HC1 Recht 2
Een arbeidsovereenkomst is een obligatoire overeenkomst. Dit is een bindende
afspraak tussen twee personen.
Obligatoir = de overeenkomst schept niet vrijblijvende verplichtingen (schulden) die
een geldwaarde hebben.
- Deze verplichtingen kunnen voor de rechter worden afgedwongen
Wat voor de één een plicht (schuldenaar / debiteur) is, is voor de ander een recht is
(schuldeiser / crediteur). Bijv. koop, huur, bruikleen, ruil of arbeid.
Je koopt een laptop: koopovereenkomst
- Recht: levering van de laptop
- Plicht: betalen van de koopprijs
De obligatoire overeenkomst heeft drie grondbeginselen:
1. Contra vrijheid
2. Pacta sunt servanda
3. Consensualisme
Contra vrijheid
Partijen mogen afspreken wat zij willen als het maar binnen de grenzen van de wet,
de openbare orde en de goede zeden valt.
Bij de arbeidsovereenkomst je mag in het beginsel eigenlijk alle arbeid afspreken,
maar bijv. geen huurmoord ofzo.
Pacta sunt servanda
Overeenkomsten zijn niet vrijblijvend, maar dienen te worden nagekomen.
Naleving van de verplichtingen kan zo nodig voor de rechter worden afgedwongen.
Consensualisme
Betekent:
1. De mondelinge afspraak is voldoende
2. Dat wat partijen van elkaar willen zoals blijkt uit de feiten bepaalt de inhoud van de
overeenkomst (ook als uit het papier iets anders zou blijken)
- Uitzondering: formele overeenkomst (bv. koop van onroerende zaak)
Datgene wat de daadwerkelijke consensus is, is de overeenkomst, ook al wordt er
iets anders op papier gezet.
De wet regelt drie overeenkomsten (waarbij iemand werkt voor een ander)
1. De arbeidsovereenkomst
2. Overeenkomst tot Aanneming van Werk
3. Overeenkomst van Opdracht
De arbeidsovereenkomst
Er is een arbeidsovereenkomst waarbij er een persoonlijke verplichting tot arbeid
tegen loon is onder gezagsverhouding voor een gedurende zekere tijd.
De eisen van een arbeidsovereenkomst zijn cumulatief, dus is aan alle eisen
voldaan? Hierop is het arbeidsrecht dus van toepassing en een werkgever kan hier
dus niet onder uit. Bijv. Loondoorbetaling bij ziekte, ontslagrecht of recht op WIA.
,Doel: Bescherming van de (zwakke) werknemer. Dus een soort van
ondergeschiktheidscompensatie. Basis arbeidsrecht in de industriële revolutie.
Is aan alle criteria voldaan? Dan is het een arbeidsovereenkomst. Als dit het geval is,
dan is het arbeidsrecht van toepassing (privaatrecht) en werknemersverzekeringen
van toepassing (sociaal zekerheidsrecht, publiekrecht).
Overeenkomst tot Aanneming van Werk
Er is hierbij een aannemer en een aanbesteder. Dit betreft arbeid van stoffelijke aard,
en geen gezagsverhouding, dan is er Aanneming van Werk
- Aannemer heeft resultaatverplichting (oplevering) in plaats van
inspanningsverplichting (betalen wanneer het gedaan is)
- Arbeidsrecht is niet van toepassing
VB. Aannemer in de bouw of reparateur van je auto.
Overeenkomst van Opdracht
Opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit betreft arbeid van niet stoffelijke aard. Dit is
vaker creatieve en intellectuele arbeid. Er bestaat hier geen gezagsverhouding.
- Opdrachtgever heeft inspanningsverplichting (je hoeft alleen je best te doen).
- Arbeidsrecht is niet van toepassing
VB. Belastingadviseur, advocaat, sitebouwer
ZZP-er
Een zzp-er is een zelfstandige zonder personeel en verricht dus werk zonder
arbeidsovereenkomst. Een zzp-er heeft dus altijd een overeenkomst van Aanneming
van Werk of een Overeenkomst van Opdracht. Bij een zzp-er is geen arbeidsrecht
van toepassing.
1. Persoonlijke werknemer kan niet zelf bepalen dat een ander de arbeid verricht.
Bijv. krantenjongen arrest 1980 (ongeluk), thuiswerker of dood van werknemer.
2. Verplichting Pacta sunt servanda, oproepovereenkomst. Als de werknemer
kan weigeren aan een oproep gehoor te geven, dan is er geen arbeidsovereenkomst.
3. tot Arbeid Werken, stand by dienst, matrassentester.
4. tegen Loon Beloning voor de arbeid (meestal in geld). Er bestaat een Wet
minimum loon, maar loon kan ook in nature, bijv. scholing, huisvesting etc.
5. onder Gezagsverhouding Werkgever KAN aan werknemer REDELIJKE
instructies geven over de wijze waarop de arbeid moet worden verricht. Bijv.
gevaarlijke instructies of instructies tot strafbare feiten is niet meer redelijk.
6. gedurende Zekere tijd een relatie moet zekere bestendigheid hebben, maar
een arbeidsovereenkomst van 1 dag kan wel!
- Rechter ziet in duurcriterium vaak aanknopingspunt om arbeidsovereenkomst
aan te nemen.
Hoe stel je vast dat een arbeidsrelatie een arbeidsovereenkomst is?
Consensualisme
Je kijkt of je uit de feitelijke situatie kunt opmaken dat aan alle criteria is voldaan en
niet (zo zeer) naar de schriftelijke overeenkomst, als en voor zover die iets anders
zegt dan de feiten.
, Arbeidsrecht
Waar zijn rechtsbronnen te vinden?
- In het Burgerlijk wetboek (Boek 7, Titel 10, Art. 7:610)
- In overige wetten (Arbowet, Wet Minimumloon)
- In de jurisprudentie
- In de cao’s (overeenkomsten tussen wg en wn verenigingen)
- In de internationale verdragen
- In ongeschreven rechtsbronnen (goed werkgevers- en werknemersschap).
Dwingend recht = partijen mogen niet in onderling overleg iets anders afspreken
(bv. proeftijd 7:652 BW)
¾ dwingend recht = alleen in de cao mag van de wet worden afgeweken (2 en 3 –
regel, 7:668a BW)
Semi-dwingend recht = afwijken mag in onderling overleg maar moet schriftelijk
(loondoorbetalingsverplichting bij ziekte)
Aanvullend/regelend recht = afwijken mag ook mondeling (niets anders
afgesproken? Dan geldt de wet)
Arbeidsrecht bevat veel dwingend en ¾ dwingend recht vanwege de beschermende
functie van het arbeidsrecht voor werknemers als zwakkere partij.
De CAO
De collectieve arbeidsovereenkomst. Dit is een overeenkomst tussen (verenigingen
van) werkgever(s) en verenigingen van werknemers.
Dit is bedoelt om de rechtsposities van werknemers te regelen werknemers
kunnen daarom in een georganiseerd verband (vakbond) een vuist maken samen.
- Poldereconomie model waarbinnen de inkomsten en uitgaven van een land
functioneren op basis van overleg tussen bedrijven onderling en de staat
Wet staat hier en daar toe dat wg en wn niet individueel maar wel op cao-niveau van
de wet mogen afwijken.
Flexibele arbeid
Dit is geen wettelijk begrip, maar een mogelijke definitie wordt beschreven als:
Een arbeidsrelatie waarbij wordt afgeweken van de norm:
1. Volledige werkweek/-dag
2. Dienstverband / gezagsverhouding
Werkgever en werknemer hebben ieder hun eigen bedoelingen. Bedoeling
werkgever is vaak: geen gebondenheid aan arbeidsrecht.
Uitingsvormen van flexarbeid:
Deeltijdarbeid, tijdelijke kracht, oproepkracht, uitzendkracht, thuiswerker, freelancer,
zzp-er, detachering, payrolling etc.
Het is hierbij vooral belangrijk of er een arbeidsovereenkomst is en tussen
wie!!
Deeltijdkracht
Houdt in: minder dan een volledige werkweek. Dit is vaak helemaal niet zo flexibel en
er is meestal gewoon gezagsverhouding of een arbeidsovereenkomst.
