Privaatrecht samenvatting semester 2
‘Week 8 – verbintenissen uit de wet / aansprakelijkheid’
Artikel 6:173 t/m 6:179 BW gaat over (kwalitatieve) aansprakelijkheid.
Kwalitatieve aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken, opstallen en dieren
Art. 6:173 lid 1 BW vestigt een aansprakelijkheid voor schade die veroorzaakt wordt door een
gebrekkige zaak. Criteria:
- Moet gaan om roerende zaak
- Waarvan bekend is… (wetende van bijvoorbeeld de gevaren van gebrek)
- Niet voldoet aan eisen die men daaraan in gegeven omstandigheid mag stellen.
- Het moet een gevaar opleveren
- Gevaar verwezenlijkt zich
Aansprakelijkheid ontbreekt als er geen aansprakelijkheid zou hebben bestaan op grond van afdeling
6.3.1. ( = 6:162 BW) Hij kan beroep doen op een rechtvaardigingsgrond zoals overmacht of
afwezigheid van relativiteit.
Artikel 6:173 lid 1 BW wijst bezitter aan als aansprakelijke persoon vaak de eigenaar. Belangrijke
uitzondering staat in 7A:1790 BW (bruikleen).
Lid 2 stelt producent aansprakelijk als zijn product gevaar oplevert.
Definitie opstal:
Art. 6:174 lid 4 BW: ‘Onder opstal in dit artikel worden verstaan gebouwen en werken, die duurzaam
met de grond zijn verenigd, hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met andere gebouwen of
werken’. Kijk naar artikel 3:3 lid 1 BW. Bomen en struiken vallen er niet onder.
Om een beroep te kunnen doen op art. 6:174 BW moet er sprake zijn van een gebrek. Dit artikel kan
worden ingeroepen als er sprake is van schade ten gevolge van slecht onderhoud of door instorting
bijvoorbeeld.
Ook artikel 6:174 BW bevat een uitzondering. Deze komt overeen met die van art. 6:173 BW. Zelfs als
de persoon wist van het gevaar, kan hij zich beroepen op een rechtvaardigingsgrond.
Artikel 6:174 lid 1 BW zegt dat aansprakelijkheid berust op bezitter. In lid 2 staan wat uitzonderingen.
De aansprakelijkheid voor dieren
Dit wordt besproken in artikel 6:179 BW. Aansprakelijkheid rust op bezitter en wordt begrensd door
tenzij-formule.
Criteria voor succesvolle beroeping op dit artikel:
- Er moet sprake zijn van dier dat schade aanricht: door mensen gehouden beesten
- De schade moet zelfstandig door het dier worden aangericht. Als het bijvoorbeeld op
commando is, is de eigenaar aansprakelijk op grond van 6:162 BW.
Uitzonderingen voor aansprakelijkheid van de bezitter: art. 3:117 BW (eigendom van dier
prijsgegeven) of art. 5:19 BW (beest is ontsnapt en verwilderd)
Tenzij-formule
Art. 6:179 BW heeft ook een uitzondering tenzij-formule: ‘...tenzij aansprakelijkheid op grond van
de vorige afdeling zou hebben ontbroken indien hij de gedraging van het dier waardoor de schade
werd toegebracht, in zijn macht zou hebben gehad’ bezitter is alleen aansprakelijk voor
onberekenbare gedragingen van dieren, en niet voor hun gebreken (arrest Zeug Geel-113).
,De vraag dient te worden gesteld of de bezitter van het dier aansprakelijk zou zijn geweest op grond
van artikel 6:162 BW (onrechtmatige daad) wanneer hij de gedraging van het dier in zijn macht zou
hebben gehad en bewust zou hebben toegelaten. Indien deze vraag negatief wordt beantwoord, dan
is de bezitter ook niet aansprakelijk op basis van artikel 6:179 BW.
Voorbeeld: Het gaat hier bijvoorbeeld om een situatie waarbij een dier opzij springt om een
omvallende boom te ontwijken. Hierbij botst het op een persoon welke hierdoor schade lijdt. De
bezitter zal, als hij de kans had gehad, het dier precies deze opdracht gegeven. Namelijk de opdracht
om de boom te ontwijken. In deze situatie is sprake van overmacht waardoor de handeling niet
toerekenbaar is op grond van artikel 6:162 BW. De bezitter van het dier is dan niet aansprakelijk voor
de geleden schade. Het gaat in dit geval om overmacht. Dat haalt de wederrechtelijkheid van de
gedraging weg. De tenzij-formule wordt echter maar in een beperkt aantal gevallen gehonoreerd.
Verbintenissen uit de wet II
In titel 6.4: verbintenisscheppende feiten die als overeenkomst hebben dat zij geen overeenkomsten
zijn en ook geen onrechtmatige daden:
- Zaakwaarneming
- Ongerechtvaardigde verrijking
Zaakwaarneming: art. 6:198 BW omschrijft zaakwaarneming als het zich willens en wetens en op
redelijke grond inlaten met de behartiging van eens ander belang.
Belangrijke uitzondering = van zaakwaarneming is geen sprake als de handelende bevoegd is
krachtens rechtshandeling of een elders in de wet geregelde rechtsverhouding. Wet kent geen
verplichting tot zaakwaarneming, maar als iemand het doet, moet het wel behoorlijk (6:199 BW)
Ongerechtvaardigde verrijking: art. 6:212 lid 1 BW: ‘hij die ongerechtvaardigd is verrijkt ten koste van
een ander is verplicht voor zover dit redelijk is diens schade te vergoeden tot het bedrag van zijn
verrijking.
Verschil en overeenkomst met onverschuldigde betaling:
- Overeenkomst: ze beogen beide een ongerechtvaardigde vermogensverschuiving goed te
maken
- Verschil: de ongerechtvaardigde verrijking is niet gericht op ongedaanmaking, maar juist op
schadevergoeding.
, ‘Week 9 – Causaliteit’
Dieper ingaan op schadevergoedingsverplichtingen: afdeling 6.1.10 beginnende bij art. 6:95 BW. Dit
artikel geeft aan welke schade wordt vergoed:
- Vermogensschade
- Ander nadeel (bijvoorbeeld immateriële schade)
Omvang van schadevergoeding:
Afdeling 6.1.10 kent diverse bepalingen die ingaan op omvang van schadevergoeding:
- Art. 6:98 BW: voldoende causaliteit tussen gebeurtenis en schade
- Art. 6:100 BW: bij schadevaststelling is het door benadeelde genoten voordeel in rekening te
berekenen (voordeelstoerekening)
- Art. 6:101 BW: eigen schuld van benadeelde kan vergoeding beïnvloeden
Beperken tot causaliteit bij wanprestatie en onrechtmatige daad
Beide leerstukken vereisen een verband tussen gedraging en schade, en pas als er een samenhang is,
ontstaat er een wettelijke schadevergoedingsplicht ook in artikel 6:98 BW. Dit artikel gaat vooral
om omvang van schade, nadat aansprakelijkheid al is vastgesteld.
Bijzondere vorm van causaliteit is alternatieve causaliteit art. 6:99 BW. Als schade ontstaat uit
handelingen van verschillende personen en het niet duidelijk wiens handeling de schade heeft
veroorzaakt, bepaalt art. 6:99 BW dan dat indien de schade het gevolg kan zijn van twee of meer
gebeurtenissen waarvoor elk een andere persoon aansprakelijk is en vaststaat dat er ook
daadwerkelijk causaliteit bestaat, beide personen verplicht zijn om de schade te vergoeden.
Omgekeerde bewijslast: persoon kan bijv. bewijzen dat schade niet gevolg is van zijn handeling:
arrest Des-dochters.
Causaliteit wordt ook wel aangeduid als conditio sine qua non-verband. Je moet jezelf afvragen: was
de schade ook ingetreden zonder de betreffende gedraging.
! let op: als aan causaliteit is voldaan, betekent het niet direct dat schade ook toerekenbaar is o.g.v.
art. 6:98 BW.
Het is niet vereist dat het 100% zeker is dat er causaliteit is. Er moet een redelijke mate van
waarschijnlijkheid zijn.
Uitzonderingen op vereiste aanwezigheid van conditio sine qua non-verband:
- Aanwezigheid van andere oorzaak;
- Andere oorzaak waardoor een derde aansprakelijk is;
- Andere oorzaak in de risicosfeer van benadeelde.
- In groepsverband (6:166 lid 1 BW): iedereen hoofdelijk aansprakelijk
Samenlopende oorzaken: als er gelijktijdig of na elkaar twee of meer aansprakelijkheidsvestigende
gebeurtenissen plaatsvinden die samen schade hebben veroorzaakt. Beide: hoofdelijk aansprakelijk.
Afzonderlijke, gelijktijdige werkende oorzaken: twee of meer aansprakelijkheidsvestigende
gebeurtenissen onafhankelijk van elkaar de schade hebben veroorzaakt.
Afzonderlijke, achtereenvolgend werkende oorzaken: een gebeurtenis die schade veroorzaakt,
waarna een andere gebeurtenis plaatsvindt waarvan aannemelijk is dat die tweede gebeurtenis óók
de schade zou hebben veroorzaakt, zelfs indien de eerste schadeveroorzakende gebeurtenis er niet
was geweest. 2 vormen van schade:
- Momentschade: bijvoorbeeld bij zaak beschadiging
- Voortdurende schade: bijvoorbeeld langdurige arbeidsongeschiktheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynn14. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.