Sociale problemen
Boek: societal problems as public bads, aangevuld met hoorcollege aantekeningen en
arti kelen
H1: Introduction
Societal problems as social bads
Er is sprake van een maatschappelijk probleem (societal problem) wanneer een substantiële groep
burgers een bepaalde gang als problematisch ervaart.
Er is sprake van een sociaal probleem wanneer er problemen zijn die zich voordoen in relaties of
interacties tussen mensen. Sociale problemen worden pas maatschappelijke problemen wanneer ze
gedeeld worden door een grote groep en hun stempel drukken op de samenleving als geheel. Er zijn
verschillende maatstaven voor of iets een sociaal probleem is:
- Hangt af van de context en tijd
- Individu of systeem
- De norm is belangrijk
Externe effecten produceren samen veel wat slecht is voor het milieu, in vergelijking wat goed is voor
het milieu. Public bads staan tegenover public goods. Sociale problemen zijn collectieve kwaden
(public bads)
A brief history of problematic society
Vroeger waren er ook al veel maatschappelijke problemen, maar werd dit gezien als een onderdeel
van de samenleving, iets wat erbij hoort. Dit veranderde in de Verlichting, toen mensen als John
Locke en Immanuel Kant kritisch gingen nadenken over de staat en de samenleving. Society werd
toen gezien als het tegengestelde van state. Als er een scheiding der machten zou komen (trias
politica) dan zouden individuen zich beter gedragen. In de 20 e eeuw werd er vooral op academisch
gebied gekeken naar sociale problemen met als doel meer begrip en kennis hierover te krijgen en
deze problemen op te lossen. Sinds dat de staat meer betrokken is geraakt bij de organisatie van de
samenleving (bijv. verzorgingsstaat), hoe groter de behoefte aan sociaalwetenschappelijke kennis
over de samenleving.
When does a problem become a societal problem?
Pagina 1 van 67
,Het is niet altijd duidelijk of een bepaalde situatie een maatschappelijk probleem is of niet, en zo ja,
wat er aan gedaan moet worden. Hoe een probleem een sociaal probleem wordt:
1. Er bestaat een verzameling gedragingen op individueel niveau, die vaak onbedoeld,
aanleiding geven tot een bepaalde situatie op maatschappelijk niveau. Als je in de auto rijdt,
ben je meer bezig met op de eindbestemming te komen, dan met de gevolgen voor het milieu.
2. Deze situatie wordt als onwenselijk beschouwd, omdat deze in strijd is met belangrijke
waarde binnen de samenleving. Mensen moeten bewust zijn van de situatie en het moet in
strijd zijn met belangrijke waarden.
3. Een voldoende grote groep mensen vind het onderwerp urgent, waardoor het onderwerp op
de publieke agenda terechtkomt. Vaak moeten experts dit aankaarten bij de regering wil er
iets mee gedaan worden. Om het op de publieke agenda te krijgen is invloed nodig.
4. Er wordt beoordeeld of overheidsoptreden nodig en haalbaar is, wat mogelijk kan leiden tot
herzien overheidsbeleid of alternatieve vormen van collectieve actie. Sommige problemen
zijn als overheid heel moeilijk om aan te pakken of zijn de kosten erg hoog. Ingrijpen kan ook
soms zorgen dat individuen worden geconfronteerd en zich anders gaan gedragen waardoor
de problemen nog moeilijker te voorspellen zijn.
Market failure = de uitkomst die voortkomt uit een interactie van de individuele actoren zonder enige
beperking is niet bevredigend vanuit maatschappelijk oogpunt.
Er zal wel altijd sprake zijn van free rider problems als er sprake is van een collectief public good.
Polictici kijken ook vaak naar kosten en baten. Net voor de verkiezingen is er vaak sprake van short-
termism en de lange termijn kwesties worden verwaarloosd. Dat komt omdat ze hun kansen op een
herverkiezing willen maximaliseren (political bussiness cycle = schommelingen in economische
prestaties die afhangen van verkiezingen)
Social norms and the organization society
Sociale normen kunnen worden beschouwd als publiek goed. Coleman zette sociale normen als een
vorm van sociaal kapitaal: een productief bezit voor een groep, waaruit elk lid van de groep kan
profiteren. Daarnaast zal gedrag van anderen voorspelbaarder zijn en minder problemen ontstaan en
mensen elkaar makkelijker vertrouwen.
The philosophical underpinnings of social norms
Welke normen zouden algemeen moeten worden geaccepteerd?
- Immanuel Kant categorical imperative = iemand moet zich zo gedragen dat zijn gedrag als
basis voor algemene wetgeving kan dienen. Je moet andere behandelen, hoe je zelf
behandelt wil worden.
- Rawls en Nozick state of nature = (clean state) mensen zijn vanaf hun geboorte allemaal
gelijk in regels instituties en kennis. Individuen weten niet wat de toekomst zal gaan brengen,
maar moeten zich bewust zijn van eventuele risico’s en gevaren, waar ze niet alleen mee om
kunnen gaan. Dit betekent dat ze sommige natuurrechten moeten inleveren in ruil voor
bescherming etc.
Pagina 2 van 67
,Rawl (progressief liberalisme): Mensen weten niet waar ze in de toekomst terecht zullen komen,
daarom kiezen rationale burgers volgens bepaalde principes: zoveel mogelijk controle van de staat:
- Principle of equal liberty = elke burger vrijheden moeten worden gegarandeerd zoals
bescherming tegen geweld, gewetensvrijgeid en gelijke kansen op de markt
- Different principle = dat twee subcomponenten bevat en voortvloeit uit de veronderstelling
dat burgers afkerig zouden zijn van risico’s.
- Fair equality/opportunity principle = ongelijkheid tussen burgers worden toegestaan zolang
iedereen gelijke kansen krijgt om om toegang te krijgen tot verschillende posities
- Maximin principle = het moet gunstig zijn voor degenen die het minst gezegend zijn
Volgens deze principes zou dus een arts of piloot meer verdienen dan een ongeschoolde arbeider. Als
dit ook niet zo was zou niemand de moeite nemen voor een opleiding. Daarnaast geldt niet als de
minst gezegende groep er op vooruit gaat dit altijd beter is.
Nozick (klassiek liberalisme) Mensen moeten hun eigen doelen kunnen nastreven en mogen
natuurlijke rechten bezitten. Ook hier horen principes bij: zo min mogelijk aan de staat geven
- Negative liberties = mensen hebben privé eigendomsrechten, het recht op vrijheid en
vrijheid van meningsuiting
- Non-aggression principle = het is immorreel om geweld te gebruiken tegen andere
- Positieve liberties = recht tot gezondheidszorg, een huis en levensstandaarden.
Daarnaast wil Nozick een nachtwakerstaat (het verdedigen van de samenleving tegen bedreigingen
van buitenaf, het afdwingen van vrij onderhandelbare contracten tussen individuele actoren en het
beschermen van burgers tegen geweld tegen zichzelf of hun eigendom.
Socialists, liberals and conservatives
Er zijn drie belangrijke politieke ideologieeën:
- Liberalisten = individu is het middelpunt. Zij vinden individuele rechten en vrijheden erg
belangrijk. Alleen in uitzonderlijke gevallen kunnen deze rechten worden ingeperkt. De staat
moet zo min mogelijk ingrijpen in de marktresultaten die komen van individuen.
- Socialisten = Zij willen wel grotere invloed van de staat, niet alleen in vrijheden van
individuen en te beschermen, maar ook door het verbeteren van levensomstandigheden.
Voorstanders om de armen te helpen een beter leven te krijgen.
- Conservatieven = omarmen van ervaringen die vastgelegd zijn in wetten en informele
normen
Liberalen en socialisten negeren allebei het rationalisme (mensen kunnen een eigen weg vinden naar
sociale instellingen) en het universalisme (het is mogelijk om een blauwafdruk van de samenleving te
onderwerpen zonder concrete bijzonderheden.
The state versus the other spheres of society
Pagina 3 van 67
, In het algemeen moet de staat de wetgevende, bestuurlijke en rechterlijke taken uitvoeren. Maar
naast de staat zijn er nog drie hoofdsferen in de samenleving die op zekere hoogte met elkaar
verbonden zijn:
- State sphere = ministeries, parlement, politie, leger, rechtbanken
- Market sphere = producenten van commerciële goederen en diensten, financiën, markten en
beurzen en veilingen
- Civic sphere = vakbonden, religieuze organisaties, NGO’s en goede doelen, amateursport en
cultuur, sociale bewegingen
- Private sphere = familie, vrienden, seksuele relaties, vrijetijdsactiviteiten
Dan heb je ook nog overlappende groepen, die in meerdere sferen passen:
- Staat en markt sfeer regelgevers en lobbyisten
- Markt en privé sfeer familiebedrijven en sociale media
- Privé en burgerlijke sfeer vrijwilligerswerk en steungroepen
- Burgerlijke en staat sfeer politieke partijen en QUANGOS (quasi-autonome non
gouvermentele organisatie)
De overloop tussen bepaalde sferen kan ook problemen met zich meebrengen. Bijvoorbeeld als de
sociale media zich gaat bemoeien met de staat.
A typology of goods
Goederen kunnen we ook classificeren (dit kan over de tijd wel veranderen):
- Particuliere goederen voedsel
- Clubgoederen Lidmaatschap Netflix
- Gemeenschappelijke hulpbronnen bossen (houtkap en toegang) of vissen in open water
- Publieke goederen straatverlichting, maar ook wetenschappelijke uitvindingen
Het onderscheid is gebaseerd op twee kenmerken: rivaliteit en uitsluitbaarheid.
Rivaliteit = de mate waarin als een persoon een goed consumeert, dit de kansen verkleint voor
anderen om dit goed te consumeren.
Uitsluitbaarheid = de mate waarin het mogelijk is om mensen uit te sluiten van het consumeren van
het bepaalde goed.
Classificatie Rivaliteit Uitsluitbaarheid
particuliere goederen Wel wel
clubgoederen niet Wel
Gemeenschappelijke hulpbronnen wel niet
Publieke goederen niet niet
Bijna alle goederen worden geleverd door de markt of de staat. De uitsluitbare goederen worden
vooral door de markt geleverd behalve communistische landen als Cuba en Noord-Korea
bijvoorbeeld, dit komt doordat:
1. Prijssysteem, de bedoeling is om grote overschotten en tekorten te voorkomen, bij grote
vraag komt er een prijsstijging. Als er geen sprake is van marktfalen zal er evenwicht blijven.
Pagina 4 van 67
