Mensentheorie B: Kennislijn individu
Sociaal emotionele ontwikkeling
Pedagogiek?
De wetenschap van het opvoeden.
Letterlijk: Kinderleiding (Oud Grieks: Paidagoogia)
Opvoeden:
Het proces waarin een kind wordt gevormd naar de normen en waarden van de opvoeders
en de samenleving.
Ontwikkelingspsychologie
Ontwikkeling
Proces van groei en verandering dat wordt bepaald door de interactie tussen erfelijkheid en
omgeving.
Gaat een leven lang door.
De meeste aandacht gaat uit naar de kindertijd en adolescentie
Ontwikkelingspsychologie
Bestudeert de psychologische verandering bij toenemende leeftijd.
Psychosociaal functioneren
Psyche: Geest, ons denken, voelen en gedrag
Sociaal: Onze interactie met anderen mensen
Hoe iemand functioneert in relatie tot anderen
3 krachten van ontwikkeling
Nature: Factoren die aangeboren zijn (Door aanleg/ genen)
Nurture: Factoren die aangeleerd zijn (Door sociale omgeving, opvoeding)
Rijping: Veranderingen die voor een groot deel genetisch geregeld worden en waarop
omgevingsinvloeden een kleine invloed hebben. (Je moet klaar zijn voor een volgende fase) Rijping
heeft vooral te maken met ouder worden. Bijvoorbeeld: met een kind op een potje te laten plassen,
op bepaalde leeftijden zijn kinderen daar nog niet klaar voor, dus dan lukt het op dit moment nog
niet.
Continu: Gelijke ontwikkeling door eerdere prestaties
Discontinu: ontwikkeling in bepaalde stappen/ stadia
Methoden om de effecten van erfelijkheid en omgeving te meten
, Tweelingenonderzoek
Adoptieonderzoek
De jongen die opgevoed werd als meisje.
Het verhaal van David Reimer en John Money
Psychosociale ontwikkeling volgens Erikson
De mens doorloopt 8 levensfasen, dit gaat van de babytijd tot aan ouderdom.
Iedere fase wordt afgesloten met een crisis, dit is een ontwikkelingstaak, deze
ontwikkelingstaak is typisch voor de fase waar je dan in zit. Het wordt een crisis genoemd
omdat dit een lastige taak is.
Wanneer deze taak onopgelost blijft of negatief wordt afgesloten, loopt de ontwikkeling vast,
heeft het gevolgen op de volgende taken en voor keuzes die we maken in sociale relaties.
Tijdens het doorlopen van een crisis voel je jezelf heen en weer geslingerd tussen twee
uitersten. Pas wanneer onze levensfase typische crisis hebben opgelost dan sluiten we hem
af.
Ontwikkelingstaken Erikson
Levensfase Ontwikkelingstaak/ crisis
Babyfase (0 – 1,5 jaar) Vertrouwen vs. wantrouwen
Peuterleeftijd (1,5 – 3 jaar) Autonomie (zelfstandig willen doen) vs.
schaamte en twijfel
Kleuterleeftijd (3 – 6 jaar) Initiatief vs schuldgevoel
Basisschool leeftijd (6 – pubertijd) Vlijt vs minderwaardigheid
Adolescentie Identiteit vs rolverwarring
Jongvolwassenheid Intimiteit vs isolement
Middelbare leeftijd Generativiteit vs egocentrisme
Ouderdom Integriteit vs wanhoop
Babyfase 0- 1,5 jaar
Vertrouwen vs wantrouwen
Veiligheid, geborgenheid vinden.
De crisis: Ervaren dat je kan bouwen/ vertrouwen op de omgeving
Wanneer de verzorgers een kind geen veilige basis biedt, dan zal hij een gevoel van
wantrouwen en onveiligheid ervaren. Dit kan zorgen voor problemen met het oplossen van
de volgende taken
Peuterfase 1,5 – 3 jaar
Autonomie vs schaamte en twijfel (Autonomie: Het zelf willen doen, schaamte/ twijfel
(dingen niet doen omdat de ouders zeggen om het niet te doen)
Ontwikkeling van zelfstandigheid, de wereld verkennen, dingen zelf willen doen.
Het is belangrijk dat ouders deze vrijheid aanbieden. Als ouders dit niet doen, zal het kind
schaamte ervaren en aan zichzelf gaan twijfelen.
Kleuterfase 3- 6 jaar
, Initiatief vs. schuldgevoel
Durven initiatief te nemen
De ontwikkeling van geweten, eigen initiatieven ontplooien, zelf dingen in gang zetten
Schuldgevoel, dit door te hoge eisen en of correcties
De vorming van een geweten ontstaat
Wanneer verzorgers te hoge eisen stellen aan hun kind, zal het zich te kort voelen en durven
ze zelf geen beslissingen meer te nemen.
Schoolkind 6 jaar tot pubertijd
Vlijt vs. minderwaardigheid
Gevoelens van competentie en zelfvertrouwen (vlijt) Dit door successen en aanmoediging
van anderen
Laagzelfbeeld minderwaardig voelen. Dit door mislukkingen, te veel kritiek of te hoge eisen
Vergelijken met anderen kinderen
Adolescentie
Identiteit vs. rolverwarring
Wie ben ik nou eigenlijk? Een eigen identiteit ontwikkelen
Identiteit is een doorleefd ik- gevoel dat eenheid aanbrengt in alle belevingen
Een ondersteunende sociale omgeving is belangrijk. Bij te veel gezag en verwachtingen, blijft
de adolescent in rolverwarring
Jong- volwassenheid
Intimiteit vs. isolement
Aangaan van een intieme relatie, trouwen/samenwonen, jezelf openstellen voor anderen,
kwetsbaar durven zijn
Eenzaamheid, isolement. Dit ontstaat wanneer een langdurige, hechte relatie mislukt
Middelbare leeftijd
Generativiteit vs. egocentrisme
Zorgdragen voor anderen, bijdragen aan de maatschappij, dit is generativiteit.
- Gezin stichten
- Carrière maken/ nieuwe ideeën voortbrengen
- Vrijwilligerswerk
Wanneer levensdoelen niet worden waargemaakt richt de volwassenen zich op zichzelf in
plaats van op anderen (Egocentrisme)
Ouderdom
Ik- integriteit vs. wanhoop
Terugkijken op het leven met tevredenheid, dit is ik- integriteit
Spijt hebben van de dingen die zijn gebeurd in het leven/ opnieuw willen beginnen,
gevoelens van teleurstelling en depressie: wanhoop
Kritiek op de theorie van Erikson
Het is onzeker of mensen uit andere culture binnen dezelfde leeftijd dezelfde taken
doormaken
