Werkgroep 1 PNP1 Docent: Maurice Heemels
Student: Jelle Sangers
Hoofdstuk 13 uit: John P. McKay, A history of Western Society, 2017.
The Early Reformation
- Door geheel 16e eeuws Europa heerste er ontevredenheid over de Katholieke kerk.
o Maarten Luther vond hierdoor publiek voor zijn nieuwe ideeen en al heel snel, door de
uitvinding van de drukpers, had een groot deel van Europa de banden met de
Katholieke Kerk verbroken.
The Christian Church in the Early Sixteenth Century
- In de vroege 16e eeuw waren de Europeanen zeer gelovig
o Een groot deel van zowel tijd als inkomen werd gespendeerd aan de Katholieke Kerk
o Toch waren ook velen kritisch op de kerk, mede door:
Het conflict tussen de paus en Duitse keizer Frederik II
// Frederik stelde zijn kruistochten uit en werd geexcommuniceerd,
later viel de paus zijn landen binnen. Later viel Frederik Italië binnen
en probeerde de paus om te werpen, hiervoor werd hij een tweede
keer geexcommuniceerd.
Babylonische gevangenhouding
// De paus en kardinalen vluchtten door onvrede naar Avignon en weg
van Rome
Grote schisme
Schisme tussen Orthodoxe en Katholieke Kerk ca. 1000 AD
Sommigen gingen, al een eeuw voor Luther, zo ver om te vragen voor
reformaties (Bohemie met Johannes van Praag)
o De kritiek ging vooral om:
De immoraliteit van geestelijken
Vragen voor teveel geld, misbruik maken van hun positie, dronken
zijn, waren ook niet celibaat
De onwetendheid van geestelijken
Het voorlezen van Latijn zonder de betekenis te weten
Het niet in het dorp aanwezig zijn, bijvoorbeeld door pluralisme
Het pluralisme (houden van meerdere functies) van geestelijken
Gevolg dat ze nooit alle taken van een functie uit konden voeren
Priesters betaalden lagere geestelijken een deel van hun inkomsten
om bij hun dorpjes langs te gaan
Simonie
Continue corruptie bij de kerk, waardoor er op belangrijke kerkelijke
posities geen personen zaten die van God waren, maar vooral adel.
Het commisioneren van kunstwerken
Dure kunstwerken waarop de paus zelf te zien is
o Ook was er kritiek bij steden
Geestelijken hoefden geen belasting te betalen en niet te vechten
Dit terwijl de gebouwen van geestelijken vaak veel ruimte in de stad
bewerkstelligen.
Steden wilden zeggenschap in het benoemen van geestelijken in plaats van dat
dit in Rome gebeurt
Immuun tegen wereldlijke rechtspraak
o Kritiek uitte zich oraal en schriftelijk (door de drukpers)
Plaatjes voor diegenen die niet konden lezen
, o In de 16e eeuw neemt de roep om te hervormen sterk toe door de sterk gegroeide
resentie tegen de kerk
Maarten Luther
- Vroege jaren
- Maarten Luther bekreeg een master’s en was van plan de rechtsgeleerdheid in te gaan. Echter
besloot hij de Augustijnse monnikorde in te gaan. Later bemachtigde hij een doctoraat in
theologie.
- Tegelijk dat Luther bezig was als professor kwamen er aflaten op de markt
- Luther schreef theses over de aflaten en uitte zijn zorgen hierover. Later werden ze, eerst in
het Latijn, daarna in Duits, geprint en verspreid over heel Europa.
- Luther moest naar Rome komen maar nam zijn woorden niet terug.
- Later organiseerde Karel V een rijksdag in Worms en bood Luther te komen om zijn woorden
terug te nemen. Dit deed hij wederom niet.
o De Saksen sloten zich bij Luther aan, voor eigen gewin
Protestant thoughts
- Buiten Luther was er ook een belangrijke reformist, de Zwitserse Ulrich Zwingli
o Zwingli was ervan overtuigd dat de belangrijkheid lag in de geschriften.
- Uiteindelijk kwam de naam Protestant symbool te staan voor diegenen die in protest waren
tegen de katholieke kerk
- Protestanten waren het eens over een aantal dingen
o Hoe moet een persoon gered worden?
Redding komt door alleen het geloof, niet door de mens komt redding, enkel
door God.
o Waar ligt de religieuze autoriteit?
Alleen in de Bijbel
o Wat is de kerk?
De kerk is voor iedereen, een gemeenschap van gelovigen, niet het instituut
zelf
o Wat is the hoogste vorm van Christelijk leven?
Iedereen moet God dienen op zijn/haar manier
o Een ding waren ze oneens; Eucharist
Luther geloofde dat Christus aanwezig was in de vorm van brood en wijn,
maar niet door de priesters doende
Zwingli geloofde dat Christus wel aanwezig was, maar niet in de vorm van
brood en wijn maar gewoon beetje rondzweefde ofzo.
The appeal of Protestant Ideas
- Waarom had Luther zo’n succes?
o Het geloof simpeler maken
o Drukpers
o Luthers vaardigheid met woorden
o Duitse taal
o Overnemen van katholieke bezittingen
- Luther en Zwingli snapten dat het belangrijk was de ideeen de politiek in te brengen, ze
werkten beiden samen met steden om de reformatie te laten bestaan
The radical reformation and the German Peasants’ War
, - Hoewel Luther en Zwingli samenwerkten met de politieke authoriteiten was niet iedereens zo
sociaal
o Groepen in Nederland, Zwitserland, en Duitsland waren wat radicaler en lieten zich
opnieuw dopen, en leefden in communistische groepen
o Een groep nam de stad Munster in en uiteindelijk werden de radicalen niet meer
lieflijk gezien, echter insprireerden zij wel anderen, zodoende de Quakers, Baptists en
Congregationalists.
o Radicalen riepen niet alleen voor religieze verandering, maar ook voor sociale,
bijvoorbeeld toen de oogst was mislukt in 1523 en 1524 en dat de radicalen eisten
voedsel van de nobiliteit
o Luther was het aanvankelijk eens met het volk, maar wilde opstanden tegengaan.
Uiteindelijk schreef hij zelfs een stuk tegen het volk en spoorde hij aan het ‘stelende’
volk te doden.
o Luther was van mening dat het volk niet tegen de vorst in opstand moet komen
o De opstanden waren niet alleen door religieuze motieven opgezeten, maar ook door
sociale en economische motieven
Marriage, sexuality and the role of women
- Luther en Zwingli waren het eens dat celibaat zijn ondergeschikt staat aan het huwelijk en zij
huwden snel.
o Hun vrouwen moesten snel een rol vullen, opdat zij niet louter bekend zouden staan
als bijvrouw van de priesters
o Een proper huwelijk was een wat de spirituele gelijkheid (=gelijkwaardige denkwijze)
tussen vrouwen en mannen reflecteerde en de sociale hiërarchie tussen de mannelijke
autoriteit en de vrouwelijke onderdanigheid benadrukte
- Er wordt ook verder benadrukt dat in de sociale hierarchie de man het overwicht heeft, en de
vrouw onder de man staat.
- De Protestanten zagen het huwelijk als een remedie voor menselijke zwaktes
o De eindoplossing voor huwelijke problemen werd uiteindelijk een scheiding, iets wat
de Protestanten, in contrast met het Katholicisme, toestonden
o Omdat huwelijk werd gezien als oplossing voor de lust werd prostitutie in Protestantse
steden verboden
o Veel nonnen verlieten hun klooster en veel ongehuwden werden verdacht aangekeken
omdat huwelijk zo ontzettend belangrijk was voor de Protestanten
o Aanvankelijk werden veel vrouwen van de bovenlaag van de samenleving nonnen,
maar later was het huwelijk bijna de enige optie voor Protestantse vrouwen.
- Verder is het belangrijk te noteren dat het Protestantisme langdurend succes had in
gedecentraliseerde landen zoals Duitsland, in landen als Frankrijk en Spanje had de
Protestanse Hervorming minder succes.
The rise of the Habsburg Dynasty
- Door het uithuwelijken van zoons en dochters groeide de Oostenrijkse familie, de
Habsburgers, uit tot een heel groot rijk, het rijk omvatte o.a.: Oostenrijk, Spanje, veel Duitse
staten, Nederland, en Bourgondië.
- Opa en oma aan moeders kant waren koning en koningin van Spanje
Religious wars in Switzerland and Germany
- Een religie anders dan de staatsreligie was een gevaarlijke politieke kracht
