1
1
2
3
4
5 De samenhang tussen de attitude, waargenomen norm en waargenomen
6 gedragscontrole en de intentie van uitgaanders in Nederland om
7 gehoorbescherming te dragen
8
9
10 Open Universiteit
11
12
13 Onderzoekspracticum cross-sectioneel onderzoek
14 Cursusrun: PB0812212244
15 Examinator: Mira Duif
16
17 Inleverdatum:
18 Studentnummer:
19 E-mailadres student:
20 Originele bestandsnaam dataset: PB0812212244---party-panel-17.1---epw.sav
21
22
23 Dit document mag wel worden gekopieerd en gewijzigd, maar niet worden verkocht.
24 Op afgeleide documenten moet dezelfde licentie worden toegepast:
25 ook afgeleide documenten mogen niet worden verkocht.
26 Zie voor meer informatie https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.nl
27 Deze tekst en het logo erboven mogen niet worden verwijderd of gewijzigd.
,2
28 Abstract
29 Steeds meer mensen lopen risico op blijvende gehoorschade als gevolg van
30 blootstelling aan te luide muziek tijdens het uitgaansleven. Het gebruik van oordoppen
31 met muziekfilter is effectief gebleken in het voorkomen van gehoorschade. Omdat
32 gehoorschade grote impact heeft op de kwaliteit van leven, is het van belang de
33 determinanten in kaart te brengen die bijdragen aan het dragen van oordoppen tijdens
34 het uitgaan, om effectieve interventies te ontwikkelen. In huidige studie is de Reasoned
35 Action Approach toegepast als theoretisch raamwerk, met als onderzoeksvraag:
36 ‘Hoeveel variantie verklaren attitude, waargenomen norm en waargenomen
37 gedragscontrole van de intentie om gehoorbescherming te dragen tijdens het uitgaan?’
38 De steekproef bestond uit 208 uitgaanders in Nederland met een gemiddelde leeftijd van
39 27 jaar (SD 8.0). Er werd gebruik gemaakt van een cross-sectioneel design, waarbij door
40 middel van een online vragenlijst de directe maten van intentie, attitude, waargenomen
41 norm en waargenomen gedragscontrole werden gemeten. De vraagstelling werd
42 beantwoord door middel van een multipele regressieanalyse en bivariate correlaties,
43 waarbij alle drie de determinanten significant samenhingen met de intentie om
44 gehoorbescherming te dragen en samen 59% variantie van de intentie verklaarden. De
45 RAA determinanten lijken dus geschikt om interventies op te richten in de preventie van
46 gehoorschade als gevolg van blootstelling aan luide muziek, waarbij met name de
47 houding ten opzichte van het dragen van gehoorbescherming een sterke samenhang met
48 iemands intentie vertoont. Vervolgonderzoek dat voortbouwt op huidige studie wordt
49 aanbevolen om de overtuigingen en sociaal-demografische gegevens in kaart te brengen,
50 om gerichte interventies te kunnen ontwerpen.
51
52 Keywords: gehoorbescherming, Reasoned Action Approach
53
,3
54 De samenhang tussen de attitude, waargenomen norm en waargenomen
55 gedragscontrole en de intentie van uitgaanders in Nederland om
56 gehoorbescherming te dragen
57 Onderbouwing relevantie
58 Steeds meer mensen lopen risico op gehoorschade (Hijmans, 2020). In midden-
59 en hoge inkomensladen worden volgens de World Health Organisation (WHO) bijna 40%
60 van de mensen tussen de 12 en 35 jaar blootgesteld aan mogelijke schadelijke
61 geluidsniveaus in het uitgaansleven. De WHO (2021) schat dat wereldwijd ruim een
62 miljard jongeren als gevolg hiervan risico loopt op gehoorverlies. Door langdurige en/of
63 frequente blootstelling aan te hoge geluidsniveaus kan er blijvende gehoorschade
64 ontstaan (Dillard et al., 2022), wat een grote impact heeft op de kwaliteit van leven
65 (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2022). In 2018 werd het maximale
66 geluidsniveau op concerten en festivals in Nederland vastgesteld op 103 dB per
67 kwartier. Hierbij wordt er echter vanuit gegaan dat bezoekers oordoppen dragen, die 15
68 dB van dit niveau dempen (Hijmans, 2020). De uitgaansbranche in Nederland heeft een
69 convenant gesloten met de overheid om te voorkomen dat toegestane niveaus van de
70 muziek overschreden worden (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2022).
71 Naast verlaging van het geluidsniveau, adviseert de commissie om ook prioriteit te
72 geven aan het gebruik van gehoorbescherming. Het gebruik van oordoppen met
73 muziekfilter is in een Nederlandse studie effectief gebleken in het voorkomen van
74 tijdelijk gehoorverlies na blootstelling aan harde muziek op festivals en concerten
75 (Ramakers et al., 2016). Uit een pilotstudie in Nederland (Zweet & De Regt, 2019) blijkt
76 echter slechts 6% van de jongeren die uitgaan zichzelf te beschermen door oordopjes te
77 dragen.
78 Omdat gehoorproblemen onomkeerbaar zijn, is het volgens Ramakers et al.
79 (2016) van belang dat mensen hun gehoor beschermen voordat ze symptomen ervaren.
80 Preventieve campagnes kunnen bijdragen aan positieve gedragsverandering met
81 betrekking tot het voorkomen van gehoorschade. Zo zorgde een campagne van de
82 overheid in België, gericht op het overbrengen van kennis over de schadelijke effecten
83 van recreatielawaai en het gebruik van gehoorbescherming, voor een toename van
, 4 4
5
84 negatieve attitudes ten aanzien van lawaai en positieve attitudes ten aanzien van
85 gehoorbescherming (Gilles & Van de Heijning, 2014). Keppler et al. (2015)
86 concludeerden dat een gehooreducatieprogramma voor jongvolwassenen resulteerde in
87 een afname van blootstelling aan lawaai en een (lichte) toename in het gebruik van
88 gehoorbescherming. Weichbold & Zorowka (2007) hebben echter geen verschil
89 gevonden in het gebruik van oordopjes, een jaar na een gehoorvoorlichtingscampagne.
90 Om een interventie effectief toe te kunnen passen, is inzicht in de oorzaken van
91 risicogedrag noodzakelijk, zodat gericht bepaald kan worden wat nodig is om gedrag te
92 veranderen. Het in kaart brengen van determinanten kan bijdragen aan preventie van
93 gehoorschade, met als doel risicovol gedrag (blootstelling aan lawaai zonder
94 gehoorbescherming) te reduceren en gezondheid bevorderend gedrag (het dragen van
95 gehoorbescherming) te stimuleren.
96 Theorie
97 Veel gezondheidsgedrag is beredeneerd: gedrag waar mensen bewust over
98 nadenken. De ‘Reasoned Action Approach’ (RAA) van Fishbein & Ajzen (2010) is een
99 veel gebruikte theorie om algemeen gezondheidsgericht gedrag te verklaren en te
100 veranderen (Yzer, 2017). Volgens de RAA wordt gedrag bepaald door de intentie van
101 mensen. Zo zullen mensen gehoorbescherming dragen, wanneer zij de bewuste intentie
102 hebben oordopjes in te doen bij het uitgaan. De redenen waarom mensen de intentie
103 hebben om gedrag al dan niet uitvoeren, verschilt echter van persoon tot persoon
104 (Peters, 2018). Uit het onderzoek van Gilles & Van de Heijning (2014) bleek dat een
105 negatieve houding ten opzichte van lawaai bijdraagt aan hoger gebruik van
106 gehoorbescherming, maar met name bij jongeren zou ook de mening en het gedrag van
107 belangrijke anderen een rol spelen om al dan niet oordopjes te dragen (Slot, 2019;
108 Widén, 2013). De RAA houdt rekening met zowel deze ‘interne’ als ‘externe’ factoren om
109 de intentie van gedrag te voorspellen. Toepassing van de RAA is dan ook zeer geschikt
110 om de determinanten in kaart te brengen die kunnen bijdragen aan de intentie om
111 gehoorbescherming te dragen bij blootstelling aan lawaai tijdens het uitgaan, ten einde
112 gehoorschade te voorkomen.
6
