Samenvatting leerboek kinder- en
jeugdpsychiatrie
Comorbiditeit – stoornissen die naast elkaar kunnen lopen
Prevalentie – hoe vaak het voorkomt
Etiologie – het ontstaan van de stoornis
H2 diagnostiek
Diagnostische proces:
- Het diagnostisch onderzoek; Het verkrijgen van info over klachten en
symptomen
- Het stellen van een diagnose; het maken van een samenvattende
conclusie
Het diagnostisch onderzoek en het stellen van een diagnose zijn nodig om de
beste behandeling te kiezen
Infobronnen
Gedrag van kinderen kan variëren afhankelijk van de context.
Om een goed beeld te krijgen van problemen van een kind is het nodig om info te
verkrijgen uit verschillende bronnen. De vier belangrijkste:
- Ouders
- Leerkrachten
- Kinderen en jeugdigen zelf
- Hulpverleners
Ouders – op de hoogte van functioneren kind thuissituatie. De visie van
ouders op het functioneren van het kind is doorslaggevend bij het zoeken van
hulp.
Leerkrachten – geven info over schoolprestaties en sociale functioneren kind.
Gedrag observeren in een taalgerichte situatie. Gedrag individueel vergelijken
met andere leeftijdsgenoten.
Kinderen en jeugdigen – geven info over eigen gevoel (depressie, angst) en
gedachten (suïcide). Inzicht geven in activiteiten buitenshuis die ze verborgen
willen houden, zoals antisociaal gedrag of middelengebruik.
Hulpverleners – zijn in de gelegenheid kind te onderzoeken. Arts doe
lichamelijk onderzoek, psycholoog of pedagoog kan cognitieve functies
onderzoeken door tests. Hulpverlener kan de belevingswereld, fantasieën van
kind, exploreren en reactie op interventies toetsen.
Diagnostische informatie
Verzamelen diagnostische gegevens - een proces van opsporen van kernmerken
de het ene individu onderscheiden van andere individuen
De kenmerken kunnen zijn:
- Probleemgedrag kind
- Cognitieve functies
- Sociaal – emotionele functies
, - Motorische functies
- Lichamelijke afwijkingen
- Biologische kenmerken (fysiologische, chemische kenmerken, structurele
hersenkenmerken of hersenfuncties)
Drie methoden verkrijgen diagnostische gegevens
Ongestructureerd Gestructureerde Gestandaardiseerde
methoden methoden test of onderzoeken
Gesprek ouders Invullen van vragenlijsten Algemeen lichamelijk en
Gesprek kind door ouders, leerkracht of neurologisch onderzoek
Observatie tijdens gesprek, kind Psychologische test
test of in de klas Afnemen Technisch onderzoek
gestandaardiseerde (hersenonderzoek)
interviews of observaties
Onderdelen diagnostisch onderzoek
Bestaat uit vijf componenten verdeeld over drie informatiebronnen
Ouders Leerkracht Kind
Cognitief Lichamelijk Psychiatrisch
onderzoek onderzoek onderzoek
Hoofdklacht Leerprestaties Intelligentietest Algemeen Vraaggespre
lichamelijk k
Ontwikkelingsana Relatie tot Schoolvorderinge Neurologisch Geven van
mnese leerkracht ntest opdrachten
Huidig Relatie tot Technisch Observaties
functioneren kind medeleerlinge
n
Gezinsanamnese Gedrag – klas,
(geschiedenis) schoolplein
Familieanamnese Schoolklimaat
Hulpverleningsproces
Hulpverleners in andere settingen, zoals huisartsen, praktijkondersteuners voor
de GGZ, kinderartsen, JBOV of algemeen ziekenhuis zullen dit proces doorlopen.
Aanmelding Diagnostisch Diagnostische
- Reden voor zoeken onderzoek formulering
hulp en aard -Gesprek ouders, -Vergelijken van info
hoofdklacht ontwikkelingsanamn -Integratief beeld
-Vragenlijst om ses, huidig functioneren kind
voorgeschiedenis of functioneren, gezins/ -Classificatie
emotionele en familieanamnese -Ethologisch en
gedragsproblemen -Gesprek kind prognostische
vast te stellen -Gesprek leerkracht hypothesen
-Psychodiagnostisch, -Diagnose in ruimere
lichamelijk en zin
technisch onderzoek
Behandeling Evalueren Uitkomst evaluatie
-Selectie van doelen behandeling Vergelijken van huidig
van behandeling -Vergelijken huidig functioneren met
-Keuze en starten functioneren met gegevens over
,van behandeling gegevens functioneren voor
functioneren voor behandeling
behandeling
-Eventueel
aanpassen
behandeling
, Vragenlijsten
Vragenlijsten zijn een nuttig hulpmiddel in het totale diagnostische proces. Er zijn
twee vragenlijsten:
- Generieke vragenlijsten - vragenlijst waarmee een breed scala van
problemen kan worden vastgesteld
- Vragenlijsten die gericht zijn op specifiek gebied van problemen, zoals
depressie, autisme of ADHD
Diagnostisch onderzoek – gesprek met ouders, gesprek met het kind, gesprek
met leerkracht en eventueel afnemen van een test
Gesprek met ouders
- Ontwikkelingsanamnese
- Het huidig functioneren van kind
- De gezins- en familieamnese
Ontwikkelingsanamnese
De meeste problemen van een kind ontstaan niet plotseling, maar hebben
voorlopers (voorgeschiedenis)
Zwangerschap/geboorte
Lichamelijke gezondheid, medicijnen, roken, middelengebruik, geboortecomplicaties,
prenatale stress
Eerste levensmaanden
Kwaliteit ouder-kind relatie, temperament van kind, psychosociale omstandigheden
Motorische ontwikkeling
Slapen/eten
Taal- en spraakontwikkeling
Ontwikkeling gehechtheid en sociale relaties
o.a. reacties op separatie (crèche, peuterspeelzaal, school), relatie met
leeftijdsgenoten
Schoolverloop
Prestaties, leerproblemen, gedragsproblemen, schoolwisselingen
Levensgebeurtenissen en eerdere gedragsproblemen of emotionele
problemen
o.a. ziekten, ziekenhuisopname, ongevallen, echtscheiding, dood
Dagelijks functioneren van kind, gezins- en familieamnese
Ook de sterke kanten van het kind staan centraal. De onderstaande
aandachtsgebieden komen aan bod om indruk te krijgen van het huidige
functioneren van het kind
Lichamelijke gezondheid
Prestatieniveau
- Schoolprestaties
- Taal/spraak
- Motoriek
- Concentratie/afleidbaarheid
- Intelligentie
- Hobby’s/spel
Gedrag
- Antisociaal gedrag
- Hanteerbaarheid
