Dit bestand betreft een complete en zeer uitgebreide samenvatting voor het vak Medische Kennisgebieden aan de Hanzehogeschool Groningen. Deze samenvatting is geschreven voor het vierde tentamen van het eerste studiejaar. Literatuur: Leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen & Farmacologie
Leerstof MK 1.4
Week 1 (14).............................................................................................................................4
Hoofdstuk 1 Het biopsychosociale model...............................................................................4
1.1 Historisch perspectief....................................................................................................4
1.2 Biopsychosociaal model: herkomst en betekenis..........................................................5
1.3 Het biopsychosociale model in de praktijk: diagnostiek...............................................6
1.4 Het biopsychosociale model in de praktijk: behandeling en begeleiding.....................9
Farmacologie, McFaddden (p282-289)...................................................................................9
11.3 Geneesmiddelen voor de behandeling van psychische/psychiatrische stoornissen
(psychofarmaca)..................................................................................................................9
Week 2 (15)...........................................................................................................................12
Hoofdstuk 6 Stemmingsstoornissen......................................................................................12
6.1 DSM-5-classificatie van stemmingsstoornissen.........................................................12
6.2 Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis................................................................13
6.3 Depressieve stoornis...................................................................................................13
6.6 Bipolaire stoornis........................................................................................................16
Week 3 (16)...........................................................................................................................19
Hoofdstuk 3 Persoonlijkheidsstoornissen.............................................................................19
3.1 Wat zijn persoonlijkheidsstoornissen?........................................................................19
3.2 Algemene gegevens over persoonlijkheidsstoornissen...............................................19
3.3 Cluster-A-persoonlijkheidsstoornissen.......................................................................22
3.4 Cluster-B-persoonlijkheidsstoornissen.......................................................................23
3.5 Cluster-C-persoonlijkheidsstoornissen.......................................................................24
3.6 Persoonlijkheidsverandering door een somatische aandoening..................................25
3.7 Andere gespecificeerde persoonlijkheidsstoornis.......................................................26
3.8 Ongespecificeerde persoonlijkheidsstoornis...............................................................26
3.9 Alternatief DSM-5-Model voor persoonlijkheidsstoornissen.....................................26
3.10 Comorbiditeit............................................................................................................27
Hoofdstuk 7 Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen.............................27
7.1 Historie en terminologie..............................................................................................27
7.2 Mogelijke oorzaken van schizofrenie.........................................................................30
7.3 Diagnostiek.................................................................................................................31
7.4 Gevolgen van psychose...............................................................................................31
7.5 Visies op zorg bij psychotische stoornissen................................................................32
7.6 Antipsychotica............................................................................................................33
Week 4 (17)...........................................................................................................................36
Hoofdstuk 4 Angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornissen...............................36
1
, 4.1 Angst en angststoornis................................................................................................36
4.2 DSM-5-Classificaties van angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornissen 36
4.3 Angststoornissen.........................................................................................................36
4.4 Epidemiologie van de angststoornissen......................................................................38
4.5 Verklaringsmodellen voor angststoornissen...............................................................38
4.6 Vragenlijsten...............................................................................................................38
4.7 Behandeling van angststoornissen..............................................................................39
4.8 Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen......................................................39
4.9 Angststoornissen door een middel of door een somatische aandoening.....................41
4.10 De rol van de verpleegkundige in de behandeling....................................................42
4.11 Cognitieve gedragstherapie.......................................................................................42
Hoofdstuk 5 Stress, trauma en dissociatie.............................................................................42
5.1 Inleiding......................................................................................................................42
5.2 De fysiologie van stress en trauma..............................................................................42
5.3 Acute stressstoornis en posttraumatische stressstoornis.............................................44
5.4 Verklaringsmodellen...................................................................................................45
5.5 Diagnostiek.................................................................................................................45
Hoofdstuk 8 Eetstoornissen..................................................................................................45
8.1 Eetstoornis als psychiatrische aandoening..................................................................45
8.2 Symptomen van eetstoornissen...................................................................................46
8.3 Epidemiologie.............................................................................................................48
8.4 Risicofactoren.............................................................................................................49
8.5 Verklaringsmodellen...................................................................................................49
8.6 Comorbiditeit..............................................................................................................50
Week 5 (19)...........................................................................................................................52
Hoofdstuk 9 Begeleiding en behandeling bij verslavingsproblematiek................................52
9.1 Verslaving: complex fenomeen...................................................................................52
9.2 Verslaving en verslavingszorg....................................................................................52
9.3 Comorbiditeit..............................................................................................................52
9.4 Diagnostiek en indicatiestelling..................................................................................53
Week 6 (20/21)......................................................................................................................54
Hoofdstuk 9 Begeleiding en behandeling bij verslavingsproblematiek................................54
9.5 Behandeling................................................................................................................54
9.6 De verpleegkundige in de verslavingszorg.................................................................55
Hoofdstuk 12 Seksuologie....................................................................................................56
12.1 Seksualiteit en psychiatrische aandoeningen............................................................56
12.2 Algemene principes van seksualiteit.........................................................................56
2
, 12.3 Het belang van seks...................................................................................................56
12.4 De seksuele functie...................................................................................................57
12.6 Psychiatrie en seksuologie........................................................................................57
Week 7 (22)...........................................................................................................................60
Hoofdstuk 11 Psychiatrie, somatische aandoeningen, somatisch-symptoomstoornis en
verwante stoornissen.............................................................................................................60
11.1 Samenhang tussen psychiatrie en somatiek..............................................................60
11.2 Somatische zorg en screening bij psychiatrische patiënten......................................60
11.3 Medicatie...................................................................................................................60
11.4 Somatische medicatie en psychiatrische bijwerkingen.............................................62
11.5 Specifieke somatische aandoeningen en psychiatrische comorbiditeit.....................62
Hoofdstuk 19 Forensische psychiatrie..................................................................................63
19.1 Grensgebied van psychiatrie en recht.......................................................................63
19.2 Rapportage pro justitia..............................................................................................63
19.3 Positie van de gedragsdeskundige in het strafrechtelijk proces................................64
19.4 Toerekeningsvatbaarheid..........................................................................................65
19.5 Adviesmogelijkheden binnen het volwassenenstrafrecht.........................................65
19.6 Behandelmogelijkheden binnen de forensische psychiatrie.....................................66
3
, Week 1 (14)
Hoofdstuk 1 Het biopsychosociale model
1.1 Historisch perspectief
1.1.1 Op weg naar een biologische psychiatrie
Oudheid en middeleeuwen
In de Griekse beschaving van de oudheid duidde men ernstige depressie aan met ‘zwarte
gal’(melancholie). In de middeleeuwen werd ‘gekte’ vaak in verband gebracht met
bezetenheid door de duivel en in de renaissance met ‘behekst’ zijn. Vanaf het einde van de
veertiende eeuw werden psychiatrische patiënten in ‘dolhuizen’ ondergebracht. Dit was niet te
vergelijken met ziekenhuizen, want er was geen sprake van een behandelingsintentie.
Achttiende eeuw
Er kwam een beweging op gang die de krankzinnige primair als lijder aan een ziekte en als
patiënt zag en ook als zodanig wilde behandelen. Philippe Pinel, een in Parijs werkzame arts,
werd voorman van een beweging die de ‘krankzinnigen’ scheidde van de
‘onmaatschappelijken’ en ze opname in een soort psychiatrisch ziekenhuis.
Negentiende en begin twintigste eeuw
De dominerende visie in de negentiende eeuw was ‘geestesziekten zijn hersenziekten’. De
methode die men gebruikte om dat te onderzoeken, was die van het pathologisch-anatomisch
onderzoek van de hersenen na de dood. Dit maakte allerlei afwijkingen inzichtelijk die ziektes
verklaarden. In deze tijd werden ook infectieziekten en ziekten door tekorten aan vitaminen
ontdekt. Deze periode werd de ‘eerste biologische psychiatrie’ genoemd. Men zocht naar een
directe relatie tussen een aantoonbare hersenafwijking en een psychische stoornis. Men
gebruikte dus een monoclausaal biomedisch model om de psychiatrie te benaderen.
1.1.2 Opkomst van de psychologische benadering
Twee nieuwe benaderingen door Kraepelin en Freud:
- Kraepelin legde de nadruk op het belang van een nauwkeurige beschrijving van het
klinisch beeld en het beloop op de langere termijn van psychische ziekten. Men zou
hem de eerste klinisch epidemioloog kunnen noemen.
- In de tijd van Freud werden klachten waarbij geen lichamelijke afwijkingen werden
gevonden, aangeduid als ‘hysterie’. Freud ontwikkelde een behandelmethode en een
daarbij passende theorie, bekend geworden onder de naam psychoanalyse. In deze
theorie stond centraal dat klachten en symptomen van ‘hysterische’ patiënten berusten
op onbewust gemaakte innerlijke conflicten.
1.1.3 Opkomst van de sociale psychiatrie
Een derde benadering van Meyer. Hij vond de biologische, de psychologische en de
sociologische benadering alle drie onmisbaar om het ontstaan van psychische stoornissen in
het algemeen en in het individuele geval te begrijpen. Hij hanteerde als een van de eersten een
duidelijk biopsychosociale benadering. Meyer hield zich bezig met de nazorg van uit
inrichtingen ontslagen patiënten en stimuleerde hun resocialisatie.
1.1.4 Na de Tweede Wereldoorlog: drie invalshoeken
Biologische invalshoek: ontdekking van de psychofarmaca in de jaren vijftig van de
twintigste eeuw. Hierdoor krijgt men middelen in handen die het gedrag doeltreffend
kunnen beïnvloeden. Daarnaast kan men de werking op de hersenen bestuderen en de
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SamenvattingPlaza. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
