H14 – impulsiviteit, compulsiviteit en
verslaving
OCD
Impulsiviteit is het onvermogen om te stoppen met initiëren van activiteiten. Impulsiviteit is
dan gedefinieerd als handelen zonder voorbedachte rade, zonder na te denken over de
consequenties, onmogelijk om onmiddellijke beloning in te ruilen voor een betere beloning
op lange termijn, het falen van motorische inhibitie en vaak risicovol gedrag.
Compulsiviteit is het onvermogen om te stoppen met huidige acties. Het zijn acties die niet
passen bij de situatie maar toch blijven bestaan en daardoor ongewilde consequenties
veroorzaken. Je kan je gedrag niet aanpassen na negatieve feedback. Gewoontes zijn ook
een vorm van compulsiviteit. In het dagelijks leven is dit handig, omdat doelgerichte acties
cognitief veel gevraagd is en dagelijkse handelingen dus op automatisme gaan. Kan echter
ook tot slecht aangepaste of perseverende gedragingen leiden.
Zowel impulsiviteit als compulsiviteit leiden zijn bottom-up problemen. Impulsiviteit komt
van het ventrale striatum en compulsiviteit van het dorsale striatum. Er zijn verschillende
delen van de prefrontale cortex betrokken bij het onderdrukken hiervan (top-down).
Impulsiviteit en compulsiviteit kunnen ontstaan bij relaxatie van dit top-down systeem. Er
moet dus balans zijn tussen top-down en bottom-up.
Impulsiviteit is een ventraal afhankelijk leer systeem en compulsiviteit een dorsaal gewoonte
systeem. Veel gedragingen starten als impulsen in de ventrale loop van beloning en
motivatie. Deze gaan over tijd naar dorsaal door een cascade van neuroadaptaties en
neuroplasticiteit. Voor deze overgang is de hippocampus, amygdala en andere gebieden van
de prefrontale cortex nodig. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij verslaving. Dit geeft een high. Als
dit herhaaldelijk wordt gedaan, ontwikkel je compulsiviteit omdat je afkickverschijnselen wilt
voorkomen. Door tolerantie is er vaak uiteindelijk meer van het middel nodig om hetzelfde
effect te krijgen.
Alle drugs die leiden tot verslaving stimuleren
aanmaak van dopamine in het ventrale striatium
(nucleus accumbens). Er zijn natuurlijke manieren om
dit te doen, zoals atletische overwinningen of een
orgasme. Dit wordt gedaan door endorfine (zoals
morfine/heroïne), anandamide (marihuana),
acetylcholine (nicotine) of dopamine (amfetamine).
Door drugs is het vaak explosiever en fijner dan na
natuurlijke stimulatie. In tegenstelling tot natuurlijke
highs kan dit zorgen voor een neuroadaptatie in het
ventrale striatum dat naar het dorsale striatum loopt.
Dit leidt tot ontwenning, craving en preoccupatie met
het vinden van de drugs.
, Middelenmisbruik
Sommige middelen zijn meer verslavend dan anderen en sommige mensen zijn meer
gevoelig ervoor. Daardoor raakt niet iedereeen die een keer drugs gebruikt meteen
verslaafd.
De snelheid waarmee een middel in het brein komt, bepaald de hoogte van de high die
iemand ervan krijgt. Roken, snuiven en intraveneus gaat daardoor beter dan oraal innemen.
De sneller het binnenkomt, de sterker het bekrachtigende effect is. Waarschijnlijk omdat dit
fasisische dopamine firing geeft waardoor je beloning krijgt. De beloning met dopamine zit in
het mesolimbische systeem van de VTA naar de nucleus accumbens. In lage doseringen
kunnen deze middelen vaak dienen als medicijn voor bijvoorbeeld ADHD. Ze doen dan een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merel_spiekerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.