechtszekerheid zich volgens HR. De Hoge Raad
onderscheidt uitdrukkelijk:
1. de kwalificatie van een op zichzelf vaststaande overeenkomst op
grond waarvan de een voor de ander feitelijk werkzaamheden
verricht,
2. de daarmee verwante vraag of, en zo ja wanneer sprake is van een
arbeidsovereenkomst wanneer de een zonder duidelijke afspraken
gaat werken voor de ander, en
3. de vraag of partijen zich jegens elkaar hebben verbonden.
Bij de hiervoor onder (1) en (2) bedoelde vragen is toepassing van het
criterium uit het Groen/Schoevers-arrest op zijn plaats. Bij de
beantwoording van de derde vraag is het Haviltex-criterium
doorslaggevend. Of partijen zich hebben verbonden ‘is afhankelijk van
hetgeen zij over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen en
gedragingen hebben afgeleid en redelijkerwijze mochten afleiden’.
Wat als een beding niet duidelijk is?
• Taalkundige uitleg
• Bij de zuiver taalkundige uitleg kijk je alleen naar dat wat er
staat (bijv. bij normatieve cao-bepalingen).
• Haviltexmaatstaf
• wat zij over en weer hebben verklaard, welke verwachting
mochten partijen ontlenen aan hetgeen over zij waren
overeengekomen, rekening houdend met hun positie en hoe
ze zich naar elkaar toe hebben gedragen
• Contra preferentemregel
• is een regel in het contractenrecht die inhoudt dat
onduidelijkheden in een overeenkomst ten nadele van de
opsteller van de overeenkomst dienen te worden uitgelegd.
Ad 2: Welk soort overeenkomst?
• Onderscheid arbeidsovereenkomst – andere ovk
- Art. 7:610 BW
- Dwingendrechtelijke definitie (HR Amsterdam/X,
Groen/Schoevers, Van der Male/Den Hoedt)
Arbeid
+ Loon
+ Onder gezag
, + (Gedurende zekere tijd)
= arbeidsovereenkomst
• Heden nog bruikbaar?
- Gig-economy als uitdaging: wie of wat oefent gezag uit?
- Ontwikkelingen op wetgevingsgebied (ao en zelfstandigen)
Ad 2: Welk soort overeenkomst?
• Onderscheid arbeidsovereenkomst – andere ovk
- Arbeidsovereenkomst (art. 7:610 BW)
- Overeenkomst van opdracht (art. 7:400 BW)
• Dit zijn diensten zoals een diëtist en tandarts.
- Aanneming van werk (art. 7:750 BW)
• Zoals een aannemer: hij werkt met klanten, schrijft uren
op, factureert. Aanneming van werk is altijd tastbaar.
Ad 3: gevolgen kwalificatie
• Kwalificatie brengt dwingend mee:
• Toepasselijkheid titel 7.10 BW
De arbeidsovereenkomst is een bijzondere overeenkomst. De definitie van
een arbeidsovereenkomst staat in titel 7.10 BW: loon, gezag en arbeid.
Ad 3: gevolgen kwalificatie
• Werknemersverzekeringen uit sociale zekerheid (WW, ZW, WIA, TW)
• En andere regelgeving (e.g. ATW, Wazo, Wet Cao, Arbowet, Wfw,
Wml, Pensioenwet, AOW, Anw… )
Rechten en plichten arbeidsovereenkomst:
Gezag
o Art. 7:610 en 660 BW
Gezag is een vaag begrip, dus er is wat speling in de interpretatie. Bij
sommige functies is het niet per se nodig dat je werkgever gezag gaat
uitoefenen door direct instructies te geven (zoals een docent in het
onderwijs). Bij vakkenvuller is er wel een ploegleider die gezag uitoefent.
De HR zegt: het hoeft niet per se te zijn dat je werkgever per se moet
vertellen wat je doet, maar je werkgever heeft de bevoegdheid om
instructies te geven. Dus hij heeft de bevoegdheid om te zeggen: jij doet
dit zo en ik wil dat je dit anders doet.
Verrichten van bedongen arbeid
o Art. 7:659 BW: persoonlijk
, Je moet werk uitvoeren: het verrichten van de bedongen arbeid. Dat wil
zeggen: moet je dat naar eigen inzicht doen of moet dat volgens bepaalde
richtlijnen? Dat hangt ervan af hoe een werkgever dat bepaalt.
Betalen loon
o Artt. 7:616-632 BW
Een situatie waarbij je niet werkt en wel loon krijgt: feestdagen,
verlofdagen, ziekte. Kan het zijn dat je wel werkt en geen loon krijgt? Ja,
als je baas in de financiële problemen zit.
Overige rechten en plichten
• Art. 7:654-7:658c BW: plichten wg
- Informatie, gezondheid, veiligheid wn, re-integratie
Art.7:659 – 7:661 BW: plichten wn
- Nakoming voorschriften, aansprakelijkheid
• Bijzondere bron: art. 7:611 BW
- Doorwerking grondrechten wn
- Nadere uitwerking andere rechten en plichten:
- Verzekeringsplicht, geheimhouding …
- …?
Bescherming van persoonsgegevens (AVG)
• Wettelijke grondslagen:
- Artikel 10 lid 2 en 3 Grondwet
- Artikel 8 Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
- Artikel 8 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
- Algemene Verordening Gegevensbescherming (2018)
- Eén systeem in de gehele Europese Unie
Horizontale grondrechten tussen werkgever en werknemer. Het Europees
grondrecht is makkelijker afdwingbaar. Er kan beroep worden gedaan op
de klassieke grondrechten, niet de sociale.
Doorwerking grondrechten
• Voorbeeld: privacy
• Wettelijke grondslagen:
- Artikel 10 lid 2 en 3 Grondwet
- Artikel 8 Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
- Artikel 8 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
- Algemene Verordening Gegevensbescherming (2018)
- Eén systeem in de gehele Europese Unie
