H4 – psychose en schizofrenie
Psychose wordt gekenmerkt door wanen en hallucinaties. Er komt vaak ook gedesoriënteerd
gedrag of spraak bij kijken. Het is een van de criteria voor de diagnose schizofrenie, door
middelen geïnduceerde psychotische stoornissen, schizofreniforme aandoeningen,
schizoaffectieve aandoeningen, waanstoornissen, korte psychose stoornis en psychotische
stoornissen door medische aandoeningen. Het kan daarnaast ook voorkomen bij manie en
depressie, maar ook dementie.
Psychose zelf kan paranoïde, ongeorganiseerd/opgewekt of depressief zijn.
- Paranoïde:
o Paranoïde projecties (preoccupatie met waanovertuigingen, mensen praten
over de patiënt, er wordt tegen de patiënt samengespannen, zijn
acties/gedachtes worden van buitenaf bestuurd).
o Vijandige strijdlust (verbale expressie van vijandigheid, minachtende houding,
vijandige houding, geïrriteerd, geeft andere de schuld van problemen,
wrokgevoelens, klaagt veel etc.).
o Grandioze expansiviteit (heeft het gevoel dat hij superieur is, hoort stemmen
die hem prijzen, denkt dat hij superkrachten heeft of bekend is).
- Ongeorganiseerd/opgewekt:
o Conceptuele ongeorganiseerd (irrelevante of incoherente antwoorden, kan
niet focussen op het onderwerp, neologisme, herhaalt dingen).
o Desoriëntatie
o Enthousiasme (geeft veel gevoelens weer, snelle spraak, opgewekte
stemming, voelt zich superieur, dramatiseert symptomen, overactief en
onrustig).
- Depressieve:
o Psychomotore retardatie/apathie (langzaam praten, onverschillig over de
toekomst, vaste gezichtsuitdrukking, langzaam bewegen, geheugenverlies,
apathie tegenover zichzelf of zijn problemen)
o Angstige zelfstraffing en schuld (alles is zijn schuld, angstig over sommige
zaken, depressieve stemming, schuldgevoelens, suïcide gedachtes, voelt zich
het niet waard).
Schizofrenie komt bij 1% voor. Zorgt voor veel suïcide en daarnaast gaan mensen 20-30 jaar
eerder dood dan gemiddeld, omdat ze veel hart- en vaataandoeningen krijgen. Dit komt
door genetica en lyfstyle, maar ook door de behandeling met antipsychotica (zorgt voor
obesitas en diabetes).
Het is een verstooring die langer dan zes maanden aanhoudt, met tenminste een maand met
wanen, hallucinaties, gedesorienteerd gedrag/spraak of negatieve symptomen.
Positieve symptomen: wanen, hallucinaties, vervorming of overdrijven van spraak,
ongeorganiseerde spraak/gedrag, katatonisch gedrag, agitatie. → Exces van normaal
functioneren.
Negatieve symptomen: Afgezwakt effect, Emotionele terugtrekking, Slechte relatie,
Passiviteit, Apathische sociale terugtrekking, Moeilijkheden in abstract denken, Gebrek aan
, spontaniteit, Gestereotypeerd denken,
Alogie (beperkingen in vloeiendheid en
productiviteit van denken en spreken),
Avolitie (beperkingen bij het initiëren van
doelgericht gedrag), Anhedonie (gebrek aan
plezier), slechte aandacht. → Vermindering
van normaal functioneren.
Naast positieve en negatieve symptomen
heb je ook nog cognitieve, agressieve en
affectieve symptomen.
De positieve symptomen komen
waarschijnlijk door een slecht
functionerende mesolimbische circuit,
voornamelijk de nucleus accumbens.
Daarnaast speelt de prefrontale cortex een
grote rol. De mesocorticale en ventromediale
PFC in negatieve en affectieve symptomen, de
dorsolaterale PFC met cognitieve symptomen
en de orbitofrontale cortex en de connecties
met de amydala voor de agressieve en
impulsieve symptomen.
Dopamine in schizofrenie
Voornaamste hypothese passende bij
schizofrenie is gebaseerd op dopamine.
Dopamine wordt gemaakt in de zenuwuiteinde
van het aminzuur tyrosine. Eerst wordt het door hydroxylase (TOH) en dan decarboxylase
(DDC) omgezet in dopamine. Daarna wordt het in vesicles opgenomen door de VMAT2
transporter.