Strafrecht 3
1
,Hoorcollege 1 Inleiding tot strafvordering
Literatuur:
Hoofdstuk 1, 2 en 3
Jurisprudentie:
Dronken broer (HR 5 september 1995, NJ 1996/23)
Öztürk tegen Duitsland (EHRM 21 februari 1984, NJ 1988/937)
Kruslin en Huvig tegen Frankrijk (EHRM 24 april 1990, NJ 1991/523)
Indeling en structuur
1:
- Inleiding
- Karakter van het strafprocesrecht
- Kennismaking EVRM
- (strafprocessuele model)
2:
- Vooronderzoek
- Dwangmiddelen
- Voorarrest
3:
- Toegang tot de rechter
- OM en vervolging
- Verdachte en raadsman
- Slachtofer
4:
- Dagvaarding/tenlastelegging
- Onderzoek ter terechtzitng
- Bewijs
- Sanctonering van onregelmatgheden
- Vonnis
Doelen strafvordering
Hoofddoel is het verzekeren van juiste toepassing van het materiële strafrecht. Dit is een tweeledig
doel: bestrafng van de schuldige én voorkomen van het bestrafen van onschuldige. Deze laatste
doelstelling weegt erg zwaar; art. 338 Sv. Hieromtrent is veel twijfel. De vraag die dan speelt is welke
twijfel aanvaardbaar is. De rechter moet een drempel over voordat deze kan veroordelen, maar is
hiertoe niet verplicht nadat hij deze drempel is overgegaan. Er zijn waarborgen bij zware en lichte
delicten – deze verschillen.
Nevendoelen
1. Eerbiediging rechten en vrijheden verdachte
- Zwijgrecht; caute, art. 29 Sv
- Limitering voorarrest
2. Eerbiediging rechten en vrijheden anderen
- Beperking getuigplichten
- Slachtofer als benadeelde partj
2
, 3. Procedurele rechtvaardigheid speelt hier een rol
- Recht op laatste woord
- Spreekrecht slachtofer
4. Demonstratefuncte
Vaststelling schuld
Bestrafng schuldige: is deze schuldigF De materiële waarheid staat hierbij centraal. De omvang van
het onderzoek is eventueel afankelijk van de procesopstelling. De oriëntate op de materiële
waarheid kan worden geïllustreerd aan de hand van
- Acteve rol rechter
- Magistratelijke rol OM
- Regeling rechtsmiddelen
Actieve rol rechter
Rechters hebben veel bevoegdheden om de waarheid boven tafel te krijgen, alle gesprekken lopen
via hem. Zie artkelen 286 lid 1, 286 lid 4, 292 lid 1, 292 lid 2 en 315 lid 1 Sv. Een acteve rechter past
binnen een inquisitoir strafproces, in landen als het VK en de VS veel meer accusatoir, daar is de
materiële waarheid allicht niet irrelevant. ‘Wij’ zijn wel meer contradictoir geworden door EHRM, dus
er zijn meer rechten voor de verdachte om tegen het OM in te breken.
Magistratelijke rol OM
Het OM komt uit een inquisitoir stelsel. Is de leider van de opsporing; oorspronkelijk het verlengstuk
van de rechter. OM is belast met OM-afdoening dominus lits. Taakopvatng is magistratelijk: OM
beslist o.g.v materiële waarheid nastreven oog voor gerechtvaardige belangen verdachte.
Materiële waarheid zit dus ook in het DNA van het OM. Ontlastend bewijs in dossier toevoegen
mogelijk 30 Sv.
Rechtsmiddelen
- Hoger beroep
o Nieuwe behandeling: van groot belang in verband met de materiële waarheid.
Doel is meer efciency: achterhalen waarom iemand in hoger beroep is gegaan.
- Cassate
o In het bijzonder art. 79 RO, maar nu ook belang centraal, art. 80a RO en daarmee
de materiële waarheid
- Herziening ten voordele
o Art. 457 Sv. Herziening kan plaatsvinden na alle andere rechtsmiddelen,
arrest/vonnis heef dan al kracht van gewijsde gekregen.
- Herziening ten nadele
o Art. 482a Sv. Controversieel omdat de zaak al is afgerond.
Herziening ten voordele
Arrest Dronken broer. Doorrijden na ongeval en alcomobilisme. Sprake van misbruik van procesrecht.
AG Van Dorst: uit de verklaringen van aanvrager, diens broer Michel en O. Ph. blijkt dat deze
misdrijven niet zijn begaan door aanvrager maar door diens broer. Voorts blijkt daaruit dat de drie
hebben afgesproken dat aanvrager de rol van bestuurder op zich zou nemen omdat zijn broer geen
rijbewijs had.
HR: Dit levert het ernstg vermoeden op …
Wordt herziening je wel gegundF
Herziening ten nadele
3
, Art. 482a Sv: nova en falsa. Nova --> nieuwe omstandigheden die eerder niet bekend waren. Twee
optes:
1) geloofwaardige bekentenissen verdachte of ‘medeverdachte’
2) resultaten technisch onderzoek
Er is sprake van een afweging tussen de materiële waarheid en de rechten van de verdachte; ne bis
in idem, de verdachte is immers al veroordeeld. Waar wordt de grens getrokkenF Behoorlijke
drempels voordat sprake is van herziening ten nadele, zie lid 3.
Inleiding EVRM
EVRM is product van de Raad van Europa, wordt het Grote Europa genoemd. Veel lidstaten, 47, zijn
lid. Succes ligt erin dat de verdragen vaak mondiaal gelding hebben gekregen. Het Kleine Europa
wordt de EU mee bedoeld; hier staat het EVRM los van. Hier zijn 28 staten lid van. De EU wordt
steeds belangrijker voor het strafrecht. Handvest van de grondrechten zijn van belangen, dit is een
soort EVRM in EU-verband.
Art. 2 EVRM: recht op leven
Art. 3 EVRM: verbod van foltering/onmenselijke behandeling
Art. 4 EVRM: verbod van slavernij/dwangarbeid
Art. 5 EVRM: recht op vrijheid/veiligheid
Art. 6 EVRM: recht op een eerlijk proces
Art. 7 EVRM: legaliteit; geen straf zonder wet
Art. 8 EVRM: recht op privéleven
Art. 5,6 en 8 EVRM staan centraal in het strafprocesrecht.
EHRM
Het Europees Hof van de Rechten van de Mens veroordeelt staten. Methode van nakoming is vrij.
Margin of appreciaton van belang beoordelingsruime. Feiten worden niet getoetst in principe,
maar als er een zweem van willekeur is kan er nader naar worden gekeken. Het gaat om een
concrete zaak, geen toetsing van wetelijke regelingen. De uitkomst is een casusgebonden oordeel,
waarbij de uitleg is gericht op daadwerkelijke rechtsbescherming. Hiervoor is een autonome
begripsvorming nodig. Dit wijkt af van het normale verdragsrecht.
Özturk v. Duitsland
O. botste tegen geparkeerde auto: boete van 60 DM waartegen O. verzet instelde. Hij werd gehoord
in het bijzijn van een tolk en trok daarna zijn verzet in. De verdachte moest de kosten van de tolk bij
de openbare behandeling betalen: is dit verenigbaar met. Art. 6 EVRMF Özturk vond van niet en
dient een klacht in tegen Duitsland. Duitsland verweer zich door te stellen dat art. 6 lid 3 EVRM niet
van toepassing is omdat er geen sprake is van een criminal charge: dit was de Ordnungswidrigkeit,
wat wij in Nederland verstaan onder een bestuurlijke boete op grond van de WAHV, Wet
administratefrechtelijke handhaving verkeersvoorschrifen.
Het EHRM kwam met het oordeel dat (par. 49) staten onderscheid mogen maken tussen soorten
strafare feiten. Maar als lidstaten door een feit anders te benoemen toepassing van art. 6 EVRM
konden uitsluiten zou dat tot resultaten leiden die onverenigbaar zijn met object and purpose van het
verdrag.
(par. 50)Criminal charge:
1. Behoort het feit in het natonale recht tot het strafrechtF
2. Wat is het karakter van de overtredingF
3. Aard en zwaarte van de strafF
(par. 53) In dit geval was het tweede criterium van doorslaggevende aard.
4
