Kleine samenvatting:
Geschiedenisdidactiek, handboek voor de vakdocent.
Auteurs: A. Wilschut, D. van Straaten en M. van Riesen.
Druk: 2e druk, 2013.
Uitgever: Couthino.
,Inhoud
De opbouw van het boek. ....................................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1: De betekenis van geschiedenis onderwijs. ........................................................................ 4
Hoofdstuk 2: Geschiedenis leren............................................................................................................. 5
Hoofdstuk 3: Het perspectief van de leerling.......................................................................................... 7
Hoofdstuk 4: De teksten. ......................................................................................................................... 8
Hoofdstuk 5: Het stilstaande beeld. ........................................................................................................ 9
Hoofdstuk 6: De verhalen...................................................................................................................... 10
Hoofdstuk 7: Bewegend beeld en geluid. ............................................................................................. 11
Hoofdstuk 8: Geschiedenisonderwijs en ICT. ........................................................................................ 12
Hoofdstuk 9: Geschiedenis buiten de school, omgeving en musea. ..................................................... 13
Hoofdstuk 10: Het maken van keuzes. .................................................................................................. 14
Hoofdstuk 11: De instap. ....................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 12: Docent gestuurde werkvormen. .................................................................................... 16
Hoofdstuk 13: Het verwerken. .............................................................................................................. 18
Hoofdstuk 14: Evalueren. ...................................................................................................................... 19
2
,De opbouw van het boek.
Deel 1: De fundamenten.
Hoofdstuk 1: De betekenis van het geschiedenisonderwijs.
Hoofdstuk 2: Geschiedenis leren.
Hoofdstuk 3: Het perspectief van de leerling.
Deel 2: Het bouwmateriaal.
Hoofdstuk 4: Teksten,
Hoofdstuk 5: Stilstaand beeld,
Hoofdstuk 6: De verhalen,
Hoofdstuk 7: Het bewegende beeld en geluid,
Hoofdstuk 8: Geschiedenisonderwijs en ICT,
Hoofdstuk 9: Geschiedenis buiten de school, omgeving en musea.
Deel 3: Het bouwwerk.
Hoofdstuk 10: Keuzes maken,
Hoofdstuk 11: De instap,
Hoofdstuk 12: Docent gestuurde werkvormen,
Hoofdstuk 13: Het verwerken,
Hoofdstuk 14: Het evalueren.
3
, Hoofdstuk 1: De betekenis van geschiedenis onderwijs.
Dit hoofdstuk beschrijft een zoektocht naar de betekenis die geschiedenis voor leerlingen kan
hebben. De zoektocht begint met na te gaan wat historisch denken precies is. Als geschiedenis
betekenis en nut kan hebben voor leerlingen, dan zal dat immers samenhangen met de specifieke
kenmerken van het vak.
Vervolgens wordt besproken hoe geschiedenis in de samenleving vaak wordt gebruikt. Misschien is
dat ook een manier om de betekenis en de zin van het vak te achterhalen. Tenslotte wordt
ingezoomd op het concrete curriculum van het geschiedenisonderwijs: Hoe kan dat zodanig worden
georganiseerd dat maximale kansen ontstaan voor betekenisvol onderwijs?
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
De westerse manier van denken is het hebben van besef bij een breuk. De kenmerken hierbij
zijn:
- Chronologie en periodisering,
- Realiteit bewustzijn (feit of fictie),
- Historische distantie (“wij”),
- Tijdgebondenheid, anachronisme en onvoorspelbaar.
De betekenis van de westerse manier van denken is:
- Dat de mythevorming wordt bestreden,
- Men staat open voor veranderingen, als een historicus een andere manier van indeling
vindt dan staat men op voor de eventuele verandering van indeling.
De functies van geschiedenis.
- Moreel pragmatisch: Er kan worden geleerd van het verleden,
- Staatsburgerlijk: Het vormen van een natie, het “wij gevoel”.
- Identiteitsvormen: De eigen identiteit uit het verleden zoeken,
- Kritisch analytisch: Het tonen van respect, daarnaast wordt er gewezen op de normen &
waarden uit die tijd.
Betekenisvol geschiedenis onderwijs: De leerlingen zien in dat de geschiedenis te maken heeft met
hun huidige samenleving en verkrijgen inzicht in het menselijke bestaan.
Het Duitse model: Het onderdeel van de natie vorming moeten worden weg gelaten!
- Het verklaren van verschijnselen,
- De analogieën aangaan,
- De rol van traditie en mythe vorming,
- De veranderingen,
- Inzicht verkrijgen in (het ontstaan van) de mensheid,
- De waarschuwing voor te snelle generalisatie,
- Zicht op het handelen.
Angelsaksische didactiek:
- De aanpak telt,
- Het gebruik van de methode,
- De aandacht voor de vaardigheden en het aanleren hiervan.
4
