College aantekeningen - Inleiding Politicologie
HC1: Introductie
Concept; algemeen verschijnsel, in woord/zin uitdrukken. Om te vergelijken, verklaren en
analyseren
Overheid; instituties en organisaties waarmee maatschappij bestuurd wordt, met autoriteit om
regels op te leggen en af te dwingen (desnoods met gelegitimeerd geweld)
Staat; wettelijke en politieke autoriteit over bepaald territorium en zijn bevolking, afgebakend
mbv geografische grenzen
Bestuur; proces waarmee beslissingen genomen en uitgevoerd worden, nadruk op rol die
andere organisaties dan nationale overheid spelen (EU, bestuur berust niet langer op
command-and-control)
Politiek systeem – kringloopmodel van David Easton
Wat is politiek?
Afhankelijk van perspectief;
> Technocraten; gaat om besturen, niet om politiek (Rutte ets)
> Populisten; gaat om wil van het volk (PVV ect)
> Pluralisten; verschillende waarden, belangen en opvattingen
Wat is een belang?
> Subjectief of objectief (Marxisten)
> Individueel of intersubjectief (verbonden aan maatschappelijke posities)
Easton
Politiek; gezaghebbende toedeling van waarden voor de samenleving. Dit zijn zowel
materiële, welvaart en gelijkheid-vrijheid waarden.
Past in zijn beschrijving van het politiek systeem (blz. 22)
Er is vaak een algemeen belang vs. strijd om macht
> Algemeen belang;
> Arendt; acting in concern to make the best of ourselves
, > Dahl; resolving inevitable conflict in a peaceful manner
Empirisch en normatief is ‘waarom zijn dingen zoals ze zijn’ en zou moeten zijn ‘wat is nodig
om het systeem mee democratisch te maken’
Politiek volgens boek
Proces van onderhandeling en strijd, waarin collectieve beslissingen genomen en uitgevoerd
worden
1. Collectieve activiteit (onderhandelen, concurreren)
2. Besluiten nemen
3. Bindend
Pluralisme
Diversiteit in belangen, waarden en opvattingen, wat idealiter in politiek tot
uitdrukking komt (lees 393)
> Overleg om diversiteit in belangen te garanderen is bijv SER, najaarsoverleg sociale
partners etc. Is een optelsom van individuele voorkeuren
> Verbonden met maatschappelijke positie, maar veranderbaar, met de rol van macht
> Dit was lang de visie van mainstream politicologen, zoals mensen in de media. Ging
om weldenkend sociaalliberaal deel, realistisch en idealistisch.
> Kritiek vanuit Marxisme en populisme
Institutionaliseren; organiseren, dus niet spontaan
Militaire Coup in Niger
1. Wat is een coup d’etat?
2. ECOWAS en Afrikaanse Unie
3. Relatie met Internationaal Recht
4. Autoritair vs democratisch systeem
Dit is hoe militaire regimes ontstaan. Het is een voorbeeld van het toenemend aantal
autoritaire staten.
Autoritaire staat (definitie blz 59)
1. Onderwerping aan autoriteit staat
2. Heersende elite
3. Sterk begrensd politiek pluralisme
4. Gecentraliseerde politieke controle
5. Oppositie niet getolereerd
6. Schendingen mensenrechten
Autoriteit; recht om te heersen en beslissingen te maken (volgens persoon of groep),
geaccepteerd door degenen die luisteren, het hebben van bepaalde bevoegdheid
Zweden is sterk democratisch, China is sterk autocratisch
Macht
> als relatie, power over iemand hebben; mogelijkheid van ene persoon/groep om te bepalen
, of vormen van acties van een ander - door overtuigen of druk, zonder geweld (dat wat
wij bekijken)
> als eigenschap van persoon, power to en capacity hebben
> Dimensies tabel 1.2
Dimensies van macht samengevat
1. Besluitvormingsmacht; wat wordt besloten en door wie
2. Beheersen van politieke agenda; wat wordt überhaupt besproken en wat komt niet aan bod
3. Controle uitoefenen over het denken (men kan instemmen met iets wat tegen hun belang in
gaat, hun denken wordt beïnvloedt)
Tweede dimensie van macht (wat op agenda komt)
> Niet zomaar observeerbaar of feitelijk
> Burgers en groepen zwijgen omdat ze US steel zien als machtige actor
> Machtsuitoefening berust ook op reputatie (denken dat iemand machtig is, of
belangrijk voor je levensonderhoud)
Onderzoek Robert Dahl
> Is pluralist
> Schreef ‘Who Governs’, in stad New Haven, Connecticut
> Macht die feitelijk uitgeoefend is
Hiervoor was onderzoek van Hunter, die keek naar machtsverdeling in Atlanta op meerdere
niveaus. Hij vond een lijst van invloedrijke mensen, waarvan hij hen reputatie bij bevolking
ging testen. Er bleek een economische elite te bestaan (bedrijven, zakenmensen en financiële
mensen) die bepaalt wat er gebeurt.
> Dahl zei; je moet kijken naar de feitelijke macht. Actor A heeft macht over B in zoverre dat
de uitkomst overeenkomt met zijn voorstel.
Definitie macht Dahl; A oefent macht uit over B, in zoverre dat A erin slaagt zijn eisen om te
zetten in maatregelen ten koste van realisering van eisen die B kenbaar gemaakt heeft.
> Beperkt zich tot besluitvorming en voorstel actor A en voorstel actor B + A heeft macht over
B in zoverre dat uitkomst overeenkomt met voorstel
Definitie van macht gaat om besluitvorming en observeerbaar gedrag (Manifest conflict)
Conclusie Dahl; New Haven is polyarchie, wat de best mogelijke benadering van democratie
is mits de leiders voldoende verantwoording afleggen en de bevolking responsief is.
Polyarchie; regering door velen (niet door allen)
Een ideaal kan zijn dat iedereen mee mag regeren en evenveel macht heeft.
Bachrach en Baratz (B + B) – kritiek op Dahl
- Schatschneider (1960) ‘mobilisation of bias’; bepaalde onderwerpen worden opgenomen,
andere worden uitgesloten
- ‘Non-decision’; zaken die van agenda afgehouden worden = manier van macht uitoefenen
- Naast bekijken van besluitvorming, ook naar totstandkoming van agenda kijken
