Hoofdstuk 2 Geen angst voor de dood
a. De dood van Theramenes
Quodsi expectando (1) (ABL) et desiderando (1) (ABL) pendemus1 animis1, cruciamur1
(pass), angimur1 (pass), pro di immortales, quam illud iter (NOM) iucundum esse
debet, quo2 confecto2 (1) nulla3 reliqua cura (NOM), nulla3 sollicitudo (NOM) futura
sit!45
Quam me (ACC) delectat Theramenes (NOM)!4
Quam elato animo (ABL) est!4
Etsi enim femus, cum legimus, tamen non miserabiliter vir (NOM) clarus emoritur
(Deponens):
Qui6 (NOM) cum coniectus (1) in carcerem triginta iussu (ABL) tyrannorum (GEN)
venenum (ACC) ut sitiens (2) obduxisset (PQMPERF),
Extra:
1. Asyndeton, trikolon
2. Abl. Abs.
3. Anafoor
Standaard: WW-vervoegingen: Vormen: 4. Exclamatio
oofdzin PR – praesens NOM 5. In deze zin: ellips (in quo…cura mist
Bijzin PERF – perfectum GEN futura sit en in nulla…sit mist reliqua)
A.C.I. IMPERF – imperfectum ACC 6. Relatieve aansluiting
Coniunctivus PQMPERF – plusquamperfectum DAT
Context: negatief over het leven, positief
Gerundium (1) FUT – futurum ABL
over de dood
Gerundivum (2) PASS –passivum
PPP (1) Theramenes drinkt de gifeker alsof hij
INF – infnitivus
PPA (2) dorst heef. ij is dus niet bang om te
Bijwoord Deponens sterven
1
, reliquum (ACC) sic e poculo eiecit (PERF), ut id (NOM) resonaret1, quo2 sonitu reddito
(1) (ABL) adridens (2) ‘Propino’, inquit, ‘hoc (ACC) pulchro Critiae3’, qui (NOM) in eum
fuerat taeterrimus4.
Graeci (NOM) enim <in> conviviis solent nominare, cui (DAT) poculum (ACC) tradituri
sint.
Lusit vir (NOM) egregius extremo (ABL) spiritu (ABL), cum iam praecordiis conceptam
mortem (ACC) contineret, vere5que ei, cui venenum praebiberat (PQMPERF), mortem
(ACC) eam est auguratus (Deponens), quae (NOM) brevi consecuta (1) est.
Standaard: WW-vervoegingen: Vormen: Extra:
oofdzin PR – praesens NOM 1. ij maakt een spel van de dood
Bijzin PERF – perfectum GEN 2. Relativum
A.C.I. IMPERF – imperfectum ACC 3. ij wenst Critias (leider van de dertig
Coniunctivus PQMPERF – plusquamperfectum DAT tirannen) de dood toe
Gerundium (1) FUT – futurum ABL 4. Superlativus
Gerundivum (2) PASS –passivum 5. Bijwoord
PPP (1)
INF – infnitivus
PPA (2)
Bijwoord Deponens
2
, b. De dood is een diepe slaap
Quis (NOM) hanc maximi (GEN) animi (GEN) aequitatem (ACC) in ipsa morte laudaret1, si
mortem (ACC) malum iudicaret1?2
Vadit enim in eundem3 carcerem atque in eundem3 paucis post annis scyphum
Socrates (NOM), eodem (ABL) scelere (ABL) iudicum (GEN) quo tyrannorum
Theramenes 4 (NOM).
Quae est igitur eius oratio (NOM), qua5 (ABL) facit eum Plato (NOM) usum (+esse) apud
iudices iam morte (ABL) multatum (1) (ACC)?
‘Magna me (ACC)’ inquit ‘spes (NOM) tenet, iudices, bene mihi evenire (INF), quod
mittar ad mortem.
Standaard: WW-vervoegingen: Vormen: Extra:
oofdzin PR – praesens NOM 1. Coniunctivus irrealis
Bijzin PERF – perfectum GEN 2. Retorische vraag
A.C.I. IMPERF – imperfectum ACC 3. Anafoor
Coniunctivus PQMPERF – plusquamperfectum DAT 4. Ellips (vadit aanvullen)
Gerundium (1) FUT – futurum ABL 5. Relatieve aansluiting
Gerundivum (2) PASS –passivum
PPP (1)
INF – infnitivus
PPA (2)
Bijwoord Deponens
3
, Necesse est enim sit alterum (NOM) de duobus, ut aut sensus (ACC) omnino omnes
mors (NOM) auferat aut in alium quendam locum ex his locis morte migretur1.
Quam ob rem, sive sensus (NOM) extinguitur2 mors(NOM)que ei somno similis est,
qui (NOM) non3 numquam3 etiam sine visis somniorum placatissimam4 quietem
(ACC) adfert, di boni, quid lucre5 (GEN) est emori (NOM)!6
Aut quam multi dies (NOM) reperiri possunt, qui (NOM) tali nocti anteponantur!
Cui si similis est perpetuitas (NOM) omnis consequentis (2) temporis, quis (NOM)
me7 (ABL) beatior8?9
Extra:
1. Onpersoonlijk gebruikt (‘men …’)
2. Metafoor
3. Litotes
4. Superlativus
5. Genitivus partitivus
6. Exclamatio (ook wel paradox)
Standaard: WW-vervoegingen: Vormen: 7. Ablativus van vergelijking
oofdzin PR – praesens NOM 8. Comparativus, ellips (est aanvullen)
Bijzin PERF – perfectum GEN 9. Retorische vraag, ironische inhoud
A.C.I. IMPERF – imperfectum ACC
Coniunctivus PQMPERF – plusquamperfectum DAT Twee visies op de dood:
Gerundium (1) FUT – futurum ABL - visie 1: na de dood is er niets (sensus
Gerundivum (2) PASS –passivum omnia omnes mors auferat)
PPP (1) - visie 2: na de dood verhuizen we naar
INF – infnitivus een andere plek (in alium quendam locum
PPA (2)
Bijwoord Deponens ex his locis morte migretur)
4
