DEEL 1; PROBLEEMGEDRAG
Hoofdstuk 1 - Wat is probleemgedrag
Inleiding
Mate van ernst bij gedragsprobleem wordt bepaald door;
- Frequentie
- Duur
- Omvang; in welke situaties?
- Gevolgen
Hoe vaker, langer, uitgebreider en schadelijker het gedrag zich voordoet, hoe meer het
gedrag als een ernstig probleem wordt ervaren
Normaal – abnormaal
💡 Normaal gedrag; gedrag dat door veruit de meeste mensen wordt vertoond
• Minderheidsgedrag is niet per definitie slecht
• Meerderheidsgedrag is veelal gebaseerd op geldende gewoontes, bepaalde
waarden en sociale waarden, die van cultuur tot cultuur en van tijd tot tijd kunnen
verschillen
Aangepast - onaangepast
💡 Onaangepast gedrag; het onvermogen om dagelijks om te gaan met de
eisen die de omgeving stelt en met de stress die daaruit voortvloeit
• Principe gaat te veel uit van de ‘toevallig’ bestaande samenleving
• Onaangepastheid/ maladjustment volgens de Amerikaanse literatuur
o Onvermogen om persoonlijke relaties aan te gaan
o Geen rekening houden met rechten van anderen
o Zich niet houden aan de geldende regels en normen
o Niet in harmonie leven met de omgeving
o Gebrek aan sociale vaardigheden
o Tekort aan copingvaardigheden
Gezond - ziek
Belangrijke kenmerken voor psychische gezondheid (Jahoda, 1958)
- Een positieve houding tegenover jezelf
- In staat tot ontwikkeling en zelfactualisering
- Een harmonieuze integratie in de samenleving
- Een zelfstandig, onafhankelijk en autonoom optreden
- Een accurate perceptie van de externe omgeving
- Een adequate omgang met de directe omgeving
,In alle definities van psychische gezondheid keren de volgende begrippen steeds terug;
- Emotioneel welzijn; tevreden belangstellend
- Psychisch welzijn; positieve relaties met anderen, verantwoordelijkheid kunnen en
willen dragen, het dagelijks leven kunnen regelen
- Sociaal welzijn; zich deel voelen van een groter geheel en daarbinnen een bijdrage
leveren
Criteria voor psychosociale problematiek (Rosenhan & Seligman, 1989) (Esyenck, 1994)
- Lijden; angstige of depressieve gevoelens
- Disfunctioneren; niet langer om kunnen gaan met andere personen of niet meer naar
behoren het werk kunnen uitvoeren of de school kunnen volgen
- Onvoorspelbaar gedrag; ongecontroleerd gedrag en gedragingen die niet in
overeenstemming zijn met de situatie
- Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag; gedragingen die niet zijn na te voelen en
waarbij elke rationele overweging lijkt te ontbreken
- Aantasting van de geldende moraal; gedrag dat indruist tegen de geldende normen
en waarden
💡 Probleemgedrag; als ouders, leerkrachten en andere personen dit gedrag
beschouwen als strijdig met de door hen en samenleving gehanteerde normen
en regels en/ of wanneer deskundigen dit gedrag als problematisch
beoordelen op basis van valide kenmerken inzake psychische (on)gezondheid
Prevalentie van gedragsproblemen
Gedragsproblemen bij jeugdigen uit het basis en voortgezet onderwijs in Nederland (SDQ)
- Emotionele problemen; 18%
- Gedragsproblemen; 15%
- Hyperactiviteit; 29%
- Problemen met leeftijdgenoten; 15%
- Totale probleemscore (SDQ); 20%
o Bij jongens komen meer problemen voor. Geldt niet voor emotionele
problemen, die doen zich meer voor bij meisjes
Scholte & van der Ploeg (2017), SEV, ingevuld door leerkrachten
- Totaalscore SEV; 19%
- In dit onderzoek blijken jongens meer problemen te geven dan meisjes
o Meer in het Voortgezet onderwijs, vooral in het VMBO
Volgens YSR kampt ruim 21% van de jeugdigen met psychische problemen
- 14% zeer ernstig, hebben professionele hulp nodig
,Stabiliteit van probleemgedrag
- Geen verschillen tussen jongens en meisjes als het om de stabiliteit van het
probleemgedrag gaan
o Jongens wel meer vertegenwoordigd in de probleemgroepen
- Hoe ernstiger, hoe langer
- Geldt in mindere mate voor problemen als depressieve stemmingen en
angststoornissen
Gedragsproblemen gaan vaak samen met depressieve symptomen
- Maakt behandeling lastiger; met meerdere geconstateerde problemen rekening
houden
- Aan verschillende problemen ligt eenzelfde oorzaak en de problemen liggen min of
meer in elkaars verlengde
Hoofdstuk 2 - Classificaties van probleemgedrag
Inleiding
💡 Classificeren; het systematisch ordenen en groeperen van
probleemgedragingen op basis van gelijke eigenschappen en onderlinge
relaties
- Bedoeling is om de kern van de problematiek te vatten waarbij niet alleen rekening
wordt gehouden met de onderscheiden gedragsbeelden van de jeugdigen, maar
ook is gelet op het ontstaan van het beeld (etiologie) en op de implicaties van de
interventies (behandeling, prognose)
Voordelen classificeren
- Bevorderen onderlinge communicatie collega’s
- Goede indeling van probleemgedragingen dat niet alleen naar uiterlijke symptomen
van de problematiek kijkt
- Kan wetenschappelijk onderzoek verder brengen
Nadelen classificeren
- Stigmatiserende werking die uitgaat van de labels waarmee de categorieën worden
benoemd
- Individuele problematiek wordt te veel uit het oog verloren
- Geringe scherpte van de categorieën, te weinig onderscheidend
- Classificaties zeggen alleen iets over het actuele toestandsbeeld en weinig/ niets
over het bestaan en behandeling
, Verschil classificeren en diagnosticeren
- Diagnostiek; bepaald beeld van de problematiek van de jeugdige te verkrijgen
o Men maakt gebruik van de categorieën die in classificatiesystemen zijn
ondergebracht, maar wordt op individueel niveau een verklaring gezocht
waarop interventie kan worden afgestemd
De klinische benadering
De stroming die zich het langst bezighoudt met het systematisch indelen van uiteenlopende
psychische problemen
Het-GAP systeem
- Group for the Advancement of Psychiatry; classificatiesysteem dat 10
hoofdcategorieen bevat
- Systeem beoogt alle voorkomende problemen in een van de categorieën onder te
brengen
- Globale clusters
Gezonde reacties; het intellectueel, sociaal, Psychotische problemen
emotioneel, persoonlijk, adaptief en psychosociaal
functioneren van het kind bezien in relatie tot
eventuele ontwikkelings- en situationele reacties
Reactieve problemen; problemen die resultaat zijn Psychofysiologische problemen; problemen die
van ongunstige situationele factoren voortvloeien uit de interactie tussen somatische en
psychologische factoren
Fase-typische problemen; hangen sterk samen met Hersenbeschadigingen; problemen hebben
de ontwikkelingsfase waarin het kind zich bevindt betrekking op stoornissen in de oriëntatie, de
en stijgen uit boven de normale variatie aan beoordeling, het geheugen en andere cognitieve
problemen die men mag verwachten functies
Neurotische problemen Geestelijke achterstand; problemen die betrekking
hebben op een evident laag intellectueel
functioneren en gepaard gaan met
aanpassingsvermogen
Psychopathiforme problemen Andere problemen
Het DSM-systeem
- Eerst uitsluitend voor volwassenen, daarna een aparte categorie gewijd aan
psychische en sociale gedragsproblemen bij kinderen en adolescenten
- Multi-axiale benadering; de diagnosticus kan de problemen op meerdere aspecten
beschrijven zodat er een zo volledig mogelijk beeld van het functioneren ontstaat
As i Klinische syndromen die bedoeld zijn om stoornissen vast te leggen, waarvan
de symptomen niet onderdeel zijn van persoonlijkheidsstoornissen en
ontwikkelingsstoornissen
As ii Persoonlijkheidsstoornissen en ontwikkelingsstoornissen
As III Lichamelijke stoornissen en ziektes
As IV Ernst en aard van de psychosociale stressfactoren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wieringamaaike. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.