Talentgerichte ontwikkeling op
de basisschool
Een dynamische visie op leren en onderwijzen
Hoofdstuk 3: Een dynamische visie op talent
3.2 Wat is talent?
Volgens literatuur wordt talent gezien als een eigenschap of begaafdheid. In de oude visie van talent
wordt talent gezien als een eigenschap van een persoon die bij de een sterker vertegenwoordigd is
dan bij een ander. Volgens de theorie van complexe dynamische systemen ontwikkelt talent zich
daarentegen uit de interacties tussen de leerling en de ontwikkelings- en schoolcontext. Talent is een
eigenschap van het hele systeem. Talent wordt dus gezien als iets wat bij ieder kind aanwezig is en
door de juiste interactie met de omgeving tot uiting kan komen.
Er zijn verschillende visies op talent denkbaar, onder andere de:
Retrospectieve visie: neemt de beschrijving van het resultaat als uitgangspunt. Men kijkt
terug in de tijd: welke stappen hebben tot het eindresultaat geleid?
Prospectieve visie: pril gedrag wordt gevolg en de mogelijke trajecten vanuit deze startpositie
worden beschreven.
In dit boek wordt de volgende definitie aan talent gegeven: ‘het vermogen van een kind om tot hoge
ontwikkeling op een specifiek gebied te komen’. Talent is hierbij domein specifiek; het gaat over een
specifiek inhoudsgebied zoals bijvoorbeeld taal, rekenen, muzikale vaardigheden of kunst. Talent
wordt gekenmerkt door:
- Een hoog leerpotentieel.
- Het vermogen om aan de omgeving een hoge kwaliteit van ondersteuning en hulp te
ontlokken.
- Een grote diepte van verwerking.
- Constructie van nieuwe verklaringen en handelingen.
- Sterke betrokkenheid; neiging tot exploreren/ontdekken.
- Een positieve waardering voor de nieuwigheid van ontdekkingen.
Bij een normatieve benadering van het vergelijken van talent wordt een individuele leerling
vergeleken met een groep of groepsgemiddelde. Bij een ipsatieve benadering vergelijken we de
leerling met zichzelf; hierbij wordt gekeken naar onder welke omstandigheden de leerling optimale
prestaties laat zien.
, 3.3 Dynamisch denken over de ontwikkeling van talent: de
basisprincipes
De basisprincipes zijn:
1. Een leerproces verloopt iteratief. Hierbij is elk gedrag het gevolg van gedrag op een
eerder moment. Elke stap in een tijdreeks is het gevolg van alle voorgaande reacties in
het systeem.
2. Door de iteraties kan er een overgangstoestand van herorganisatie ontstaan. Dit wordt
ook veel transitie genoemd. Voorbeeld: een leerling kan door veel oefenen en herhalen
een soms sneller uitrekenen. In plaats van tellen kan het kind nu ook deels uit het
geheugen rekenen.
3. Leren verloopt niet lineair. Vaak is er niet alleen sprake van vooruitgang, maar ook van
steeds kleine terugvalletjes. Ook kan er sprake zijn van een sprong.
4. De prestaties van een leerling zijn vaak niet stabiel. De ene les kan een leerling goed
spellen, maar de andere les vertoont een leerling veel fouten. Dit wordt ook wel intra-
individuele variabiliteit genoemd.
5. Ieder kind heeft een ‘bandbreedte’/ ‘range’ aan prestaties. Omdat de prestaties van de
kinderen zo verschillen is het beter om de resultaten uit de drukken in een range in een
schematische weergave.
6. Prestaties zijn contextgevoelig. De prestaties van kinderen zijn afhankelijk van de directe
omgeving waarin ze plaatsvinden.
3.4 Talent als ‘opwaartse spiraal’
Ook talent ontwikkelt zich door iteraties, niet-lineair en in een concrete context. Talent is erg variabel:
leerkracht en leerling beïnvloeden elkaar. Omdat het proces alleen maar per stap bijgestuurd of
beïnvloed kan worden heeft het proces dus een zelf organiserend karakter; het ontstaat spontaan uit
interactie tussen partners in het proces. Als belangstelling voor een bepaald domein ondersteund
wordt ontstaat er een opwaartse spiraal: het kind zal zich gaan onderscheiden, ofwel: excelleren.
3.5 De talentdriehoek
Talent zit niet in een leerling, leerkracht of taak, maar in interactie tussen deze drie aspecten. Hierbij
is er sprake van pijlen die beide richtingen uitwijzen, en elkaar dus beïnvloeden. De volgende
driehoek is gebaseerd op de didactische driehoek van pedagoog Johann Herbart:
Leerling
Leerkracht Taak
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper debbiee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
