Samenvatting hoofdstuk 14: Kindermishandeling
14.1, inleiding
Nederland staat in de top twee van landen met de gelukkigste kinderen in de westerse wereld. Er
is echter een grote groep waarbij de opvoeding niet goed gaat. Kindermishandeling wordt
volgens jeugdzorg gedefinieerd als ‘elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of
gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere
personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of onvrijheid
staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te
worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel’. Het gaat dus
over slechte dingen die ouders doen en goede dingen die ouders niet doen. Er worden 5 vormen
van mishandeling onderscheidt: seksueel misbruik, fysieke mishandeling, emotionele
mishandeling, fysieke verwaarlozing en emotionele verwaarlozing.
14.2, historische achtergronden: een recent fenomeen?
Kindermishandeling gaat ver terug, onder andere omdat ideeën over de opvoeding constant
veranderen. Maar ook over ernstige gevallen zijn bewijzen gevonden van heel lang geleden. Zo is
er een kinderskeletje uit 400 na Christus gevonden die waarschijnlijk ernstig fysiek mishandeld is.
De reactie van de maatschappij is echter in de loop van de tijd veranderd. Zoals we er nu naar
kijken is dat gekomen door de casus van Mary Ellen Wilson uit 1874. Zij was toen een meisje van
8 jaar die ernstig mishandeld werd, waar haar buren uiteindelijk actie voor hebben ondernomen.
Het is echter ook een recent fenomeen, omdat er pas sinds de laatste decennia veel onderzoek
naar is gedaan. Inmiddels is er veel meer bekend over de voorkoming, mogelijke risicofactoren
en gevolgen van mishandeling.
Tot 2005 was er niet bekend hoeveel kinderen in Nederland slachtoffer waren van mishandeling.
Er is toen een schatting gemaakt van 50.000 tot 70.000 kinderen aan de hand van meldingen.
Later is aan iedereen die met kinderen werkt gevraagd of ze elk kind waarvan ze dachten of
wisten dat die slachtoffer was van kindermishandeling wilde rapporteren, dit was onderdeel van
het Nationale Prevalentiestudie Mishandeling (NPM). Die resultaten in combinatie met de
getallen uit 2005 concludeerde in een aantal van 107.000 kinderen, dat zijn er 30 per 1000. Na
vijf jaar is dit onderzoek opnieuw gedaan, toen kwamen er 119.000 kinderen uit, dat zijn er 34
per 1000. Wel meldde de NPM dat er meer kinderen waren die zelf aangaven slachtoffer te zijn
geweest, dat betekent dus dat er meer aandacht was onder de professionals.
Moeilijk aan dit soort studies is dat mensen die met kinderen werken niet alle gevallen van
mishandeling meekrijgen en dat vragenlijsten onder jongeren niet 100% betrouwbaar is, omdat
veel herinneringen uit de kindertijd worden vergeten. Daarom is het belangrijk om informatie te
halen uit verschillende bronnen, zodat het beeld zo volledig mogelijk is.
De gevolgen van kindermishandeling zijn niet alleen te zien tijdens of vlak na de mishandeling,
maar spelen vaak door tot in de volwassenheid. Uit een onderzoek van het summer camp
programm van het Mount Hope Family Center, waarin zowel mishandelde als niet mishandelde
kinderen allerlei activiteiten en metingen doen, is gebleken dat mishandelde kinderen vaker
problemen hebben op zowel internaliserend gebied (angst, depressie) als op externaliserend
gebied (agressie, antisociaal gedrag). Ook is gebleken dat slachtoffers moeite hebben met relaties
