Arbeids- en
Sociaal
zekerheidsrech
t
,Bijeenkomst 1
Taak 1
1. Wat maakt dat een overeenkomst kwalificeert als een arbeidsovereenkomst?
- De arbeidsovereenkomst is een persoonlijke overeenkomst.
- Het is dus van belang dat de werknemer de arbeid ook persoonlijk zal verrichten. Hij
mag zich alleen met toestemming van de werkgever laten vervangen (art. 7:659 BW).
- Het is met name de gezagsverhouding waardoor de arbeidsovereenkomst zich
onderscheidt van twee andere overeenkomsten in verband met arbeid: de opdracht
en de aanneming van werk. Indien een arbeidsverhouding kan worden gekwalificeerd
als arbeidsovereenkomst, is daarop titel 7.10 van het BW van toepassing, evenals
andere arbeidsrechtelijke en op werknemers gerichte socialeverzekeringswetten.
2. Welke voorwaarden gelden daarvoor? Waarom is het van belang om dit te weten?
- Een arbeidsovereenkomst (art. 7:610 BW) is aanwezig indien partijen overeenkomen
dat:
1) De ene partij (de werknemer) arbeid zal verrichten;
Het is nodig dat arbeid ten dienste van de werkgever strekt.
De werkgever kan eventueel schadevergoeding vorderen als hij schade lijdt
doordat de werknemer de arbeidsovereenkomst niet nakomt (art. 6:74 BW).
Maar nakoming afdwingen kan hij niet!
Arbeid moet op een behoorlijke wijze worden verricht (art. 7:611 BW).
2) Tegen loon;
De overeengekomen tegensprestatie voor de arbeid.
Let op: een zuivere onkostenvergoeding is geen loon, maar een beloning die
onkostenvergoeding wordt genoemd, maar waar geen reële onkosten
tegenover staan, kan echter wel als loon worden beschouwd.
3) In dienst van de andere partij (de werkgever).
Er is dus sprake van een gezagsverhouding/ ondergeschiktheid.
Instructiebevoegdheid de werkgever kan aan de werknemer aanwijzingen
geven.
Gehoorzaamheidsplicht/ loyaliteitsplicht de verplichting van de werknemer
zich aan die opdrachten te houden.
Het gaat er hierbij om dat de werknemer gebonden is aan de instructies van de
werkgever.
De plicht van de werkgever om zich als een goed werkgever te gedragen (art.
7:611 BW). Het goed werkgeverschap heeft drie functies:
1. Het normeert de procedures die de werkgever hanteert bij het nemen van
beslissingen (de beginselen van behoorlijk werkgeverschap).
2. Nieuwe onderwerpen kunnen ingang vinden.
3. Bij de wijzigingen in de arbeidsverhouding.
Taak 2
1. Youssef is advocaat. Hij heeft een eigen kantoor in de Rechtstraat in Maastricht. Voor zijn
diensten rekent hij vaste tarieven. DSM huurt hem regelmatig in, laatst nog weer voor
een grote klus die zeker drie maanden zou gaan duren. Hij spreekt af dat hij het werk in
een door DSM beschikbaar gesteld kantoor uitvoert, omdat daar alle relevante gegevens
direct beschikbaar zijn. Arbeidsovereenkomst?
- De ene partij (de werknemer) arbeid zal verrichten: Ja, Youssef verricht arbeid voor
DSM.
- Tegen loon: Ja, hij wordt betaald.
- In dienst van de andere partij (de werkgever): Nee, DSM huurt hem regelmatig in.
Youssef is dus geen werknemer van DSM.
- Conclusie: er is geen sprake van een arbeidsovereenkomst, maar er is sprake van
een overeenkomst van opdracht.
2
,2. Antoine is landschapsarchitect. Hij werkt voor de gemeente Eijsden-Margraten als
beleidsambtenaar. Dit doet hij drie dagen per week. De andere twee dagen werkt hij in
zijn eigen huis, waar hij een werkkamer heeft. In die twee dagen ontwerpt hij
bestemmingsplannen voor andere gemeentes. Arbeidsovereenkomst(en)?
- Er is sprake van een ambtelijke status:
Zij is niet gebaseerd op een overeenkomst, maar op een eenzijdig besluit tot
aanstelling;
De aanstelling heeft wel dezelfde elementen van de arbeidsovereenkomst.
De ‘werkgever’ is een overheidsorgaan;
De arbeidsverhouding wordt geregeerd door eigen regels, met name de
ambtenarenreglementen op basis van de Ambtenarenwet;
De arbeidsvoorwaarden worden publiekrechtelijk vastgesteld;
Er is een aparte rechtsbescherming via de bestuursrechter.
- Maar er is ook sprake van thuiswerk, namelijk zelfstandige arbeid de thuiswerker
heeft een eigen verblijf en werkt als regel voor verschillende opdrachtgevers op basis
van overeenkomsten van opdracht.
- De overeenkomst van opdracht (art. 7:400 BW) bij deze overeenkomst verbindt de
opdrachtnemer zich jegens de opdrachtgever om buiten arbeidsovereenkomst
werkzaamheden te verrichten.
De opdrachtnemer is voldoende in staat om zijn eigen belangen te behartigen,
met name omdat hij op zelfstandige basis voor verschillende opdrachtgevers
werkt.
Let op: er is geen sprake van een gezagsverhouding. De opdrachtnemer werkt
voor eigen risico: zij krijgen dus geen vast loon en kunnen winst maken, maar ook
verlies lijden. Het zijn dus zelfstandig ondernemers!
Taak 3
1. Farid komt bij u en vraagt zich af of de vervoersovereenkomst zo maar kan worden
beëindigd, omdat naar zijn stellige overtuiging sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Heeft Farid gelijk?
- Partijen noemen de overeenkomst een vervoersovereenkomst. Het werk wordt
uitgevoerd en daarvoor wordt betaald. Farid staat ingeschreven in het
Handelsregister en werkt onder de handelsnaam ‘CRZ’, dit kan duiden op
zelfstandigheid. Daarnaast hebben partijen de toepasselijkheid van Boek 7
uitgesloten (de partijbedoeling). Daarnaast mag Farid zich laten vervangen, maar
door zichzelf te laten vervangen door zijn broer kan dit ook duiden op
ondernemerschap.
- Maar er zijn ook trekjes van een arbeidsovereenkomst. Zo bemoeit Post NL zich
intensief met de werkzaamheden van Farid. Er kan dus sprake zijn van een
gemengde overeenkomst.
- Groen Schoevers
Feiten: Groen gaf een aantal uren per week les bij Instituut Schroevers. Op voorstel
van Groen werd geen arbeidsovereenkomst gesloten en werd per uur afgerekend.
Rechtsvraag: is er tussen partijen een arbeidsovereenkomst ontstaan?
Rechtsregel: de partijbedoeling en de feitelijke uitvoering zijn beide van belang om te
bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst o.g.v. art. 7:610 BW.
- Farid kan zich ook beroepen op een rechtsvermoeden. Dit kan in het geval dat er een
mondelinge overeenkomst is aangegaan, kan de werkgever betwisten dat er wordt
gewerkt op basis van een arbeidsovereenkomst. Dat geldt ook indien er wel een
schriftelijke arbeidsovereenkomst bestaat, maar deze niet is aangeduid als
3
, arbeidsovereenkomst. Vandaar dat er in de wet twee rechtsvermoedens zijn
opgenomen.
1) Betreft het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Indien iemand drie maanden
lang tegen beloning voor een ander werkt, wordt vermoed dat dit gebeurt op basis
van een arbeidsovereenkomst. Er moet dan wel elke week of gedurende ten
minste twintig uren per maand zijn gewerkt (art. 7:610a BW).
2) Betreft de omvang van de arbeidsovereenkomst. Indien de arbeidsovereenkomst
ten minste drie maanden heeft geduurd, gaat de wet ervan uit dat de gemiddelde
omvang van de arbeid in drie voorafgaande maanden ook de overeengekomen
omvang voor de volgende maanden is (art. 7:610b BW).
Beide rechtsvermoedens maken het voor werkgevers belangrijk om goed vast te
leggen wat is overeengekomen, zodat zij steeds kunnen bewijzen wat er is
afgesproken indien de werknemer zich beroept op een rechtsvermoeden.
Let op: het betreft dus een vermoeden, dit wil niet zeggen dat ook
daadwerkelijk een arbeidsovereenkomst is ontstaan.
Taak 4
Onder flexibele arbeidsrelaties vallen: de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd,
deeltijdwerk, oproepwerk, thuiswerk en uitzendwerk.
1. Tijdelijk contract
- Voordelen voor de werkgever: eindiging van rechtswege, de werkgever hoeft dit niet
te motiveren, er gelden geen opzegtermijnen, in sommige gevallen geen
transitievergoeding (art. 7:673 BW).
2. Oproepcontracten dat de werknemer alleen komt werken indien de werkgever aangeeft
werk beschikbaar te hebben.
Twee soorten oproepovereenkomsten:
- De voorovereenkomst partijen spreken alleen af wat de arbeidsvoorwaarden zullen
zijn indien er een oproep plaatsvindt en de werknemer daarop ingaat. Vindt dan later
een oproep plaats, dan wordt voor de duur van die oproep een arbeidsovereenkomst
voor bepaalde tijd gesloten, onder de in de voorovereenkomst bepaalde
arbeidsvoorwaarden.
Nadeel voor de werkgever: bij regelmatige oproepen kan echter een
arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd ontstaan (de zgn. Ketenregeling, art.
7:668a BW).
Indien de keten langer duurt dan twee jaar, dan is het arbeidscontract
automatisch van onbepaalde tijd.
De voorovereenkomst heeft een vrijblijvend karakter.
De betaling omvat het betalen van de gewerkte uren.
- De arbeidsovereenkomst met uitgestelde prestatieplicht (MUP) er wordt reeds direct
afgesproken dat er zal worden gewerkt, alleen staat nog niet vast op welke dagen,
dan wel op welke tijden dat het geval zal zijn.
Nul-urencontract het aantal uren staan in het geheel niet vast.
Betaling van de gewerkte uren.
De werknemer moet werken indien hij wordt opgeroepen, dit kan onzekerheid
geven. Het rechtsvermoeden van art. 7:610 BW kan de werknemer wat
zekerheid geven.
Min/ max-contract er is een minimum aantal uren per week of per maand
afgesproken.
Nadeel voor de werkgever: de werkgever moet de werknemer het minimum
aantal uren laten werken. Deze uren zijn gegarandeerd en indien de werkgever
geen werkt heeft, moet het loon van de werknemer toch doorbetaald worden
(art. 7:628, 7:610b BW).
4
