Samenvatting
samenvatting hoor- en werkcolleges Straf(proces)recht I
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Deze samenvatting behandeld alles van zowel de hoorcolleges als de werkgroepen van Straf(proces)recht I uit de B2.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 128 pagina's
Voorbeeld 4 van de 128 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting tentamen Straf(proces)recht I(SEM1 V)
Introductie formeel strafrecht en structuur WvSv
Formeel strafrecht: Het formele schrijft de procedure voor waarlangs het materiële recht dient te
worden gehandhaafd.
Bronnen formeel strafrecht:
Wetboek van Strafvordering (WvSv)
Bijz. wetten, bijv: Opiumwet (OW) en Wet Wapens en Munitie (WWM)
C.A. = Cum Annexis = met bijbehoren (aanverwante wetten)
WvSv heeft 6 boeken:
1. Algemene bepalingen: alles wat voorafgaat aan de rechtbank.
2. Strafvordering in eersten aanleg: Wat moet er met een zaak gebeuren?
3. Rechtsmiddelen: Wanneer de OvJ of de advocaat het niet eens is met de uitspraak.
4. Enige rechtsplegingen van bijzondere aard: Speciale gevallen, bijv. jeugdigen.
5. Internationale en Europese strafrechtelijke samenwerking: ook in aanverwante wetten.
6. Tenuitvoerlegging: na de gehele afhandeling van de zaak.
Hoorcollege week 1: Inleiding: Doel en aard strafproces
Actualiteiten
1. Modernisering van het Wetboek van Strafvordering (Kamerstukken II 2022/23, 36327, nr. 2).
2. Parlementaire verkenning versterking strafrechtsketen (Kamerstukken II 2022/23, 29279, nr.
804, bijlage): Dit kan door de kamer ingezet worden om een beter beeld te krijgen in
bepaalde vraagstukken.
3. Innovatiewet strafvordering (art. 553-575 Sv): o.a. pilot voor slachtoffer-dader gesprekken,
oftewel mediation.
4. Experimenten met verkorte procedures (STMK en procesafspraken): n.a.v. onvoldoende
capaciteit. STMK = snelle toekomstige meervoudige kamer. Dus een instrument ter
versnelling. Anderzijds een instrument om problemen die verdachten hebben beter te
gemoed te komen. Een ander instrument is het maken van procesafspraken: afspraken tussen
de verdediging en het OM over de afdoening van de zaak. Een alternatieve zaak om de zaak
af te doen, waarbij wél een rechter in het spel is. Zoals een afdoeningsvoorstel bij de rechter.
5. Experimenten met het versterken van het probleemoplossend vermogen strafrechtspraak
(bijv. wijkrechtspraak): Ziet niet op de versnelling, maar op de verbetering.
Doelen van het strafproces
Toepassing van het materiële strafrecht: we proberen via het strafprocesrecht de doelen van
het materïele strafrecht tot uitdrukking te brengen, oftewel proberen tot strafoplegging te
komen. Sommigen vinden dat dit het primaire doel is, maar het strafproces heeft ook een
zelfstandige waarde. De waarheid moet namelijk naar boven komen.
Waarheidsvinding: Dit is niet-absoluut, omdat er ook andere doelen nagestreefd worden. We
willen namelijk ook tot bestraffing komen.
Gerechtigheid: Genoegdoening voor het slachtoffer door de dader te vinden.
Rechtszekerheid: Dit kan weer doorbroken worden door bijv. herziening.
, Rechtsbescherming: Bescherming tegen bijv. de staat. Je mag een bevoegdheid bijv. alleen
inzetten bij een bepaalde verdenking.
Herstel: Voor het slachtoffer. De overheid moet onderzoeken wat er is gebeurd en de schade
moet bijv. vergoed worden.
Rechtsvrede: Onrust door bijv. de media moet worden weggenomen, mits de uitspraak
redelijk is. Soms kan de uitspraak namelijk ook olie op het vuur gooien.
- Doel van het strafprocesrecht: bevoegdheidstoedeling versus bevoegdheidsbeperking
Elk doel op zich is geen ultiem doel. De doelen kunnen namelijk op gespannen voet met elkaar staan.
Het belangrijkste doel is er daarom niet. Telkens opnieuw moet per situatie gekeken worden wat het
belangrijkst is. De rechter moet hiertussen balanceren.
Denk aan procesafspraken. Indien die worden gemaakt kan de waarheidsvinding in het geding
komen. Politie kan bijv. minder moeite stoppen in de waarheidsvinding. Ook de rechtsbescherming
kan in het geding worden. Stel je hebt het delict niet gepleegd, maar er staat je een hoge straf te
wachten, ga je miss toch in op de procesafspraak omdat je bang bent voor deze hoge straf.
Van doelen naar feitelijke invulling
Hoe moeten we het strafprocesrecht / de strafrechtspleging dan inrichten?
Modernisering van het Wetboek van Strafvordering
Aard mede bepaald door:
- Criminaliteitsbestrijding v. machtsbeheersing
- Accusatoir (adversair) v. inquisitoir
Wie draagt welke verantwoordelijkheid?
Wie heeft welke rol?
Criminaliteitsbestrijding v. machtsbeheersing
• WvSv, MvT 1914 (Kamerstukken II,1913/14, 286, 3, p. 55):
“Een goed ingericht strafproces moet zooveel mogelijk bevorderen de toepassing van de
strafwet op den werkelijk schuldige en tevens de veroordeling, kan het zijn, de vervolging van den
niet-schuldige naar vermogen verhinderen.”
In de MvT van 1914 staat al een spanning tussen het willen vervolgen en het niet vervolgen van
onschuldigen. Zowel vervelend voor de gene die als schuldig wordt bevonden terwijl dat niet is, als
voor het slachtoffer die denkt dat de dader is gepakt en dat niet blijkt te zijn: particulier belang. Er is
ook een algemeen/gezamenlijk belang.
• Crime control v. Due Process model (Herbert L. Packer)
- Efficiënte en effectieve v. betrouwbare en eerlijke strafrechtspleging
- Glijdende schaal, steeds wijzigende inzichten, mensenrechten
Crime control vs. Due Process model zijn twee uitersten. Het aller belangrijkste bij het crime control
model is het bestrijden van criminaliteit. Dit is ook prima bij een buitengerechtelijke procedure.
Fouten zijn oke, zolang het maar zo snel, efficiënt en effectief mogelijk gebeurd met het oog op de
bestrijding van criminaliteit. Due Process model is de macht van de overheid en deze moet aan
banden worden gelegd. De overheid moet betrouwbaar zijn. Bij iedere vorm van twijfel kan het
onderzoek bijv. opnieuw open worden gesteld. Je hebt dus aan de ene kant een efficiënte en
effectieve strafrechtspleging en anderzijds een betrouwbare en eerlijke strafrechtspleging.
, EVRM/EHRM
- Erkent belang criminaliteitsbestrijding als factor beperking mensenrechten
- Maar:
“The right to a fair administration of justice holds so prominent a place in a democratic society … that
it cannot be sacrificed to expediency.” (EHRM 20 nov 1989, Kostovski/Nederland, § 44).
Vroeger was het vooral Due Process model in Nederland, tegenwoordig gaan we meer richting het
Crime model. We kunnen uiteraard niet helemaal naar het Crime model, want in Nederland zijn we
verbonden aan de mensenrechten van het EVRM. Mensenrechten geven een kader waar je je aan
moet houden, maar het EHRM geeft aan in het strafrecht soms ook een inbreuk gemaakt mag
worden in deze mensenrechten, tenzij deze rechten niet geschonden mogen worden. Wel zullen deze
rechten altijd meegenomen moeten worden.
Aard strafproces: Accusatoir v. inquisitoir
Het strafproces wordt mede bepaald door cultuur en traditie. Er zijn twee grote procesmodellen:
Accusatoir en Inquisitoir.
1. Verantwoordelijkheid vervolging: particulier of publiek?
- Principe: wie klaagt ‘rechtsschender’ aan?
– Iedere burger (sycofant)?
– Slachtoffer (accusatio; action directe)?
– Magistraat (schout, OvJ)?
De verschillen liggen bij wie verantwoordelijk is voor de vervolging: Bij een Accesusatoir proces ligt de
vervolging puur bij de burger (een sycofant). Dit kan ook bij het slachtoffer liggen. Bij een Inquisitoir
stelsel ligt dit bij een magistraat (bij ons de OvJ).
2. Verantwoordelijkheid waarheidsvinding:
- Burgers, politie of rechter?
- Wat is de rol van het onderzoek terechtzitting?
Een ander verschil is wie er verantwoordelijk is voor de waarheidsvinding. De burger heeft hierin
weinig mogelijkheden, maar de politie heeft hiervoor een heel apparaat om dingen op te helderen en
de waarheid te vinden. Bij het Accesusatoir stelsel doet de politie dit dan ook. Bij een Inquisitoir
stelsel is de rechter verantwoordelijk voor de waarheidsvinding. In dat geval hoef je bij het onderzoek
ter terechtzitting alleen nog maar te kijken of alles goed is gegaan, want de rechter heeft toch de
waarheidsvinding al zelf gedaan.
3. Verantwoordelijkheid eerlijke rechtspleging:
Verdediging (acc.), autoriteiten (inq.) en/of gemeenschap (jury)?
Tot slot de verantwoordelijkheid voor eerlijkheid. Je bent zelf, als verdediging zijnde, verantwoordelijk
voor de eerlijkheid bij een Accesusatoir proces. Bij een Inquisitoir proces doen de autoriteiten dit en
worden er dus met jouw belangen en rechten rekening gehouden. Daar tussenin bestaat ook nog de
gemeenschap, oftewel de jury die verantwoordelijk zijn voor de eerlijkheid. Een jury is er vanuit
wantrouwen naar de overheid toe.
, Accusatoir Inquisitoir
Vervolging door private partij Vervolging door de overheid
Equality of arms: OvJ en verdachte staan als Verdachte is object van onderzoek
procespartijen tegenover elkaar (nb.
Rechtsverwerking). De verdachte heeft zelf geen inspraak.
Rechtsverwerking: Je kan later niet klagen als je
ergens niet aan hebt gedacht of er niet om hebt
gevraagd.
Het onderzoek ter terechtzitting is het Het accent ligt op het voorbereidend onderzoek
centerpiece
Rechter lijdelijk: De rechter gaat meer achteruit Rechter actief: De rechter stelt vragen aan de
zitten als een soort scheidsrechter verdachte en het slachtoffer.
Onderzoek door beide partijen (met verplichting Feitenonderzoek van overheidswege
tot disclosure) gedomineerd: Het onderzoek wordt gedaan
door de overheid en bij vragen moet je bij hun
zijn.
Waarheidsvinding d.m.v. clash opinions Zoektocht naar de materiële waarheid door de
overheid
Clash opinions: door het dialectisch proces,
door tegenspraak. Je laat twee partijen bewijs De waarheid wordt het beste gewaarborgd als
aandragen en daaruit maak je je conclusie. een onafhankelijke partij onderzoek doet. De
overheid doet dit, maar het tegenstrijdige is dat
de overheid ook een procespartij is en dus
partijdig is.
Nederland
Van oorsprong: inquisitoir. Het inquisitoir van oorsprong herken je nog terug. Wij hebben nu
een inquisitoir getinte stijl van procederen.
- Onderzoek wordt gedomineerd van overheidswege. We doen zelf weinig tot geen
onderzoek.
- Zwaar accent op het vooronderzoek, het dossier vormt ruggengraat van de
strafrechtspleging / het dossier vormt de kern.
- Beroepsrechter, geen lekeninbreng. We hebben een beroepsrechter en nauwelijks
sprake van een lekeninbreng. We hebben groot vertrouwen in de professionaliteit
van de rechtspraak.
MvT bij het WvSv 1926: ‘gematigd accusatoir’ (C/B/K, p. 10). De wetgever noemt het
desondanks gematigd accusatoir. Toch zitten we nog steeds meer in de richting van
Inquisitoir.
Modernisering WvSv
- Dilemma: vertrouwen op onderzoek of op tegenwerping?
- Keuze: een contradictoir proces op inquisitoire leest geschoeid (C/B/K, p. 16)
Positieve aspecten behouden, tegensprekelijke karakter versterkt. We blijven
vertrouwen op het onderzoek dat door de overheid wordt verricht. Toch
wordt tegenspraak steeds meer geaccepteerd. De verdediging heeft meer
mogelijkheden gekregen om tegenspraak uit te oefenen in het
voorbereidend onderzoek. Het is namelijk niet logisch als vragen pas op de
terechtzitting gesteld kunnen worden, die al eerder aan bod hadden moeten
komen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper indiabrands1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75759 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen