Opvoeding en Maatschappij
Hoorcollege 1
Onderwerpen:
- Hervormingen in de steun bij opgroeien en opvoeden
- Achterliggende pedagogische discussies
1. Hervormingen in de steun bij opgroeien en opvoeden
Jeugdhulp = Alle vormen van hulp, variërend van licht en ambulant tot intensief en
specialistisch. 1 op de 10 kregen in 2022 een of meerdere vormen van jeugdzorg in NL
Jeugdzorg = Verzamelnaam voor jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering
Jeugdwet Sinds 2015. Bestuurlijke verantwoordelijkheden gedecentraliseerd naar
gemeenten, met het doel tekortkomingen aan te pakken. Inhoudelijke overweging was
transformatie. Verschillende transformatiedoelen:
- Preventie en uitgaan van eigen mogelijkeden
- Demedicaliseren, ontzorgen en normaliseren
- Tijdig passende hulp
- Eén gezin, één plan, één regisseur
- Meer ruimte voor professionals
Transitie = verandering van structuur
Transformatie = verandering van inhoud
2012 Adviesrapport over ‘ontzorgen’ en ‘normaliseren’
Gezinnen hebben vragen over opvoeding. Vaak komen ze daar uit, al dan niet met
ondersteuning (uit eigen of professionele omgeving). Soms is meer professionele
ondersteuning nodig. Opvoedvragen groeien te snel uit tot opvoedproblemen.
Oplossing: eerstelijns gezinszorg versterken o.b.v. de principes ontzorgen en
normaliseren.
Ontzorgen = Versterken van veerkracht jeugdigen en ouders, en het activeren en benutten van
hun sociale netwerken.
Normaliseren = Tegengaan van onnodig problematiseren en etiketteren.
Beleid was te veel gericht op veiligheid, niet op gezin. Is te verklaren vanuit een
samenleving waarin afwijkend gedrag en risico’s steeds minder geaccepteerd zijn. Er
is een neigen tot problematiseren (pathologiserende trend): labelen / diagnostiseren,
want dat geeft toegang tot zorg.
Zorgbril moet wat vaker afgezet worden: van labeltaal naar ondersteuningsbehoeften. Wat
heeft een kind nodig?
2. Achterliggende pedagogische discussies
Identiteit of defect? Hangt af van de definitie van ‘afwijking’.
Klinisch (medisch) model Afwijkingen zijn stoornissen, die het kind beperken. Deze
moeten verholpen worden.
Humanist vision: het lijden van individu moeten we verlichten met de mogelijkheden
die we hebben.
,Acceptatie (identiteits-) model Afwijking is een identiteit, en moet geaccepteerd worden
in de samenleving.
Social vision: diversiteit hoort bij samenleving
! Normaliseren volgens Solomon (afwijkingen fixen, klinisch model) is geen normaliseren
volgens RMO (niet onnodig problematiseren, etiketteren, acceptatie model).
Solomon (p 223) – “Voorkomen dat er een bepaald type mens geboren wordt, betekent een
devaluatie van dat type.” Voorstanders van prenatale screening en abortus zien
Downsyndroom als iets dat geëlimineerd moet worden.
NIPT Niet Invasieve Prenatale Test
Kan al vanaf 10 weken, steeds meer ouders doen het (55% in 2021).
, Hoorcollege 2 – Het kind als cultuur historische constructie (Willem Koops)
Philip Ariès
Discontinuïteits-hypothese In de middeleeuwen geen onderscheid kind-volwassene; na
middeleeuwen wel.
Veranderingshypothese (continuïteit) Vanaf het einde der middeleeuwen een continue
toename van kinderlijkheid, of: infantilisatie (= toename van de duur van het
kinderlijk stadium).
Aan de schilderijen van Maria en Jezus door de jaren heen kun je zien dat het kindje steeds
schattiger en kinderlijker wordt afgebeeld.
Jean Jacques Rousseau
Heeft gezorgd dat er een versnelling optrad in de ‘kinderlijkheid’ van kinderen.
In de 18e eeuw ontstond er dankzij hem een overdaad aan ‘kinderlijkheid’, te zien in
schilderijen.
Volgens Willem heeft Philip geen goede steekproef genomen uit de Europese schilderijen.
Criminelen worden vaak afgebeeld met een klein hoofd en een extra grote snuit.
Neotony = Rates of development slow down and juvenile stages of ancestors become adult
features of decendents. We worden steeds kinderlijker over de eeuwen heen. Lijkt op
de biologische neotonie, maar deze culturele neotonie gebeurt in veel kortere tijd.
Hoe kinderen afgebeeld worden op schilderen etc.
Geschiedenis van de pedagogiek:
1. Klassieken
Montaigne: Stoppen met kinderen blootstellen aan volwassen literatuur,
kinderen moeten iets van de wereld leren.
Locke: Kinderen zijn onbeschreven blad. Behaviorisme (nurture).
Rousseau: Ingewikkelder dan Locke; kind lijkt onbeschreven maar je
moet wel rekening houden met de natuurlijke ontwikkelingsfasen,
weten of kind eraan toe is. Humanistische psychologie (nature).
2. Filantropijen Waren aan school verbonden, genaamd filantropimon. Probeerden in
scholen Rousseau te volgen. Zijn boek, Emile, had 5 delen. In eerste 4 wordt
beschreven hoe kinderen zich ontwikkelen, waaronder moraliteit. (5 ging als
enige over meisjes, nu schandaal).
Basedow:
Fröbel: Stichter kleuterschool
Herbart: Grote 19e eeuwse pedagoog, wilde dat onderwijs zo ingericht werd
dat de ontwikkelingsfasen van Rousseau zouden aansluiten.
3. Reform-pedagogiek Vier nog steeds bestaande vormen van onderwijs, die nog
steeds ‘vernieuwingsonderwijs’ worden genoemd.
Steiner:
Montessori: Montessorischolen
Petersen: Jenaplanschool
: Daltonschool
Stearns
Modernization model:
