samenvatting van tijdvak 4: de tijd van steden en staten havo. in deze samenvatting bevindt zich ook een begrippenlijst, en per paragraaf aangegeven welke kenmerkend(e) aspect(en) zich bevinden.
Geschiedenis de tijd van steden en
staten (1000 – 1500)
4.1 de opkomst van steden
Kenmerkend aspect: de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor
het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
Verstedelijking
Vanaf 1000 (11e eeuw) wordt West-Europa weer een agrarisch-urbane samenleving.
Dit houdt in dat een groot gedeelte van de bevolking nog steeds in de landbouw
werkt maar er zijn ook weer steden waar ambachtslieden werkten (nijverheid) en ook
waar handelaren leefden er was dus geld. De urbanisatie (verstedelijking) ging
eeuwen door, ook na de middeleeuwen.
Door welke oorzaken ontstonden weer steden?
Eind kwam aan de invasies en plundertochten van Vikingen en andere invallers,
werd het weer veilig om handel te drijven.
Handelaren vestigden zich op een gunstige plek, vaak aan een rivier. Daarna
kwamen er ook ambachtslieden wonen.
Boeren overschotten gingen produceren. Zo ontstond een aanbod dat boeren
verkochten in steden waar vraag was
Steden waren aantrekkelijk door hun welvaart en vrijheid; mensen konden er
ontsnappen aan de verplichtingen aan hun heer.
Handel en nijverheid
Handel vond niet alleen plaats op lokale markten, producten zoals specerijen, ijzer
en wijn werden over grote afstanden verhandeld.
Steden, edelen en vorsten hieven bij bruggen, op wegen en bij havens een speciaal
soort belasting, tol. Om voor hun gezamenlijke belangen op te komen, richtten
kooplieden verenigingen op. Deze hanzen hadden soldaten in dienst om leden op
handelsroutes te beschermen.
Een geldeconomie
Munten werden het belangrijkste betaalmiddel in het dagelijks leven. In Italië
ontstonden ook nieuwe handels- en betaalmethoden. Zo werden er bedrijven gesticht
waar mensen samen geld in staken. Sommige van deze compagnieën groeiden uit
tot grote handelsbedrijven.
Een andere vernieuwing was de wisselbrief voor handelaren die elkaar
vertrouwden. In Italië ontstonden ook de eerste banken. Handelaren gingen geld uit
lenen tegen rente. Omdat je als handelaar een rekening kon openen en geld kon
laten storten op een rekening van een andere handelaar, was het muntgeld niet meer
nodig door deze giro.
Begrippen
Aanbod
Wat iemand wil kopen
, Bank
Bedrijf dat geld bewaart, wisselt en uitleent
Compagnie
Bedrijf waarin mensen geld gestoken hebben
Giro
Betalingssysteem waarbij geld via een bank wordt overgemaakt
Hanze
Organisatie van samenwerkende handelaren
Rente
Vergoeding voor het lenen van geld
Specerij
Plantaardig smaakstof
Tijd van steden en staten
Vierde tijdvak (1000 – 1500)
Tol
Belasting voor het gebruik van een weg, rivier of brug
Urbanisatie (verstedelijking)
Het ontstaan en de groei van steden
Vraag
Wat iemand wil kopen
Wisselbrief
Brief waarmee handelaren konden betalen aan andere handelaren
4.2 de stedelijke burgerij
Kenmerkend aspect: de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende
zelfstandigheid van steden
Zelfstandige steden
Opkomst van de steden zorgt voor meer vrijheid. Voor onder andere de boeren.
Steeds meer boeren gaan naar de stad toe. Ze hoefde daar geen herendiensten te
doen en ze hoefden ook geen belasting meer te betalen aan de heer. Boeren die wel
op het domein bleven kregen ook voordelen, want ze hoefden minder herendiensten
te verrichten en hoefden minder belasting te betalen.
Ook burgers kregen meer vrijheid. Steden werden heel rijk door handel en ambacht.
Hierdoor kon de hoge adel belasting vragen aan de steden. De hoge adel mocht dat
maar daarvoor kregen de burgers wel stadsrechten (rechten die alleen golden voor
de burgers van die stad)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukmolenaar26. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,30. Je zit daarna nergens aan vast.
