Zuidoost-Azië actueel
Aardrijkskunde: Hoofdstuk 3
§1 Economisch machtige Chinezen
In Zuidoost-Azië leven veel bevolkingsgroepen als minderheid in het land waar ze wonen. Ze kunnen
ontstaan als (1) willekeurige grenzen worden getrokken of wanneer (2) een bevolkingsgroep op grote
schaal naar een ander land verhuist. De grootste minderheid in Zuidoost-Azië is de groep Chinezen
=> volgens schattingen schommelt het aantal Chinezen dat in het buitenland woont, rond de 40 mln.
Doordat de Chinezen zich door hun afkomst onderscheiden van de meerderheid van de bevolking in
Zuidoost-Azië, vormen zijn een etnische minderheid, maar vaak ook een culturele minderheid, omdat
ze andere normen, waarden en gewoonten en andere taal en godsdienst hebben
Chinese migratie
Van oudsher hebben Chinezen hun invloedssfeer uitgebreid over buurlanden
- de eerste grote Chinese migratiegolf ging van start in de 15 de eeuw; ze vestigden zich als kooplui in
kustgebieden als Singapore en Maleisië
- de tweede grote Chinese migratiegolf voltrok zich in de tweede helft van de 19 de eeuw; als gevolg
van hongersnood, werkloosheid en politieke onrust emigreerden 2 miljoen Chinese werkzoekenden
=> van één van de buurlanden als Maleisië en Indochina tot verder weg gelegen bestemmingen: de
Chinezen werkten vooral op plantages, in de mijnbouw en bij de aanleg van spoorwegen
De Chinese economische invloed in Zuidoost-Azië is groot, zeker in verhouding tot hun aantal; zo
maken zij in Indonesië ongeveer 3% van de bevolking uit, maar bezitten ze 75% van het particuliere
kapitaal en 60% van de handel
Deze grote economische macht heeft geleid tot discriminatie; in tijden van achteruitgang gedraagt
niet alleen de overige bevolking, maar ook de overheid zich vijandig t.a.v. de Chinezen
De acceptatie van de culturele verschillen, de economische macht en de houding van de overheid ten
aanzien van de Chinese minderheid verschilt in de regio Zuidoost-Azië van land tot land. Voor een
overzicht van de situatie in de landen Thailand, Indonesië, Laos en Cambodja, zie p. 112-115
§2 Natievorming in Zuidoost-Azië
Nadat de verschillende koloniale machthebbers waren verdwenen, zijn de landen in Zuidoost-Azië
begonnen aan het moeizame proces - zeker gezien de verschillende minderheden en culturele
groepen - van nation building. Ze vormen afzonderlijke groepen, maar tezamen - op basis van een
gedeelde cultuur en/of etniciteit - zijn ze een volk en vormen ze een natie
Om de bewoners van het land het gevoel te geven dat ze samen een natie vormen, zijn bindende
krachten nodig - op het gebied van politiek, economie en cultuur
=> het proces van natievorming is in de meeste Zuidoost-Aziatische landen nog niet voltooid
Cultureel en etnisch nationalisme
De meest Zuidoost-Aziatische landen kennen sinds hun zelfstandigheid autocratische regimes, de
onbeperkte macht ligt dan bij één persoon. Deze regimes proberen, meestal dwangmatig, een
natiestaat op te bouwen. Het karakteristieke van een natiestaat is de idee van een homogene
gemeenschap van burgers met eenzelfde afkomst, cultuur en geschiedenis
=> het opbouwen van een natiestaat in een land met zeer grote culturele verscheidenheid is moeilijk:
Cultureel nationalisme: men zoekt een gemeenschappelijke cultuur, bv. in volksverhalen, sprookjes
en balladen, en gebruikt die in het streven naar volledige assimilatie (volledige aanpassing)
Etnisch nationalisme: hiermee wordt ernaar gestreefd de (ongewenste) minderheidsgroep uit het
land te zetten. Etnische zuivering is hierbij het meest drastische instrument dat kan worden ingezet.
Andere middelen zijn bekering, het vernietigen van cultuurkenmerken van een volk, deportatie of het
verjagen van de bevolking, gedwongen sterilisatie of onleefbaar maken van leefomgeving
