Samenvatting Huisvesting
Hoofdstuk 1 – Huisvesting als strategisch bedrijfsmiddel
1.1 Noodzakelijk kwaad of strategisch goed?
- Huisvesting schepte ruimtelijk-fysieke condites oor het primaire proces en is daardoor een
onmisbaar bedrijfsmiddel.
- Huis estng is een strategisch goed dat, zowel anwege de mogelijke baten als anwege de
kosten, complexiteit en risico’s, structurele en professionele managementaandacht erdient.
- Huis estng noemt men ook wel een strategisch bedrijfsmiddel anwege de bijdrage die zij
kan le eren aan het uit oeren an de organisatestrategie, anwege het kapitaalintensie e
karakter er an en omdat huis estngsbeslissingen ragen om een lange planningshorizon.
- Aangezien huis estng zo belangrijk is raagt dit om een welo erwogen besluit orming,
gebaseerd op gedegen analyses, gerelateerd aan de organisatestrategie en met
commitment op het hoogste managementni eau.
- Bij de besluit orming spelen doorgaans ratonele, emotonele en politeke o erwegingen ook
een rol.
- De erhouding tussen de huis estngskosten per werkplek en de gemiddelde loonkosten per
medewerker is onge eer 1 : 6, de loonkosten zijn 6 keer zo hoog.
1.2 Waarde toevoegen met huisvesting
- Huis estng kan op erschillende manieren toege oegde waarde ople eren, doordat zij kan
bijdragen aan het erhogen an opbrengsten en erlagen an kosten (bij oorbeeld hogere
product iteit of minder erzuim)..
- De toege oegde waarde (taxonomie). olgens Jensen an Van der Voordt:
Groep Parameter
Mensen Te redenheid
Imago
Cultuur
Gezondheid en eiligheid
Proces en product Product iteit
Aanpasbaarheid
Inno ate en creat iteit
Risico
Economisch Kosten
Waarde an astgoed
Maatschappelijk Duurzaamheid
Maatschappelijk erantwoord ondernemen (MVO).
- Waarde toe oegen met huis estng is maatwerk, omdat elke organisate een eigen strategie
oert, stelt elke organisate ook haar eigen prioriteiten bij huis estngsprestates.
- Voor het afstemmen an de huis estngsstrategie op de organisatestrategie wordt de term
alignment gebruikt.
1.3 Huisvestingsprestaties managen
- Huisvestingsmanagement komt in essente neer op het optmaliseren an de prestates die
de huis estng le ert.
, - De toege oegde waarde an huis estng loeit oort uit functonele, esthetsche, technische
en fnancieel-economische huisvestingsprestaties. Het gaat hierbij om allerlei eigenschappen
an de huis estng die rele ant kunnen zijn oor een organisate, zoals de uitstraling,
capaciteit, fexibiliteit, duurzaamheid en marktwaarde.
- De huisvestingscomponenten om de huis estngsprestates te optmaliseren zijn de concrete
componenten waaruit de huis estngsportefeuille is opgebouwd, zoals locates, gebouwen,
(werk).plekken, fnancieringsconstructes, inrichtngsconcepten, gebruiksafspraken en
gebouw gebonden facilitaire diensten.
- Welke huis estngsprestates oor een bepaalde organisate daadwerkelijk an belang zijn
hangt in de eerste plaats af an het primair proces an de betrefende organisate. De
analyse an het primaire proces geef inzicht in bepaalde minimumeisen om het primaire
proces te faciliteren.
- Inzicht in huis estngsprestates ontstaat door ergelijking met generieke,
organisateonafankelijke benchmarks, terwijl toege oegde waarde altjd gerelateerd is aan
specifeke doelen an de organisate.
- Huis estngscomponenten --- (Hoe presteert de huis estng in relate tot benchmarks).
Huis estngsprestates --- (Welke bijdragen worden gele erd aan organisatedoelen?).
Toege oegde waarde.
- Het aanpassen an deze componenten wordt ook wel muteren genoemd.
1.4 Bedrijfseconomische impact van huisvesting
- Een belangrijke graadmeter oor de winstge endheid an een organisate is de rato
rentabiliteit totaal vermogen. Deze rato relateert het bedrijfsresultaat aan het totaal
(gemiddeld). geïn esteerde ermogen.
- De relates tussen huis estng en de belangrijkste onderdelen an de zogenoemd DuPont-
schema. Dit schema laat zien hoe huis estng langs drie wegen kan bijdragen aan
winstge endheid: door erhoging an de omzet, door erlaging an de kosten en door
erlaging an het geïn esteerde ermogen.
-
,- Huis estng kan direct (bij oorbeeld erkoop astgoed of onder erhuur). en indirect
(opbrengst erhogende ormen an toege oegde waarde zoals arbeidsproduct iteit). efect
op de opbrengsten hebben.
- Huis estng kan ook directe (exploitatiekosten zoals onderhouds- en schoonmaakkosten). en
indirecte (in loed an huis estng op efciency). efecten hebben op de kosten.
- De optelsom geef alle indirecte en directe huis estngskosten of totale gebruikskosten.
- De NFC index (Netherlands Facility Costs Index). is een eenduidige kostendefnite in
Nederland om te benchmarken.
- Veel organisates ge en hun huis estngskosten weer als percentage an hun omzet, zodat
duidelijk is in hoe erre ze zich die huis estng kunnen permiteren (affordabilityratio)..
- Vastgoed is ook terug te inden op de balans en is terug te inden bij de aste act a.
- Het efect an huis estng op de ermogensstructuur an een organisate is in de eerste
plaats afankelijk an het ermogensbeslag of de vastgoedratio ( erhouding tussen de totale
boekwaarde an het astgoed en de totale act a)..
- De hoe eelheid ermogen dat astgoed in beslag neemt erschilt enorm tussen de
erschillende branches, dit komt met name door de mate waarin act a nodig zijn oor de
bedrijfs oering en de erhouding tussen huur en eigendom.
- Aangezien in esteren in astgoed eel geld kost heef met name bij groeiende organisates
huren de oorkeur. Een aak oorkomende methode bij geld problemen is dan ook astgoed
erkopen en dit terug huren, men noemt dit ook wel sale-and-lease-back.
- Deze strategie wordt aak toegepast om het ermogensbeslag an astgoed te reduceren, dit
noemt men ook wel balansverkorting.
- Boekhoudregels (IFRS: International Financial Reporting Standards). gaan er in de toekomst
oor zorgen dat dit minder oor gaat komen, de regels gaan het erschil tussen bezit en huur
erkleinen.
- Vastgoed, als onderdeel an de aste act a, heef negate e in loed op de rentabiliteit
(winstge endheid). an een organisate. Deze wordt groter bij een hoger astgoedrato. Dit
wordt eroorzaakt door het feit dat rendement op astgoed lager is dan rendement op
alternate e in esteringsmogelijkheden
- Naast de rentabiliteit heef huis estng ook een negatef efect op de solvabiliteit, dit is de
erhouding tussen eigen ermogen en reemd ermogen, meer astgoed betekend meer
reemd ermogen. Hoe hoger de sol abiliteit, des te makkelijker een organisate reemd
ermogen kan erwer en.
- De liquiditeit (in hoe erre een organisate haar betalings erplichtngen kan nakomen). wordt
erminderd bij fnanciering met eigen ermogen, omdat dit niet gebruikt kan worden om te
oldoen aan kortlopende schulden. Indien astgoed met eigen ermogen is gefnancierd
heef het dus ook een negatef efect op de liuuiditeit.
- Elk jaar wordt de afschrij ing an astgoed bij de boekhouding als kostenpost opgenomen in
de winst-en-verliesrekening.
- Als deze boekwaarde lager is dan de marktwaarde, is er sprake an een stille reserve. De
kosten lijken laag maar zijn eel hoger. Bij een hogere boekwaarde moet er een boek erlies
worden geïncasseerd bij erkoop.
- Er wordt bij huis estng onderscheid gemaakt tussen ier ormen an rendement:
1. Directe opbrengstverhoging (dankzij erkoop an astgoed en huurinkomsten)..
2. Indirecte opbrengstverhoging (door betere ondersteuning die leidt tot hogere
omzet)..
3. Directe kostenreductie (door hoe eelheid huis estng of de kosten per ierkante
meter te erlagen). deze is als enige redelijk te oorspellen.
, 4. Indirecte kostenreductie ( door betere ondersteuning die leidt tot lagere kosten in
het primaire proces)..
Hoofdstuk 2 – Het speelveld en de spelers
2.1 De vraagzijde van het speelveld
- Aan de raagzijde gaat het om de huis estngsbehoefen an een organisate, die oor loeien
uit het primaire proces en de strategische doelen, binnen een context an interne en externe
ontwikkelingen.
- Een goed begrip an het primaire proces ormt het fundament an de vraaganalyse. De
huis estngsmanager analyseert welke (menselijke en machinale). act iteiten gefaciliteerd
moeten worden en wat dit raagt op het gebied an locates, ruimten en ser ices.
- Bij het analyseren an de strategische doelen an de organisate komt de
huis estngsmanager in aanraking met het akgebied strategisch management, deze houden
zicht bezig met de ontwikkelingen en implementate an de strategische koers waarbij
huis estng een bedrijfsmiddel kan zijn om doelen te realiseren.
2.2 De aanbodzijde van het speelveld
- De aanbodzijde is de bestaande huis estngsportefeuille an de organisate binnen de
context an ontwikkeling in de markt an astgoed en gebouw gebonden facilitaire diensten.
- De portefeuille is opgebouwd uit erschillende huis estngscomponenten
(fnancierings ormen, locates, gebouwen, inrichtngen, gebruiksprincipes, gebouw
gebonden facilitaire diensten). die samen bepaalde huis estngsprestates le eren, dit kan in
schaalni eaus worden onderscheiden:
- Totale huis estngsportefeuille (meerdere plaatsen, regio’s, landen of contnenten).;
- Een locate, ofewel een terrein waarop een of meer gebouwen staan;
- Een gebouw of een gebouwdeel ( leugel, erdieping).;
- Een ruimte of (werk).plek.
- De huis estngsprestates eranderen in de loop an tjd, echter kan hierbij onderscheid
gemaakt worden tussen:
- Technische levensduur (slijtage c.u. eroudering an de elementen).
- Functionele levensduur (fexibiliteit om op eranderingen in te spelen). en
- Economische levensduur (opbrengsten wegen niet meer op tegen de kosten).
- Huis estngsprestates kunnen ook bepaald worden door externe ontwikkelingen. Externe
ontwikkelingen kunnen nieuwe kansen scheppen en negate e in loeden hebben.
2.3 Stakeholders met botsende belangen
- De stakeholders worden in drie hoofdcategorieën erdeeld:
- gebruikers an de huis estng, fnanciers an de organisate en actoren in de omge ing. Deze
driedeling komt o ereen met de drie fundamenteel erschillende manieren om naar
huis estng te kijken: als operational asset (ondersteunt gebruikers)., als financial asset (legt
beslag op ermogen en heef efect op inkomsten en kosten). of als physical asset (ge estgd
op bepaalde locate, neemt ruimte in beslag, heef een erschijnings orm, belast het milieu
en eroorzaakt hinder in omge ing)..
- Stakeholder hebben in het algemeen ooral belang aan:
- Minimalisate an de exploitatekosten
- Balans erkortng
- Beperking an fnanciële risico’s
- Verhoging of behoud an economische waarde